Thursday, February 19, 2015

MPSC Sample Question Paper 82

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2015

नमुना प्रश्न

१) उत्पन्न-करात सूट देऊन तो पैसा बचतीकडे वळविणे हा किंमतवाढीस आळा घालण्याचा एक उपाय होऊ शकतो; असे म्हणणे ......
१) चूक आहे     २) अर्थशास्त्रास
economics धरून नाही     ३) व्यवहार्य नाही     ४) बरोबर आहे

२) खालीलपैकी कशाचा निर्देश किंमतवाढीस आळा घालण्याचा एक उपाय म्हणून करता येणार नाही?
१) बँकदर वाढविणे  २) शासकीय खर्चात वाढ करणे  ३) बचतीस उत्तेजन देणे   ४) अर्थव्यवस्थेतील तूट कमी करणे

३) चक्रवर्ती समितीने चलनफुगवटा हेच भाववाढीचे एकमेव कारण आहे; असे सांगताना त्यास जबाबदार घटक म्हणून खालीलपैकी कोणत्या घटकाचा निर्देश केला आहे?
१) कृषिउत्पन्नातील चढ-उतार    २) जागतिक भाववाढीचे भारतातील आगमन    ३) रिझर्व्ह बँकेचे शिथिल धोरण    ४) चलनधोरणाचा अभाव
१) १ व २        २) १ व ३       ३) ३ व ४        ४) १ व ४

४) किंमत निर्देशांकाचे प्राथमिक
the primary index value, इंधन आणि उत्पादित माल हे जे तीन किंमतगट आहेत, त्यांपैकी कोणत्या गटाची किंमत वाढल्याने सर्वसामान्य किमतीही वाढल्या जातात, असा अनुभव आहे?
१) प्राथमिक     २) इंधन      ३) उत्पादित     ४) यापेक्षा वेगळे उत्तर     

५) दुहेरी किमतीची पद्धती भारतात खालीलपैकी कोणत्या वस्तूच्या बाबतीत सर्वप्रथम स्वीकारली गेली?
१) साखर       २) सिमेंट       ३) पोलाद         ४) तांदूळ

६) ...... हा भारतात सामान्यतः मोठ्या प्रमाणावर प्रचलित असलेला किंमत निर्देशांक होय.
१) घाऊक किंमत निर्देशांक     २) प्रागतिक किंमत निर्देशांक      ३) सुवर्ण किंमत निर्देशांक
index     ४) प्राथमिक वस्तू निर्देशांक

७) कमीत कमी किती कालावधीकरता घाऊक किंमत निर्देशांक काढण्यात येतो?
१) पंधरवडा       २) ३ आठवडे      ३) एक आठवडा       ४) महिना

८) पुढीलपैकी कोणता एक उपाय किंमतवाढ नियंत्रणासाठीचा राजकोषीय
fiscal उपाय नाही?
१) सार्वजनिक खर्चात कपात करणे.     २) प्रत्यक्ष व अप्रत्यक्ष कर वाढविणे.     ३) सार्वजनिक कर्जाची परतफेड करणे.     ४) वैधानिक रोखता गुणोत्तर वाढवणे.

९) किंमत निर्देशांक हे एक साधन असून ते किमतीमधील _______ मापन करण्यासाठी वापरले जाते.
१) अर्थशास्त्रीय वाढीचे      २) सांख्यिकीय बदलांचे      ३) भूमितीय घटीचे      ४) व्यावहारिक स्थिरतेचे

१०) दीर्घकाळाचा विचार करता किंमत नियंत्रणाची खालीलपैकी कोणती पद्धती सयुक्तिक
meta ठरेल?
१) तुटीचे अंदाजपत्रक    २) शिलकी अंदाजपत्रक      ३) बँकदर कमी करणे       ४) उत्पादनवाढ

११) प्रामुख्याने पैशाच्या विनिमय कार्यावर भर देणारा पैशाचा प्रकार खालीलपैकी कोणता?
१) M1           २) M2        ३) M3       ४) M4

१२) जेव्हा वस्तू व सेवांच्या किमतीत वाढ होते त्या वेळी पैशाचे _______
१) मूल्य वाढते    २) मूल्य त्याच प्रमाणात राहते.     ३) मूल्य कमी होते.   ४) मूल्य स्थिरच असते.

१३) खालीलपैकी कशाचा किंमतवाढ रोखण्याचा एक मार्ग म्हणून निर्देश करता येणार नाही?
१) अंदाजपत्रकीय तुटीत वाढ करणे.     २) काही काळ नोकरभरती बंद ठेवणे.     ३) सक्तीची बचत योजना जाती करणे.   ४) जीवनावश्यक वस्तूंची आयात करणे.

१४) खालीलपैकी कोणत्या वस्तूच्या बाबतीत शासनाने दुहेरी किमतीचे धोरण बहुतांशी यशस्वीरित्या अवलंबिले आहे?
१) मीठ       २) पेट्रोल       ३) कापड        ४) साखर

१५) खालीलपैकी कोणत्या कारणाचा मागणीअंतर्गत किंमतवाढीच्या कारणांमध्ये समावेश करता येणार नाही?
१) चलनपुरवठ्यात वाढ   २) काळ्या पैशांत वाढ  ३) तुटीचा अर्थभरणा  ४) मूलभूत उद्योगांचा अपुरा विकास

१६) खालीलपैकी कशाचा उल्लेख किंमतवाढीचे कारण म्हणून करता येणार नाही?
१) तुटीची अर्थव्यवस्था  २) अतिरिक्त लोकसंख्यावाढ  ३) चैनीच्या महाग वस्तूंची आयात ४) बँकदरातील वाढ

१७) खालीलपैकी कोण भारतातील अन्नधान्याचा शिलकी साठा व तत्सम बाबींशी संबंधित आहे?
१) फूड कॉपेरिशन ऑफ इंडिया  २) अॅगमार्क    ३) कृषी किंमत आयोग    ४) आयएसआय

१८) भारतात अन्नधान्याचा किमान शिलकी साठा किती असणे योग्य मानले जाते?
१) १६.८ कोटी टन    २) १.६८ कोटी टन      ३) १६.८ लाख टन      ४) १६८ दशलक्ष टन

१९) पुढीलपैकी कोणत्या कारणामुळे खर्च-दाब निर्मित चलनवाढीची
inflation स्थिती निर्माण होत नाही?
१) कामगारांना त्यांच्या उत्पादनापेक्षा जादा वेतन दिले जाणे.   २) उत्पादन घटकांच्या किमतीत वाढ होणे.    ३) अप्रत्यक्ष करांचे दर वाढणे.  ४) तुटीचा अर्थभरणा

२०) खालीलपैकी कशाचा उल्लेख भाववाढीचे
price rise एक वैशिष्ट्य म्हणून करता येणार नाही?
१) किंमतपातळीत सातत्याने वाढ  २) अतिरिक्त प्रमाणात पैशाचा पुरवठा   ३) पतपैशाचा विस्तार ४) अपुरे कृषी उत्पादन


उत्तर :
१) ४    २) २     ३) १     ४) २    ५) ३     ६) १     ७) ३     ८) ४     ९) १     १०) ४
११) १   १२) ३    १३) १    १४) ४    १५) ४     १६) ४    १७) १     १८) २     १९) ४    २०) ४

Thursday, February 12, 2015

राज्य व संघराज्य लोकसंख्या Rājya va saṅgharājya lōkasaṅkhyā


राज्य व संघराज्य States / Federation एकूण लोकसंख्या टक्केवारी
उत्तर प्रदेश  Uttar Pradesh १९,९८,१२,३४१ १६.५०
महाराष्ट्र Maharashtra ११,२३,७४,३३३ ९.२८
बिहार Bihar १०,४०,९९,४५२ ८.६०
पश्चिम बंगाल West Bengal ९,१२,७६,११५ ७.५४
मध्य प्रदेश Madhya Pradesh ७,२६,२६,८०९ ६.००
तमिळनाडू Tamil Nadu ७,२१,४७,०३० ५.९६
राजस्थान Rajasthan ६,८५,४८,४३७ ५.६६
कर्नाटक Karnataka ६,१०,९५,२९७ ५.०५
गुजरात Gujarat ६,०४,३९,६९२ ४.९९
आंध्र प्रदेश Andhra Pradesh ४,९३,८६,७९९ ४.०८
ओडिशा Odisha ४,१९,७४,२१८ ३.४७
तेलंगाणा Telangana ३,५१,९३,९७८ २.९१
केरळ Kerala ३,३४,०६,०६१ २.७६
झारखंड Jharkhand ३,२९,८८,१३४ २.७३
आसाम Assam ३,१२,०५,५७६ २.५८
पंजाब Punjab २,७७,४३,३३८ २.२९
छत्तीसगढ Chhattisgarh २,५५,४५,१९७ २.११
हरियाना Haryana २,५३,५१,४६२ २.०९
दिल्ली Delhi १,६७,८७,९४१ १.३९
जम्मू आणि काश्मीर Jammu and Kashmir १,२५,४१,३०२ १.०४
उत्तरखंड Uttarakhand १,००,८६,२९२ ०.८३
हिमाचल प्रदेश Himachal Pradesh ६८,६४,६०२ ०.५७
त्रिपुरा Tripura ३६,७३,९१७ ०.३०
मेघालय Meghalaya २९,६६,८८९ ०.२५
मणिपूर Manipur २८,५५,७९४ ०.२४
नागालँड Nagaland १९,७८,५०२ ०.१६
गोवा Goa १४,५८,५४५ ०.१२

Tuesday, February 10, 2015

MPSC Sample Question Paper 81

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2015

नमुना प्रश्न१) "ब्रिटिश शासन गाभ्यापासून सडलेले, भ्रष्टाचारी, जुलूम-जबरदस्ती
Force-force करणारे व संकुचित प्रवृत्तीचे आहे" या शब्दांत भारतीय राष्ट्रीय चळवळीत धडाडीने सहभागी झालेल्या _____ या आयरिश विदुषीने ब्रिटिश सरकारची संभावना केली.
१) मादाम कामा     २) डॉ. ऑनी बेझंट      ३) मागरिट नोबेल     ४) भगिनी निवेदिता

२) वेव्हेल योजनेच्या अपयशाचे वर्णन "भारतीय राजकारणाच्या प्रवाहाला अडथळा
disability आणणारा ऐतिहासिक बांध" या शब्दांत केले जाते; कारण _____
१) या योजनेने पाकिस्तानची मागणी मान्य केली.
२) या योजनेअन्वये मुस्लीम लीगला एक प्रकारे नकाराधिकार वापरण्याचाच हक्क मिळाला.
३) या योजनेअन्वये मुस्लीम लीगला भारतीय मुस्लीमांची एकमेव प्रातिनिधिक संघटना मानले गेले.
४) कॉंग्रेस आणि लीग या दोहोंना एकाच मापाने मोजण्यात आले.

३) 'दी इकॉनॉमिक हिस्ट्री ऑफ इंडिया' या ग्रंथात _______ या निवृत्त सनदी
retired IAS अधिकाऱ्याने इ.स. १७५७ पासूनच्या वसाहतवादी राजवटीच्या आर्थिक परिणामांचा तपशिलवार परामर्श घेतला आहे.
१) दादाभाई नौरोजी     २) रोमेशाचंद्र दत्त     ३) जी. सुब्रमण्यम अय्यर     ४) व्योमेशचंद्र बॅनर्जी

४) २६ मार्च, १९०२ रोजी ______ यांनी अंदाजप्रत्राकावरील आपले पहिले भाषण संसदेत केले आणि 'हिंदुस्थानचा श्रेष्ठ संसदपटू' म्हणून त्यांची कीर्ती सर्वदूर पसरली.
१) दादाभाई नौरोजी      २) जी.व्ही. जोशी     ३) गोपाळ कृष्ण गोखले     ४) फिरोजशहा मेहता

५) सन १८५७ च्या उठावाच्या वेळी ______ हे क्रांतिकारकांनी क्रांतिचे प्रतीक ठरविले होते.
१) जळता निखारा    २) लाल कमळाचे फूल      ३) तलवार      ४) गुलाबाचे फूल

६) ३० जून, १८५७ रोजी ______ यांना क्रांतिकारकांनी 'पेशवा'
Peshwa म्हणून जाहीर केले होते.
१) नानासाहेब      २) तात्या टोपे      ३) तिसरा बाजीराव     ४) चिमासाहेब

७) ______ या व्हाईसरॉयची तुलना मोगल अमदानीतील औरंगजेबाशी केली जाते.
१) लॉर्ड लिटन      २) लॉर्ड रिपन    ३) लॉर्ड कर्झन      ४) लॉर्ड कॅनिंग

८) आपण श्रीकृष्णाचे अवतार आहोत, असे जाहीर करणाऱ्या ______ या मुस्लीम समाजातील सुधारकाने मुस्लीम, हिंदू व ख्रिश्चन धर्मात सुधारणा घडवून आणण्यासाठी पंजाबमध्ये 'अहमदीया'
ahamadiya ची स्थापना केली.
१) सर सय्यद अहमदखान  २) मौलवी चिरागअली ३) मिर्झा गुलाम महंमद ४) मौलवी लियाकतअली

९) 'मुंबई बेट' हे इंग्लंडचा राजा दुसरा चार्ल्स _____
१) याने पोर्तुगीजांकडून जिंकून घेतले.               २) याने मोगलांकडून जिंकून घेतले.
३) याच्या मते लंडनहून सुंदर शहर होते         ४) याला त्याच्या विवाहप्रसंगी पोर्तुगीजांनी आंदण दिले.

१०) नवाबाच्या सत्तेचा आभासात्मक डोलारा कायम ठेवावयाचा; पण खरी सत्ता आपल्याच हाती ठेवावयाची अशा प्रकारची दुहेरी राज्यव्यवस्था बंगालमध्ये ____ याने अमलात आणली.
१) रॉबर्ट क्लाईव्ह    २) वॉरन हेस्टींग्ज     ३) सर आयर कूट     ४) मॅक्फरसन

११) नाशिकचे जिल्हा न्यायाधीश जॉक्सन यांनी स्वा. सावरकरांचे वडील बंधू बाबाराव यांना २५ वर्षांची काळ्या पाण्याची शिक्षा
Education of black water दिली होती. २१ डिसेंबर, १९०९ जोरी नाशिक येथे जॉक्सनचा वध करून त्याचा बदला ______ याने घेतला.
१) मदनलाल धिंग्रा     २) अनंत कान्हेरे      ३) वासुदेव गोगटे      ४) बाबू गेनू

१२) खालीलपैकी कोणी '१८५७ चे स्वातंत्रसमर' हा ग्रंथ लिहिला?
१) स्वातंत्रवीर सावरकर     २) लोकमान्य टिळक     ३) बाबाराव सावरकर       ४) न्यायमूर्ती रानडे

१३) कायदेमंडळाच्या निवडणुकांत भाग घेऊन कायदेमंडळात प्रवेश मिळविण्यासाठी __________ यांनी १ जानेवारी, १९२३ रोजी अलाहाबाद येथे 'स्वराज्य पक्षा' ची स्थापना केली.
१) चित्तरंजनादास व मोतीलाल नेहरू     २) न.चिं. केळकर व लाला लजपतराय     ३) चित्तरंजनदास व जवाहरलाल नेहरू    ४) मोतीलाल नेहरू व विठ्ठलभाई पटेल

१४) सन १९४२ च्या 'चले जाव' चळवळीचा समुदा कोणी तयार केला होता?
१) युसुफ मेहेरअली      २) अरुणा असफअली     ३) पंडित जवाहरलाल नेहरू      ४) सरदार पटेल

१५) ________ या भारतीय राजकीय विचारवंतास आपण 'पक्षविरहित राजकारण' या संकल्पनेचा जनक म्हणून ओळखतो.
१) फिरोजशहा मेहता    २) श्रीपाद अमृत डांगे      ३) मानवेंद्रनाथ रॉय     ४) एस. एम. जोशी

१६) सर व्हॅलेंटिन चिरोल हे लोकमान्य टिळकांना '_______' असे संबोधत.
१) तेल्या-तांबोळ्यांचे पुढारी    २) भारतीय असंतोषाचे जनक     ३) बहिष्कार चळवळीचे जनक   
४) जहालवादाचे जनक

१७) सावरकर बंधूंनी नाशिक येथे सन १९०४ मध्ये ______ ही क्रांतिकारकांची संघटना स्थापन केली.
१) अभिनव भारत     २) राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ     ३) क्रांतिसेना       ४) अनुशीलन समिती

१८) _______ यांनी लाहोर येथे 'दयानंद अँग्लो-वैदिक कॉलेज' ची स्थापना केली.
१) लाला हंसराज     २) लाला लजपतराय     ३) गुरुदत्त विद्यार्थी     ४) स्वामी श्रद्धानंद

१९) दिल्ली या नव्या राजधानीत प्रवेश करीत असताना व्हाइसरॉय लॉर्ड हार्डिंग्जवर बॉम्ब फेकण्यात आला; परंतु तो बचावला. हार्डिंग्जवर बॉम्ब कोणी फेकला होता?
१) सुभाषचंद्र बोस     २) रासबिहारी बोस    ३) अरविंद घोष     ४) लाला हरदयाळ

२०) स्वदेशीची चळवळ देशभर पसरविण्याचे श्रेय खालीलपैकी कोणास द्यावे लागते?
१) दादाभाई नौरोजी     २) सार्वजनिक काका     ३) बाळ गंगाधर टिळक      ४) न्या. म. गो. रानडे


उत्तर :
१) २    २) २     ३) २     ४) ३    ५) २     ६) १     ७) ३     ८) ३     ९) ४     १०) १
११) २   १२) १    १३) १    १४) ३    १५) ३     १६) २    १७) १     १८) १     १९) १    २०) ३