MPSC Sample Question Paper 53

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) व्देभाषिक मुंबई राज्याची स्थापना ________ या दिवशी झाली.
१) १ मे १९५०    २) १ नोव्हेंबर १९५६    ३) १५ ऑगस्ट १९७५    ४) १ मे १९६०

२) १८५६ च्या उठावास कारणीभूत ठरलेल्या राजकीय घटकांमध्ये खालीलपैकी कोणत्या कारणाचा समावेश करणे ईष्ट ठरणार नाही?
१) वेलस्लीच्या तैनाती फोजेचे दुष्परिणाम   २) डलहौसीचे आक्रमक विस्तारवादी धोरण
३) संस्थाने खालसा करणे  ४) चरली लावलेली काडतुसे प्रकरण

३) १८५७ च्या उठावाचा तात्काळ घडून आलेला परिणाम म्हणजे ....
१) भारतीय राष्ट्रावादास मिळालेले उतेजन  २) राणी व्हिक्टोरियाच्या जाहीरनाम्यानुसार भारतातील कंपनी राजवटीची अखेर   ३) खालसा धोरण रद्द   ४) इंग्रजांची भारताविषयी सहानुभूती

४) मानवतावादी दृष्टीकोन व भारतीयांबद्दल आस्था यामुळे भारतात कमालीची लोकप्रियता लाभलेला व स्थानिक स्वराज्य संस्थांचा कायदा करणारा उदारमतवादी व्हॉईसरॉय म्हणून कोणाचे नाव घ्यावयास हवे?
१) लॉर्ड लिटन   २) लॉर्ड रिपन   ३) लॉर्ड कॅनिंग    ४) लॉर्ड डफरिन

५) भारतातील शिक्षणक्षेत्रात सुधारणा करण्याच्या उद्देशाने १८८२ साली विल्यम हंटर यांच्या अध्यक्षतेखाली कमिशन कोणी नेमले होते?
१) लॉर्ड लिटन   २) लॉर्ड कॅनिंग   ३) लॉर्ड रिपन    ४) यापैकी नाही

६) १९०५ ची बंगालची वादग्रस्त फाळणी लॉर्ड कर्झनच्या कारकिर्दीत झाली असली तरी फाळणीची मूळ संकल्पना १८९६ मध्ये _____ याने मांडली होती.
१) लॉर्ड एल्जिन   २) सर विल्यम वॉर्ड    ३) हेन्री कॉटन    ४) किचनेर

७) _______ यांनी लॉर्ड कर्झनची तुलना मोघल सम्राट औरंगजेबाशी केली.
१) महात्मा गांधी     २) लोकमान्य टिळक    ३) गोपाळकृष्ण गोखले     ४) महात्मा फुले

८) ब्रिटिश साम्राज्यवाद्यांनी ______ या वर्षी भारतात दुष्काळसंहिता (Famine Code) घोषित केली.
१) १८५७     २) १८६१     ३) १८७३     ४) १८८३

९) ऑक्टोबर १९४६ मध्ये नेहरूच्या अध्यक्षतेखालील हंगामी मंत्रीमंडळात मुस्लिम लिगच्या ____ या सदस्याचा समावेश होता.
१) बॅ. जीना     २) सय्यद अहमद खान    ३) लियाकत अली    ४) महम्मद इकबाल

१०) ______ यास भारताचा प्रथम व्हॉईसरॉय गणले जाते.
१) लॉर्ड डलहौसी    २) वॉरन हेस्टिंग्ज    ३) लॉर्ड कॅनिंग   ४) लॉर्ड मेवो

११) बनारस हिंदू विद्यापीठाची स्थापना कोणाच्या पुढाकाराने झाली?
१) लाला हरदयाळ    २) स्वामी श्रद्धानंद    ३) स्वामी दयानंद    ४) पं. मदन मोहन मालविय

१२) १९११ मध्ये लॉर्ड हार्डिंग्जने भारताची राजधानी कोलकात्याहून ______ येथे हलविली.
१) दिल्ली     २) मुंबई     ३) अमृतसर     ४) लाहोर

१३) खालील पर्यायांमधील घटनांचा कालानुक्रमे योग्य क्रम असलेला पर्याय ओळखा.
१) जातीय निवाडा, रौलेट कायदे, जालियनवाला बाग हत्याकांड, असहकार चळवळ
२) असहकार चळवळ, जातिय निवडा, रौलेट कायदे, जालियनवाला बाग हत्याकांड
३) रौलेट कायदे, जालियनवाला बाग हत्याकांड, असहकार चळवळ, जातिय निवाडा
४) जातिय निवाडा, जालियनवाला बाग हत्याकांड, रौलेट कायदे, असहकार चळवळ

१४) १९०६ च्या ______ अधिवेशनात 'स्वराज्य' हे कॉंग्रेसचे ध्येय असल्याचे दादाभाई नौरोजीनी अध्यक्षपदावरून घोषित केले.
१) कोलकाता     २) लाहोर      ३) कराची      ४) मुंबई

१५) _____ यास अमेरिकेचा पहिला राष्ट्राध्यक्ष बनण्याची संधी मिळाली.
१) जॉर्ज वॉशिंग्टन    २) जॉन केनेडी     ३) अब्राहम लिंकन    ४) रिचर्ड निक्सन

१६) मवाळ नेत्यांमध्ये खालीलपैकी कोणाचा समावेश उचित ठरणार नाही?
१) व्योमेशचंद्र बॅनर्जी   २) आनंद मोहन बोस    ३) अरविंद घोष    ४) के. टी. तेलंग

१७) १९२५ मध्ये उत्तर प्रदेशातील काकोरी कटाशी खालीलपैकी कोणती क्रांतिकारी संघटना संबंधित होती?
१) मित्रमेळा  २) हिंदुस्थान रिपब्लिकन असोसिएशन  ३) हिदुस्थान सोशॅलिस्ट रिपब्लिकन असोशिएशन  ४) इंडियन लिग

१८) खालील अभ्यास करून त्यामध्ये संबंध दर्शविणारा योग्य पर्याय ओळखा.
अ) भारतमंत्री लॉर्ड बर्कन हेड यांचे घटना बनविण्याचे आव्हान स्वीकारून ऑगस्ट १९२८ मध्ये नेहरू रिपोर्ट प्रसिध्द करण्यात आला. ब) बॅ. जीना यांनी नेहरू रिपोर्टास विरोध करताना प्रसिध्द चौदा मुद्दे मांडले.

१) फक्त 'अ' बरोबर  २) फक्त 'ब' बरोबर   ३) 'अ' व 'ब' दोन्ही बरोबर  ४) 'अ' व 'ब' दोन्ही चूक आहेत

१९) चारित्र्यवान राजकीय कार्यकर्ते घडविण्याच्या उद्देश्याने 'टिळक स्कूल ऑफ पॉलिटिक्स' ही संस्था कोणी स्थापन केली होती?
१) महात्मा गांधी     २) लाला लजपतराय    ३) लो. टिळक     ४) मौलाना आझाद

२०) २० फेब्रुवारी १९४८ रोजी संस्थानी प्रजेच्या बहूमताचा विचार करून ______ हे संस्थान भारतीय संघराज्यात विलिन करण्यात आले.
१) जुनागढ      २) हैद्राबाद     ३) काश्मीर      ४) जोरवा

उत्तर :
१) २     २) ४     ३) २     ४) २     ५) ३     ६) २     ७) २     ८) ४     ९) ३      १०) ३     
११) ४    १२) १     १३) ३     १४) १     १५) १    १६) ३    १७) २     १८) ३     १९) २    २०) १

MPSC Sample Question Paper 52

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने महाराष्ट्रातील सर्वात लहान जिल्हा कोणता?
१) मुंबई शहर     २) मुंबई उपनगर     ३) ठाणे      ४) रायगड

२) महाराष्ट्र व आंध्र प्रदेश या राज्यांत गोदावरी नदीवरील नांदेड जिल्ह्यातील _______ या प्रकल्पावरून वाद चालू आहे.
१) कोथळी बंधारा    २) बाभळी बंधारा     ३) मन्याड बंधारा    ४) निम्न गोदा

३) महाराष्ट्रातून जाणारा सर्वाधिक लांबीचा राष्ट्रीय महामार्ग कोणता?
१) मुंबई-आग्रा    २) मुंबई-चेन्नई     ३) हाजिरा-कोलकाता     ४) मुंबई-दिल्ली

४) अहमदनगर जिल्ह्यातील कळसुबाई या महाराष्ट्रातील सर्वोच्च शिखराची उंची किती?
१) १६४६ फूट     २) १६४६ मीटर     ३) ११७७ फूट     ४) ११७७ मीटर

५) महाराष्ट्राला ________ किमी लांबीचा समुद्रकिनारा लाभला आहे.
१) ७००     २) ८००     ३) ७२०      ४) ७५०

६) _______ ही महाराष्ट्राची उपराजधानी आहे.
१) मुंबई     २) नागपूर     ३) पुणे    ४) मुंबई उपनगर

७) 'अंधारी' हे अभयारण्य महाराष्ट्रातील कोणत्या जिल्ह्यात आहे?
१) चंद्रपूर     २) गडचिरोली      ३) मुंबई उपनगर     ४) जळगाव

८) चंद्रपूर हे शहर _______ नदीकाठी वसलेले आहे.
१) तवा    २) इरई   ३) उरमोडी    ४) चंद्रिका

९) महाराष्ट्रात एकूण ________ प्रशासकीय विभाग आहेत.
१) ४     २) ६     ३) ८     ४) १०

१०) २०११ या वर्षी महाराष्ट्रातील ________ या शहरास ५०० वर्षे पूर्ण झाली.
१) नांदेड    २) नागपूर    ३) चंद्रपूर     ४) औरंगाबाद

११) महाराष्ट्रात लोकसंख्येची सर्वाधिक घनता असलेला जिल्हा कोणता?
१) मुंबई शहर    २) मुंबई उपनगर     ३) ठाणे     ४) नागपूर

१२) महाराष्ट्रात लघुउद्योगांना दीर्घकालीन वित्तपुरवठा करण्याबरोबरच आजारी उद्योगांचे पुनर्वसन करण्याच्या उद्देशाने १९६२ मध्ये _______ ही संस्था स्थापन करण्यात आली आहे.
१) महाराष्ट्र औद्योगिक विकास महामंडळ २) महाराष्ट्र लघुउद्योग विकास महामंडळ
३) महाराष्ट्र राज्य वित्तीय महामंडळ      ४) महाराष्ट्र राज्य औद्योगिक व गुंतवणूक महामंडळ (सिकॉम)

१३) चंद्रपूर जिल्ह्यातील _______ येथे महाराष्ट्रातील ग्रामसेवक व ग्रामसेविका यांचे प्रशिक्षण केंद्र आहे.
१) भद्रावती    २) सिंदेवाही    ३) घुगुस    ४) पडळी

१४) कोकणातील नद्यांचा _______ हा पर्वत प्रमुख जालविभाजक आहे.
१) सह्याद्री     २) अरवली     ३) सातपुडा     ४) विंध्य

१५) प्राणहिता नदी ही ______ व ________ या नद्यांचा एकत्रित प्रवाह आहे.
१) तापी व नर्मदा    ३) तापी व वैनगंगा      ३) वर्धा व वैनगंगा    ४) तापी व पैनगंगा

१६) महाराष्ट्र औद्योगिक विकास महामंडळाची स्थापना कोणत्या वर्षी झाली?
१) १९५१     २) १९६२      ३) १९७२      ४) १९७५

१७) महाराष्ट्राचा रेखावृत्तीय विस्तार किती आहे?
१) १५^०८' उत्तर ते २२^०१' उत्तर अक्षांश     २) १५^०८' पूर्व ते २२^०१' पूर्व अक्षांश
३) ७२^०६' पूर्व ते ८०^०९' पूर्व रेखांश        ४) ७२^०६' उत्तर ते ८०^०९' उत्तर रेखांश

१८) २०११ च्या जनगणनेनुसार महाराष्ट्रातील सर्वाधिक लोकसंख्येचा जिल्हा कोणता?
१) मुंबई शहर    २) मुंबई उपनगर     ३) ठाणे     ४) रायगड

१९) 'मिहान' हा महाप्रकल्प महाराष्ट्रात कोठे आकारास येत आहे?
१) औरंगाबाद     २) नाशिक     ३) ठाणे     ४) नागपूर

२०) महाराष्ट्राचा सुमारे ९० टक्के भूभाग हा ________ या अग्निजन्य खडकापासून निर्माण झालेला आहे.
१) स्लेट      २) बेसाल्ट     ३) क्वार्टझ्      ४) लाईमस्टोन

उत्तर :
१) १     २) २     ३) ३     ४) २     ५) ३     ६) २     ७) १     ८) २     ९) २      १०) ३     
११) २    १२) ३     १३) २     १४) १     १५) ३    १६) २    १७) ३     १८) ३     १९) ४    २०) २

MPSC Sample Question Paper 51

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) २०११ च्या १५ व्या जनगणनेच्या (अंतरिम) अहवालानुसार भारतातील स्त्री-पुरुष प्रमाण किती आहे?
१) ९२२     २) ९३३     ३) ९४०     ४) ९४३

२) २०११ या वर्षी भारतात कितवी जनगणना पार पडली?
१) १४ वी      २) १५ वी      ३) १६ वी       ४) १७ वी

३) भारतात सर्वात विरळ (कमी) लोकसंख्येचे राज्य कोणते?
१) बिहार    २) गोवा    ३) नागालँड    ४) अरुणाचल प्रदेश

४) महाराष्ट्रातील ______ या धरण प्रकल्प क्षेत्रात वृंदावन गार्डनच्या धर्तीवर संत ज्ञानेश्वर उद्यान विकसित करण्यात आले आहे.
१) आंबेगाव     २) कोयना     ३) राधानगरी-काळम्मावाडी    ४) जायकवाडी

५) भारतात हरितक्रांतीमुळे खालीलपैकी कोणत्या एका पिकाच्या उत्पादनात लक्षणीय वाढ झालेली आढळते?
१) गहू     २) ज्वारी     ३) कापूस    ४) ऊस

६) भारतातील एकूण ज्वारी उत्पादनापैकी सर्वाधिक म्हणजे ५२ टक्के इतके उत्पादन ______ राज्यात होते.
१) महाराष्ट्र     २) कर्नाटक     ३) तामिळनाडू     ४) गुजरात

७) २०११ च्या जनगणनेनुसार भारतातील _______ या राज्यात सर्वाधिक नागरी लोकसंख्येची नोंद झालेली आहे.
१) तामिळनाडू      २) गुजरात     ३) आंध्र प्रदेश     ४) महाराष्ट्र

८) खाली भारतातील प्रमुख राज्ये व त्यांच्या राजधान्या यांची यादी दिली आहे. त्यांच्या जोड्या जुळविणारा उत्तराचा पर्याय निवडा.
राज्य            राजधानी
अ) आसाम     १) गंगटोक
ब) सिक्कीम    २) आगरताळा
क) मिझोराम   ३) दिसपूर
ड) त्रिपुरा       ४) रायपूर
इ) छत्तीसगढ   ५) ऐजवाल
१) अ-३, ब-१, क-५, ड-२, इ-४  २) अ-३, ब-४, क-५, ड-१, इ-२
३) अ-३, ब-१, क-२, ड-४, इ-५  ४) अ-३, ब-५, क-१, ड-२, इ-४

९) भरतातील क्षेत्रफळाने सर्वात लहान राज्य कोणते
१) अरुणाचल प्रदेश    २) गोवा    ३) सिक्कीम     ४) नागालँड

१०) ________ हा भारतातील प्राचीन वली पर्वत (अवशिष्ट पर्वत) आहे.
१) अरवली    २) हिमालय    ३) सातपुडा    ४) सह्याद्री

११) भू-खंडवहन सिद्धांत कोणी मांडला?
१) जॉर्ज बर्नार्द  २) ए.के. गिल्बर्ट   ३) आल्फ्रेड वेगनर    ४) सर ब-हार्ड

१२) भारताचा क्षेत्रफळानुसार जगात कितवा क्रमांक लागतो?
१) दुसरा    २) तिसरा     ३) पाचवा     ४) सातवा

१३) भारतात एकूण भूसीमा किती किलोमीटर लांबीची आहे?
१) ६१००     २) ७५१७     ३) १५२००     ४) ६२०००

१४) भारतात एकूण जलसिंचन क्षेत्रापैकी _____ इतके क्षेत्र कालव्यांव्दारे ओलिताखाली आणण्यात आले आहे.
१) ५ टक्के    २) १२ टक्के    ३) १८ टक्के    ४) २९ टक्के

१५) हिमाचल प्रदेशातील भाक्रा हे भारतातील सर्वात उंच धरण ______ या नदीवर आहे.
१) सिंधू     २) सतलज    ३) रावी     ४) महानदी

१६) 'कोसी प्रकल्प' हा भारतातील (विभाजनपूर्व) बिहार व ______ या देशाचा संयुक्त बहुउद्देशीय प्रकल्प आहे.
१) नेपाळ    २) भूटान    ३) बांग्लादेश     ४) म्यानमार

१७) भारतात एकूण जमिनीशी वनांखालील (जंगले) क्षेत्राची टक्केवारी किती आहे?
१) १५ टक्के    २) २३ टक्के    ३) ३३ टक्के    ४) ५५ टक्के

१८) भारतात लागवडीखालील सर्वाधिक क्षेत्र ______ या दोन राज्यांत आढळते.
१) पंजाब, हरियाणा    २) उत्तर प्रदेश, महाराष्ट्र    ३) महाराष्ट्र, गुजरात    ४) केरळ, तामिळनाडू

१९) _______ या राज्यात तांदळाचे दर हेक्टरी उत्पादन सर्वाधिक आहे.
१) प. बंगाल    २) गुजरात    ३) पंजाब     ४) तामिळनाडू

२०) पश्चिम बंगालमधील ________ या परिसरात चहाचे मळे प्रसिद्ध आहेत.
१) बाराजमडा    २) कोडाईकनाल     ३) दार्जिलिंग     ४) कांगडा


उत्तर :
१) ३     २) २     ३) ४     ४) ४     ५) १     ६) १     ७) ४     ८) १     ९) २      १०) २     
११) ३    १२) ४     १३) ३     १४) ४     १५) २    १६) १    १७) २     १८) १     १९) ३    २०) ३

MPSC Sample Question Paper 50

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) दोन स्वर एकापुढे एक आले असता पहिला स्वर लोप पावून दुसरा कायम राहतो त्यास काय म्हणतात ?
१) पूर्वरूप संधी  २) पररूप संधी   ३) व्यंजन संधी   ४) विसर्ग संधी

२) ए, ऐ च्या पुढे कोणताही स्वर आल्यास त्याचा आय होतो ?
१) नयन       २) गायन        ३) गवीश्वर      ४) नादिक 

३) पुढील संधी विग्रह करा - स्वल्प
१) स्व + अल्प  २) सु + अल्प    ३) स् + अल्प   ४) स्वः + अल्प

४) अनुनासिक शिवाय पाच वर्गातील कोणत्याही व्यंजनामुळे अनुनासिक आल्यास पहिल्या व्यंजनाबद्दल त्याच वर्गातील अनुनासिक येते
१) गंगोध      २) वाग्बाग       ३) जगन्नाथ    ४) अब्ज

५) दोन सजातीय स्वर एकापुढे एक आले तर त्यांचा दीर्घ स्वर होतो या नियमात बसणारी खालीलपैकी संधी कोणती ?
१) गोलाकार    २) देवर्षी         ३) मतैक्य      ४) वाङमय 

६) खालीलपैकी प्रथम रूप व्यंजन संधीचे उदाहरण ओळखा ?
१) अजंत्य      २) अब्ज         ३) षड्रीपू       ४) क्षुप्तिपास

७) श्वास सोडने म्हणजे ..
१) दीर्घ        २) ह्रस्व          ३) अनुस्वार    ४) विसर्ग

८) श्, ष्, स् यांना म्हणतात ..
१) अर्धस्वर     २) मृद् वर्ण       ३) स्वतंत्र      ४) उष्मे

९) विद्याभ्यास या शब्दात वर्ण किती ?
१) सहा      २) आठ          ३) दहा        ४) नऊ

१०) राष्ट्राध्यक्ष या शब्दामध्ये स्वर किती ?
१)  चार      २) तीन          ३) पाच       ४) सहा

११) खालीलपैकी तृतीय रूप व्यंजन संधीचे उदाहरण ओळखा?
१) अजंत्य      २) पृथक्करण    ३) षट्शास्त्र       ४) षण्मास

१२) खालीलपैकी गुणादेश संधीचे उदाहरण कोणते नाही ते ओळखा ?
१) राजर्षी       २) महोत्सव     ३) चंद्रोदय      ४) राजाज्ञा

१३) विसर्गापुढे त आल्यास विसर्गाचा स होतो
१) सूर्यास्त       २) निस्तेज    ३) परास्त    ४) प्रत्येक

१४) आशीः + वाद या संधी विग्रहचा योग्य संधीशब्द शोधा   
१) आशिर्वाद    २) आशीर्वाद      ३) आशीवाद    ४) आशीर्वाद

१५) संधीचे एकूण मुख्य प्रकार किती ?
१) दोन        २) तीन          ३) चार        ४) पाच

१६) नयन या शब्दाचा योग्य विग्रह ओळखा ?
१) नय + यन   २) ने + अन      ३) नै + अन    ४) नय + न 

१७) ज्या स्वरांचा उच्चार करतांना कमी हवा बाहेर निघते त्या स्वरांना ?
१) महाप्राण     २) अल्पप्राण      ३) ह्रस्व       ४) दीर्घ

१८) 'व्' हे व्यंजन कोणत्या प्रकारचे आहे ?
१) कंठ्य       २) तालव्य        ३) दंतौष्ठय     ४) दंत्य

१९) जोडाक्षर म्हणजे ..
१) व्यंजन + व्यंजन       २) व्यंजन + स्वर   ३) व्यंजन + व्यंजन + स्वर   ४) स्वर + स्वर

२०) कृष्णाश्रित या शब्दात जोडाक्षरे किती ?
१) एक       २) दोन          ३) तीन       ४) चार

उत्तर :
१) ०     २) ०     ३) २     ४) ०     ५) १     ६) ४     ७) ४     ८) ४     ९) ४      १०) ४     
११) ०    १२) ०     १३) २     १४) ४     १५) २    १६) २    १७) २     १८) ३     १९) २    २०) ३

MPSC Sample Question Paper 49

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) भारतातील खालीलपैकी कोणते राज्य क्षेत्रफळानुसार सर्वांत लहान आहे.
१) गोवा      २) सिक्कीम     ३) झारखंड     ४) छत्तीसगड

२) सागरी मत्स्योत्पादनात देशात _______ हे राज्य आघाडीवर आहे.
१) गुजरात     २) तामिळनाडू     ३) महाराष्ट्र     ४) प. बंगाल

३) महाराष्ट्रातील ______ या शहराच्या देशातील मध्यवर्ती स्थानामुळे ते रस्ते, लोहमार्ग व हवाईमार्ग या तिन्ही वाहतूक मार्गांचे प्रमुख केंद्र बनले आहे.
१) मुंबई     २) पुणे     ३) नागपूर     ४) औरंगाबाद

४) महाराष्ट्राचा सुमारे ९० टक्के हून अधिक भूभाग _____ या अग्निजन्य खडकापासून बनलेला आहे.
१) बेसाल्ट    २) ग्रॅनाईट     ३) शेल      ४) शिस्ट

५) १९६५ मध्ये खालीलपैकी कोणत्या संशोधकाच्या नेतृत्वाखाली भारतीय अक्काश संशोधनास सुरुवात झाली?
१) डॉ. विक्रम साराभाई    २) डॉ. राजा रामण्णा     ३) डॉ. होमी भाभा     ४) यापैकी नाही

६) प्लुटोची ग्रह म्हणून असलेली ओळख रद्द करण्यामागील संयुक्तिक कारण कोणते?
१) प्लुटो वर्तुळाकार कक्षेऐवजी लंबवर्तुळाकार कक्षेत करतो.
२) प्लुटो नेपच्यूनची कक्षा ओलांडतो.
३) स्वतःचे वस्तुमान कायम राखण्याइतपत गुरुत्वाकर्षण नेपच्यूनजवळ नाही असे संबोधकाचे मते आहे.
४) वरील सर्व पर्याय बरोबर आहेत.

७) वसंत ॠतूच्या आगमनापूर्वी साजरा केला जाणारा कार्निव्हल हा भारतातील _______ या राज्यातील प्रमुख सांस्कृतिक उत्सव आहे.
१) तामिळनाडू     २) महाराष्ट्र     ३) कर्नाटक     ४) गोवा

८) 'सिंहली' ही खालीलपैकी कोणत्या देशातील एक प्रमुख लोकजमात (वंश) आहे?
१) श्रीलंका   २) आफ्रिका     ३) चीन    ४) भारत

९) आंतरराष्ट्रीय वार रेषेशी _______ हे रेखावृत्त संबंधित आहे.
१) २३ ^१/_२^०        २) ६६^०      ३) १८०^०     ४) ८२.५^०

१०) विषुववृत्ताच्या दोन्ही बाजूंकडील ५^० (उत्तर व दक्षिण) दरम्यानचा कमी वायुदाबाचा पट्टा _____ या नावे ओळखला जातो.
१) डोर्ल्डम    २) समस्थिती     ३) तपांबर    ४) आयनांबर

११) भारताने ______ या दिवशी आर्यभट्ट हा आपला पहिला कृत्रिम उपग्रह प्रक्षेपित केला.
१) १८ मे १९७४     २) १९ एप्रिल १९७५    ३) २ जून १९७९    ४) ११ ऑक्टोबर १९८३

१२) सामान्यतः दर ७६ वर्षांनी दृष्टीस पडणारा _____ हा धूमकेतू यापूर्वी १९८६ मध्ये दृष्टीस पडला होता.
१) हॅले     २) शूमाकर    ३) टॉम्बथ    ४) यापैकी नाही

१३) अंदमान व निकोबार बेटांदरम्यानचा सागरी भाग खालीलपैकी कोणत्या नावे प्रसिध्द आहे?
१) ०^० चॅनेल    २) ५^० चॅनेल     ३) १०^० चॅनेल     ४) १००^० चॅनेल

१४) महाराष्ट्रात सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील _____ या ठिकाणी पवनचक्कीपासून वीजनिर्मिती केली जाते.
१) जामसंडे   २) राजापूर    ३) कुडाळ    ४) कणकवली

१५) सूर्यप्रकाश पृथ्वीवर पोहोचण्यास सामान्यतः _______ इतका वेळ लागतो.
१) ८ सेकंद    २) ८ मिनिटे    ३) १५ मिनिटे   ४) २० मिनिये

१६) महाराष्ट्राचा सुमारे ९० टक्के हून अधिक भूभाग ______ या अग्निजन्य खडकापासून बनलेला आहे.
१) बेसाल्ट    २) ग्रॅनाईट    ३) शेल     ४) शिस्ट

१७) भौगोलिक नकाशांची निर्मिती करणारी 'बार्थोलोम्यू' ही अग्रगण्य संस्था खालीलपैकी कोणत्या शहरात आहे?
१) लंडन    २) एडिंबरो    ३) न्यूयॉर्क    ४) पॅरिस

१८) भारतातील ______ या शहरात केंद्रीय सागरी संशोधन संस्था (NIO) कार्यरत आहे.
१) बंगळूरू (कर्नाटक)    २) पणजी (गोवा)   ३) मुंबई (महाराष्ट्र)    ४) कोची (केरळ)

१९) १९६९ मध्ये ______ येथून भारताचा पहिला अग्निबाण यशस्वीरित्या प्रक्षेपित करण्यात आला.
१) तालचेर     २) थुंबा    ३) श्रीहरिकोटा    ४) हसन

२०) ______ हे रायगड जिल्ह्याचे मुख्य ठिकाण म्हणून कार्यरत आहे.
१) श्रीवर्धन     २) अलिबाग     ३) रायगड    ४) यापैकी नाही.

उत्तर :
१) १     २) ३     ३) ३     ४) १     ५) १     ६) ४     ७) ४     ८) १     ९) ३      १०) १     
११) २    १२) १     १३) ३     १४) १     १५) २    १६) १    १७) २     १८) २     १९) २    २०) २

MPSC Sample Question Paper 48

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न
१) भारतीय राज्यघटना इंग्लंडच्या घटनेप्रमाणे सहज ______ नाही, तसेच ती अमेरिकेच्या घटनेप्रमाणे अति _____ ही नाही.
१) परिवर्तनीय, परिदृढ   २) परिदृढ, परिवर्तनीय    ३) ताठर, लवचिक    ४) यापैकी नाही

२) कोणत्या ठरावानुसार घटनासमिती सार्वभौम झाली?
१) १४ ऑगस्ट १९४७    २) १५ ऑगस्ट १९४७    ३) २२ जुलै १९४७    ४) २६ जानेवारी १९५०

३) सरनामा म्हणजे भारतीय राज्यघटनेची _________ होय.
१) अनुक्रमणिका     २) प्रस्तावना     ३) पुरवणी     ४) मूळ प्रत

४) मुलभूत हक्कांच्या यादीतून वगळण्यात आलेल्या मालमत्तेच्या (संपत्तीच्या) हक्काशी कोणते कलम संबंधित होते?
१) कलम ३१      २) कलम ३२      ३) कलम ३५      ४) यापैकी नाही

५) घटनेच्या आठव्या परिशिष्टात सिंधी भाषेचा समावेश कोणत्या घटनादुरुस्तीने करण्यात आला?
१) २१ वी      २) ३१ वी      ३) ७१ वी      ४) ८१ वी

६) राष्ट्रपतींना पदावरून दूर करण्यासाठीच्या महाभियोगाची तरतूद कोणत्या कलमामध्ये आहे?
१) कलम १६१    २) कलम ६१     ३) कलम १२४     ४) कलम ७२

७) भारतीय राज्यघटनेचे खालीलपैकी कोणते वैशिष्ट्य मानता येणार नाही?
१) अनुकरणप्रियता    २) १९३५ च्या कायद्याचा लार्वाधिक प्रभाव   ३) अंशतः परिवर्तनीय व अंशतः परिदृढ   ४) अध्यक्षीय शासनप्रणालीचा स्वकार

८) भारतीय राज्यघटनेने आयरिश घटनेवरून मार्गदर्शक तत्वांची कल्पना स्वीकारलेली आहे तर मुलभूत हक्कांची संकल्पना _______ या देशांच्या घटनेवरून स्वीकारली आहे?
१) अमेरिका      २) फ्रान्स      ३) 'अ' व 'ब' दोन्ही     ४) यापैकी नाही

९) भारत हे खालीलपैकी कोणत्या प्रकारचे राष्ट्र नाही?
१) समाजवादी     २) धर्मनिरपेक्ष    ३) गणराज्य      ४) साम्यवादी

१०) संघसूचीत १००, राज्यसूचीत ६१ तर समवर्ती सूचित ______ विषयांचा समावेश आहे.
१) ५२     २) ६२     ३) ७२     ४) ८२

११) घटनेने उर्वरित विषयांवरील शेषाधिकार कोणास बहाल केले आहेत?
१) सर्वोच्च न्यायालय    २) संसद     ३) राज्यशासन     ४) उच्च न्यायालय

१२) घटकराज्यात पेचप्रसंग निर्माण झाल्यास राष्ट्रपती ______ कलमानुसार राज्यात घटनात्मक आणीबाणी जाहीर करतात.
१) कलम ३५२     २) कलम ३५६     ३) कलम ३६०      ४) यापैकी नाही

१३) वैधानिक विकास मंडळे स्थापण्यासंबंधी कोणत्या कलमाची तरतूद करण्यात आली आहे?
१) कलम ३६८     २) कलम ३७१      ३) कलम ३७०     ४) सर्व बरोबर

१४) राज्यात विधानपरिषद असावी किंवा नाही हे ठरविण्याचा अधिकार कलम १६९ नुसार कोणास आहे?
१) संबंधित विधानसभा     २) लोकसभा     ३) राष्ट्रपती    ४) सर्वोच्च न्यायालय

१५) भारताच्या राष्ट्रपतींसंदर्भात खालीलपैकी कोणते विधान अयोग्य अथवा गैरलागू आहे?
१) राष्ट्रपती हा भारताचा नामधारी घटनात्मक प्रमुख आहे.
२) राष्ट्रपती हा सरसेनापती (Supreme Commander) असतो, मात्र त्यास लष्करी अधिकार वापरताना मंत्रिमंडळाची परवानगी घ्यावी लागते.
३) पंतप्रधान व त्याच्या मंत्रिंडळाचा सल्ला राष्ट्रपतींवर बंधनकारक असतो.
४) सर्वोच्च न्यायालयाचा सल्लादेखील राष्ट्रपतींवर बंधनकारक असतो.

१६) कोणत्या कलमानुसार राष्ट्रपती सर्वोच्च न्यायालयाचा सल्ला घेऊ शकतात, परंतु तो त्यांच्यावर बंधनकारक नसतो.
१) कलम १२३     २) कलम १२४     ३) कलम १४३     ४) कलम ३४३

१७) राष्ट्रपतींच्या निवडणुकीत खालीलपैकी कोणत्या गृहाचे सदस्य भाग घेत नाहीत?
१) विधानसभा      २) लोकसभा     ३) राज्यसभा      ४) विधानपरिषद

१८) महाभियोगची तरतूद कोणत्या कलमानुसार करण्यात आली आहे?
१) कलम ६१     २) कलम ६२     ३) कलम १४३     ४) कलम ३६८

१९) पंचायत राज या विषयाशी घटनेचे कोणते प्रकरण संबंधित आहे?
१) पहिले     २) पंधरावे      ३) नववे      ४) दहावे

२०) कलम २८० नुसार राष्ट्रपती पाच वर्षांसाठी वित्त आयोग नेमतात. वित्त विधेयकाची व्याख्या कोणत्या कलमानुसार करण्यात आली आहे?
१) कलम १०९     २) कलम ११०    ३) कलम २८१     ४) कलम २८०

उत्तर :
१) १     २) १     ३) २     ४) १     ५) १     ६) २     ७) ४     ८) ३     ९) ४      १०) १     
११) २    १२) २     १३) २     १४) १     १५) ४    १६) ३    १७) ४     १८) १     १९) ३    २०) २

MPSC Sample Question Paper 47

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014
नमुना प्रश्न

१) नगराध्यक्ष आपला राजीनामा कोणास सादर करतो?
१) उपनगराध्यक्ष     २) महापौर     ३) जिल्हाधिकारी     ४) पालकमंत्री

२) महाराष्ट्रातील नगरपालिकांचे कार्य खालीलपैकी कोणत्या कायद्यानुसार चालते?
१) मुंबई पालिका कायदा १९२५ २) म्युनिसिपल अॅक्ट १८५० ३) महाराष्ट्र नगरपालिका कायदा १९६५ ४) यापैकी नाही

३) मुलकी व्यवस्थेतील ग्रामपातळीवर पूर्णवेळ कार्यरत असणारा चतुर्थ वर्ग कर्मचारी कोण असतो?
१) ग्रामसेवक    २) तलाठी    ३) पोलिस पाटील    ४) कोतवाल

४) महाराष्ट्राचे महसुली वर्ष खालीलपैकी कोणत्या दिवशी सुरू होते?
१) १ एप्रिल      २) १ मे     ३) १ ऑगस्ट    ४) २ ऑक्टोबर

५) पोलिस पाटलासंदर्भात खालीलपैकी अयोग्य विधान ओळखा.
१) महाराष्ट्र ग्राम पोलिस अधि. १९६७ नुसार पोलिस पाटलाची नियुक्ती केली जाते.
२) नियुक्तीवेली पोलिस पाटलाचे वय २५ ते ४५ वर्षांदरम्यान असावे.
३) पोलिस पाटलाची नेमणूक प्रथम ५ वर्षांसाठी केली जाते.
४) पोलिस पाटील हे पद तितकेसे जबाबदारीचे नसल्याने असा उमेदवार इतर ठिकाणी पूर्ण वेळ नोकरी करू शकतो.

६) ग्रामपातळीवर कायदा-सुव्यवस्था राखण्याच्या कामी पोलिस पाटलास कोण मदत करतो?
१) कोतवाल    २) वरिष्ठ नागरिक     ३) पोलिस शिपाई     ४) यापैकी नाही

७) राज्यातील पोलिस प्रशासनाचे कार्य कोणाच्या अख्त्यारित चालते?
१) सामान्य प्रशासन    २) गृहमंत्रालय     ३) कायदा मंत्रालय    ४) यापैकी नाही

८) राज्यात संत गाडगेबाबा ग्रामस्वच्छता अभियान राबविण्यास कधीपासून सुरुवात झाली?
१) १९९८      २) २०००     ३) २००२     ४) २००४

९) १९९३ च्या ________ घटनादुरुस्तीने पंचायत राजला घटनात्मक दर्जा मिळाला.
१) ७२ व्या       २) ७३ व्या     ३) ७५ व्या      ४) ९१ व्या

१०) महापौर आपला राजीनामा कोणास सादर करतात?
१) जिल्हाधिकारी     २) विभातीय आयुक्त     ३) उपमहापौर    ४) राज्य शासन

११) भारतात पंचायत राज सुरू होण्याआधी खालीलपैकी कोणता एक कार्यक्रम प्रगतीपथावर होता?
१) रोजगार हमी कार्यक्रम    २) समुदाय विकास कार्यक्रम   ३) ग्रामविकास कार्यक्रम   ४) यापैकी नाही

१२) सध्या नगरपालिका व महानगरपालिकांमध्ये महिलांसाठी ______ टक्के जागा आरक्षित भेवण्यात आल्या आहेत.
१) २५      २) ३३     ३) ५०     ४) ६०

१३) जिल्ह्यातील सर्व पंचायत समित्यांची अंदाजपत्रके हा जिल्हा परिषदेच्या अंदाजपत्रकाचाच एक भाग आहे हे विधान ___
१) पूर्णतः खरे आहे    २) अंशतः खरे आहे   ३) पूर्णतः चुकीचे आहे    ४) यापैकी नाही

१४) तीन हजारांहून अधिक लोकसंख्येच्या गावी किती कोतवाल नेमावे लागतील?
१) १      २) २      ३) ३      ४) ४

१५) पोलिस पाटील तथा कोतवाल या कर्मचाऱ्यांचे निवृत्ती वय पुढीलपैकी कोणते?
१) ५८ वर्षे     २) ६० वर्षे     ३) ६२ वर्षे     ४) ६५ वर्षे

१६) कमी शैक्षणिक पात्रतेच्या अथवा शेजारच्या गावातील उमेदवाराची पोलिस पाटीलपदी नियुक्ती करायची असल्यास कोणाची परवानगी घेणे आवश्यक असते?
१) प्रांत       २) जिल्हाधिकारी     ३) विभागीय आयुक्त     ४) तहसिलदार

१७) तलाठ्यावर नजिकचे नियंत्रण कोणाचे असते?
१) तहसिलदार    २) सर्कल ऑफिसर     ३) प्रांत      ४) पोलिस पाटील

१८) तालुका स्तरावर रोजगार हमी योजनेचा प्रमुख म्हणून कोणता अधिकारी काम पाहतो?
१) गटविकास अधिकारी    २) विस्तार अधिकारी     ३) तहसिलदार    ४) मंडल अधिकारी

१९) ग्रामस्वच्छता कार्यक्रम राज्याच्या कोणत्या विभागामार्फत राबविला जातो?
१) सार्वजनिक आरोग्य    २) ग्रामविकास      ३) बांधकाम     ४) सामान्य प्रशासन

२०) शहराचा प्रथम नागरिक कोणास संबोधले जाते?
१) महापौर     २) आयुक्त      ३) जिल्हा परिषद अध्यक्ष    ४) यापैकी नाही

उत्तर :
१) ३     २) ३     ३) ४     ४) ३     ५) ४     ६) १     ७) २     ८) २     ९) २      १०) २     
११) २    १२) ३     १३) १     १४) ३     १५) २    १६) ३    १७) २     १८) ३     १९) २    २०) १

MPSC Sample Question Paper 46

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014
नमुना प्रश्न

१) मानवाच्या पाठीच्या कण्यातील मणक्यांची संख्या ३३, तर छातीतील बरगड्यांची संख्या ______ इतकी आहे.
१) २३      २) २४      ३) २५      ४) ३३

२) 'अनुवंश शास्त्राचा जनक' असे यथार्थपणे कोणास म्हटले जाते?
१) चार्ल्स डार्विन     २) लॅमार्क     ३) जॉन ग्रेगेर मेडेंल    ४) यापैकी नाही

३) 'निसर्ग निवडीचा सिद्धांत' (Survival of the Fittest) कोणी मांडला?
१) मेंडेल     २) डार्विन     ३) लॅमार्क    ४) यापैकी नाही

४) 'डेंग्यू' या तापाची साथ पसरण्यास कारणीभूत असलेली 'एडिस इजिप्सी' ही ______ ची जात आहे.
१) डासाची      २) माशीची      ३) घरमाशीची     ४) उंदराची

५) रक्ताभिसरणाच्या शोधाचे जनकत्व कोणत्या संशोधकास द्यायला हवे?
१) लॅडस्टायनर     २) रॉबर्ट हूक     ३) विल्यम हॉर्वे      ४) हरगोविंद खुराना

६) कोथ (गँग्रीन) हा रोग खालीलपैकी कोणत्या अवयवास जडतो?
१) हात       २) पाय      ३) डोके      ४) चेहरा

७) समुद्रातील ______ या प्राण्यापासून मोती (Pearls) मिळतात.
१) ऑयस्टर     २) सी-लिली     ३) सी-हॉर्स     ४) यापैकी नाही

८) तंबाखू व बंबाकू या वनस्पतींमध्ये ______ ही जीवनपद्धती आढळते.
१) सहजीवन    २) पोशिंदा-परजीवी पद्धती    ३) स्वातंत्र जीवनपद्धती    ४) यापैकी नाही

९) लिंबूवर्गीय वनस्पतीत _______ विपूल प्रमाणात आढळते?
१) जीवनसत्त्व 'ड'     २) जीवनसत्त्त डी     ३) जीवनसत्त्व 'क'     ४) यापैकी नाही

१०) योग्य प्रजननक्षमतेसाठी शरीरात कोणत्या जीवनसत्त्वाची विपुलता असावी लागते?
१) जीवनसत्त्व इ     २) जीवनसत्त्व डी     ३) जीवनसत्त्व के     ४) जीवनसत्त्व ए

११) मानवाची श्राव्यमर्यादा ______ इतकी असते.
१) 0.02 KHz ते 20 KHz   २) 2 KHz ते 20 KHz  ३) 0.2 KHz ते 2 KHz   ४) यापैकी नाही

१२) नागरी पेयजल योजनांमध्ये पाण्याच्या निर्जंतुकीकरणासाठी ______ वायूंचा वापर सर्रास केला जातो.
१) हायड्रोजन    २) क्लोरिन     ३) सल्फर डायऑक्साईड    ४) अमोनिया

१३) निवडुंग, घायपात, कोरफड या वनस्पतींचा समावेश खालीलपैकी कोणत्या गटात करतात?
१) झेरोफाइट्स (Xerophytes)    २) मेसोफाइट्स (Mesophytes)
३) हायड्रोफाईट्स (Hydrophytes)    ४) यापैकी नाही

१४) वाटाण्यामध्ये अन्नसंचय ______ मध्ये केलेला असतो?
१) बीजपत्रे     २) भ्रूणपोष    ३) भ्रूण     ४) मूळ

१५) १९५३ मध्ये DNA ची प्रतिकृती ______ या संशोधकांनी तयार केली.
१) वॅटसन     २) क्रिक    ३) फ्रेडरिक मिशर    ४) १ व २ दोन्ही

१६) मानवी शरीरातील इंद्रियसंस्थांची संख्या खालीलपैकी कोणत्या पर्यायाने अचूक दर्शविली आहे?
१) ७     २) ९     ३) ११     ४) १३

१७) खालीलपैकी कोणता वृक्ष 'फ्लेम ट्री' या नावाने ओळखला जातो?
१) पपई    २) गुलाब    ३) गुलमोहर     ४) युट्रिक्युलॅरिया

१८) टॅक्सोनॉमी हे वनस्पतींच्या ____ चे शास्त्र आहे.
१) वर्गीकरणाचे     २) पेशींच्या अभ्यासाचे    ३) फुलांचा अभ्यास    ४) यापैकी नाही

१९) इंडाल अॅसेटिक या रसायनाचा उल्लेख खालीलपैकी कोणत्या गटात करता येईल?
१) ऑक्झिन्स    २) हॉर्मोन्स     ३) जीवनसत्व     ४) यापैकी नाही

२०) प्रमस्तिष्काच्या ______ क्षेत्रात माहिती साठविली जाते.
१) संवेदी     २) प्रेरक      ३) सहयोग     ४) यापैकी नाही

उत्तर :
१) २     २) ३     ३) २     ४) १     ५) ३     ६) २     ७) १     ८) २     ९) ३      १०) १     
११) १    १२) २     १३) १     १४) १     १५) ४    १६) २    १७) ३     १८) १     १९) १    २०) ३

MPSC Sample Question Paper 45

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) मानवी रक्तातील हिमोग्लोबीनच्या निर्मितीसाठी ______ हे मूलद्रव्य अत्यावश्यक असते.
१) लोह      २) मँगेनीज     ३) कॅल्शियम    ४) मॉलिब्डेनम

२) रशियातील _______ येथील अंतरराष्ट्रीय परिषदेत 'सर्वांसाठी आरोग्य' ही संकल्पना स्वीकारण्यात आली.
१) मॉस्को     २) आल्माआटा     ३) लेनिनग्राड    ४) वोस्टोक

३) _______ हे अल्कोहोलिक पेयांचा प्रमुख घटक आहे.
१) इथिल अल्कोहोल     २) मिथिल अल्कोहोल    ३) बेंझीन     ४) पैकी नाही

४) थायमिन (जीवनसत्त्व बी-१) अभावी होणारा _______ हा रोग कमी शिजवलेला व न सडलेला तांदूळ खाल्ल्याने दूर करता येतो.
१) बेरीबेरी     २) पेलाग्रा    ३) झिरोप्थॅल्मिया   ४) मुडदूस

५) ______ हा रोग 'हन्सनचा रोग' म्हणून ओळखला जातो.
१) कर्करोग    २) कुष्ठरोग    ३) क्षयरोग    ४) रेबीज

६) ______ या घटकद्रव्याअभावी लोहित रक्तकणिकांचे परिपक्वन होत नसल्याने महालोहित पेशीजनक पांडुरोग (मेगॅलोब्लास्टिक अॅनेमिया) हा रोग होतो.
अ) हिमोग्लोबीन    २) बिलिरुबीन    ३) सायनोकोबॅलॅमिन    ४) पिरिमिडीन

७) पेशीमध्ये उत्प्रेरकाची भूमिका बजावणाऱ्या प्रथिनांना _____ म्हणतात.
१) प्रतिपिंडे    २) संप्रेरके     ३) विकरे     ४) जीवनसत्त्वे

८) पोलिओचा विषाणू तोंडावाटे मानवी शरीरात प्रवेश करतो व _______ ला धोका पोहोचवितो.
१) श्वसनसंस्था    २) चेतासंस्था   ३) पचनसंस्था    ४) अन्ननलिका

९) 'सर्वासाठी आरोग्य' हा आता मुलभूत मानवी हक्क मानला गेला असून _____ हा दिवस 'जागतिक आरोग्य दिन' म्हणून साजरा केला जातो.
१) १ जानेवारी     २) ७ एप्रिल      ३) २७ सप्टेंबर    ४) १ डिसेंबर

१०) तंबाखुमध्ये कर्करोगास कारणीभूत ठरणारे ______ हे घातक रसायन असले.
१) कॅफिन    २) टॅनिन    ३) निकोटिन    ४) सेल्यूलोज

११) डी.एन.ए. मधील ________ हा घटक सजीवांची अनुवांशिक वैशिष्ट्ये निश्चित करतो.
१) आरएनए    २) जैवरेणू     ३) जनुक    ४) यापैकी नाही

१२) _______ या रोगाचा विषाणू केवळ मानवामध्येच आढळतो.
१) रेबीज     २) टायफॉईड    ३) पोलिओ    ४) यापैकी नाही

१३) दातांमधील एनॅमल (दंतक) तयार होण्यासाठी _____ ची आवश्यकता असते.
१) मॅग्नेशियम    २) ऑक्सिजन    ३) नायट्रोजन    ४) फ्लूओरिन

१४) खालीलपैकी _____ हे संप्रेरक प्रथिन नाही.
१) ट्रिप्सीन   २) इन्सुलिन    ३) ग्लुकॅगॉन   ४) सोमॅटोस्टॅटीन

१५) रक्तातील _____ चे प्रमाण वाढल्याने मायकार्डियल इनफार्क्नश (रक्तप्रवाहात अडथळा) हा विकार जडतो.
१) हिमोग्लोबीन     २) बिलिरुबीन    ३) अल्ब्युमीन    ४) कोलेस्टेरॉल

१६) रक्तदाब वाढल्याने निर्माण होणारी स्थिती म्हणजे ______
१) धमनीकाठीण्यता    २) परिहृदरोग    ३) अतिलठ्ठपणा   ४) उच्चताण

१७) विनॉक्सी सुक्ष्मजीवांव्दारे अन्नपदार्थातील ______ या घटकाचे विघटन करण्याच्या प्रक्रियेस अन्नाचे पूयन (कुजणे) असे म्हणतात.
१) कर्बोदके     २) जीवनसत्वे   ३) मेद    ४) प्रथिने

१८) ______ च्या अभावामुळे हायपोनॅट्रेमिया हा रोग होतो.
१) मीठाच्या    २) साखरेच्या    ३) दोन्ही पर्याय बरोबर  ४) दोन्ही पर्याय चूक

१९) जीवनसत्त्व ब-१ कोणत्या नावाने ओळखले जाते?
१) थायमिन     २) रायबोफ्लेविन    ३) कॅल्शिफेरॉल     ४) नायसिन

२०) 'ग्लुकोमिया' हा रोग खालीलपैकी कोणत्या अवयवास होतो?
१) डोळे      २) कान     ३) मेंदू     ४) अस्थी

उत्तर :
१) १     २) २     ३) १     ४) १     ५) २     ६) ३     ७) ३     ८) ०     ९) २      १०) ३     
११) ३    १२) ३     १३) ४     १४) १     १५) ४    १६) ४    १७) ४     १८) १     १९) १    २०) १

MPSC Sample Question Paper 44

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014
नमुना प्रश्न

१) खालीलपैकी अंत्यस्त कोणते?
१) श्, ष्          २) य्, र्           ३) क्, ख्           ४) च्, य्

२) खालीलपैकी कठोर वर्ण कोणते?
१) क्            २) ग्              ३) घ्              ४) ड्

३) व्यंजनामध्ये अल्पप्राण किती?
१) २०            २) १४             ३) १५              ४) १६ 

४) खालीलपैकी कोणत्या वर्णाचा उच्चार दोन प्रकारे होतो?
१) क्,ख्,ग्        २) च्,छ्,झ्         ३) प्,फ्,ब्           ४) ट्,ठ्,ड्

५) अनुनासिकांना असे ही म्हणतात?
१) महाप्राण       २) अर्धस्वर         ३) पर- सवर्ण         ४) स्वतंत्रवर्ण

६) मातृभाषा या शब्दात किती स्वर येतात?
१) चार          २) पाच            ३) सहा              ४) सात

७) मराठी भाषेत एकूण किती व्यंजन आहेत?
१) १२          २) ३४             ३) ३८                ४) १०

८) जवळ जवळ येणाऱ्या दोन वर्णांपैकी दोन्ही वर्ण व्यंजने किंवा दुसरावर्ण स्वर असल्यास त्यास काय म्हणतात?
१) स्वर संधी   २) व्यंजन संधी       ३) विसर्ग संधी         ४) अनुनासिक संधी      

९) 'षडरिपू' या शब्दाचा विग्रह करा?
१) षड+रिपु    २) षट+रिपु          ३)षट्+रिपू           ४) षड+रीपू

१०) पितृ+आज्ञा या शब्दाची संधी करा?
१) पितृआज्ञा    २) पित्रज्ञा          ३)  पित्राज्ञा           ४) यापैकी नाही

११) पुढील विग्रहाचे योग्य संधीरूप लिहा -- रजः + कण.
१) रजोकण      २) रजकण         ३) रजःकण           ४) रजष्कण

१२) 'वधुत्कर्ष' या शब्दाचा योग्य संधी विग्रह ओळखा?   
१) वध + उत्कर्ष  २) वध् + उत्कर्ष   ३) वधु + त्कषऋ      ४) वधू + उत्कर्ष

१३) ऊ, इ, ए, ॠ हे कोणत्या प्रकारचे वर्ण आहे?
१) ह्रस्व स्वर     २) दीर्ग स्वर      ३) संयुक्त         ४) विजातीय           

१४) उत् + ज्वल या विग्रहचा योग्य शब्द लिहा?
१) उज्वल        २) उज्ज्वल       ३) उज्जल      ४) उतज्वल 

१५) विद्यार्थी हा शब्द कोणत्या संधीचे उदाहरण आहे?
१) स्वर संधी      २) व्यंजन संधी   ३) विसर्ग संधी  ४) पूर्वरूप संधी

१६) शब्दच्छल या संधीची फोड कशाप्रकारे होईल?
१)  शब्द + छल्   २) शब्द + चल   ३) शब्द + सल   ४) शब्द + च्छल

१७) मनस्ताप हा शब्द खालीलपैकी कोणत्या संधीचे उदाहरण आहे?
१) स्वर संधी      २) व्यंजन संधी  ३) विसर्ग संधी   ४) पररूप संधी

१८) प्रत्येक या शब्दाची योग्य संधी लिहा?
१) प्रत + एक     २) प्रति + एक  ३) प्रत्य + एक    ४) प्रती + एक

१९) नमस्कार या संधीचा पुढीलपैकी योग्य विग्रह कोणता ?
१) नम + स्कार   २) नमः + कर   ३) नमा + स्कार  ४) नमो + कार

२०) खालीलपैकी गुणदेश संधीचे उदाहरण ओळखा ?
१) राजर्षी     २) वधूस्तव     ३) विद्यालय     ४) सदैव 

उत्तर :
१) २     २) १     ३) १     ४) १     ५) २     ६) १     ७) २     ८) ४     ९) ३      १०) ३     
११) १    १२) ४     १३) १     १४) २     १५) १    १६) १    १७) ३     १८) २     १९) २    २०) १

MPSC Sample Question Paper 43

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014
 

नमुना प्रश्न

१) मराठी भाषेची वर्णसंख्या किती आहे?
१) ३५     २) २०     ३) ४८     ४) ५०

२) अ, आ पासून ओ, औ पर्यंतच्या वर्णांना काय म्हणतात?
१) वर्ण     २) ध्वनी  ३) स्वर     ४) व्यंजन

३) चरित्र व जन्म या शब्दातील पहिली व्यंजने कोणत्या प्रकारात मोडतात.
१) ओष्ठय    २) तालव्य ३) कंठय   ४) मूर्धण्य 

४) 'ज्ञ्' हे संयुक्त व्यंजन कोणत्या वर्णापासुन तयार होते?
१) द् + य् + न्   २) द् + न् + य्   ३) द् + न + य   ४) अ + द् + य्

५) ए, ऐ, ओ, औ हे वर्ण कोणत्या प्रकारात मोडतात.
१) ह्रस्व स्वर    २) संयुक्त व्यंजन   ३) संयुक्त स्वर     ४) स्वर     

६) विचार व्यक्त करण्याचे साधन कोनेते आहे?
१) अक्षर         २) स्वर           ३) भाषा          ४) व्यंजन

७) खालीलपैकी मृदु वर्ण कोणता?
१) ठ्           २) क्             ३) च्            ४) ग्

८) वर्णमालेतील स्वतंत्र वर्ण कोणता?
१) ह्           २) अ             ३) ळ्            ४) ज्ञ्

९) भाषेचे प्रकार किती?
१) एक          २) दोन            ३) तीन         ४) चार

१०) 'क्षमौचित्य' या शब्दात व्यंजन किती आहेत ?
१) पाच          २) सहा            ३) सात         ४) आठ

११) ज्या स्वरांचा उच्चार करायला जास्त वेळ लागतो त्यास काय म्हणतात ?
१) ह्रस्व स्वर   २) दीर्ग स्वर       ३) व्यंजन         ४) शब्द

१२) 'औ' हा संयुक्त स्वर कोणत्या स्वरापासून बनलेला आहे.
१) अ + उ        २) आ + ऊ        ३) आ + ई       ४) आ + इ 

१३) खालीलपैकी दिवतचे उदाहरण ओळखा.
१) कष्ट           २) लख्ख           ३) तप्त          ४) ध्वनी

१४) जोडाक्षर लिहिण्याच्या एकूण पद्धती किती?
१) दोन           २) तीन            ३) चार          ४) पाच

१५) उच्चाराच्या दृष्टीने 'ब्', 'भ्' हे वर्ण कोणत्या प्रकारात मोडतात?
१) ओष्ठय          २) कंठय           ३) तालव्य       ४) मूर्धन्य

१६) संयुक्त व्यंजने किती?
१) एक           २) दोन             ३) तीन          ४) चार

१७) विद्याधन ह्या शब्दात एकूण किती वर्ण आहेत?
१) आठ           २) नऊ             ३) दहा           ४) सात

१८) संयुक्त व्यंजने किती?
१) दोन           २) तीन            ३) चार            ४) एक   

१९) नाकातून केलेल्या बिंदुच्या अस्पष्ट - ओझरत्या उच्चारला काय म्हणतात?
१) अनुस्वार       २) अनुनासिक       ३) तालव्य         ४)  कंठय

२०) खालीलपैकी घोष व्यंजन कोणते?
१) श्             २) च्             ३) घ्              ४) ट्

उत्तर :
१) ३     २) ३     ३) २     ४) ३     ५) ३     ६) ३     ७) ४     ८) ३     ९) २      १०) १     
११) २    १२) २     १३) ४     १४) १     १५) १    १६) २    १७) ४     १८) १     १९) १    २०) ३

MPSC Sample Question Paper 42

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) विद्युत उपकरणांच्या सुरक्षिततेसाठी वापरली जाणारी वितळतार (Fuse) ....... द्रवणांकाच्या मिश्रधातूपासून बनवितात.
१) नीचतर      २) मध्यम      ३) जास्त      ४) यापैकी नाही

२) घड्याळाची चावी दिलेली (गुंडाळलेली) स्प्रिंग हे ऊर्जेच्या कोणत्या प्रकाराचे उदाहरण आहे?
१) स्थितीज ऊर्जा     २) गतीज ऊर्जा     ३) कशीही     ४) मोठी

३) बर्फ उष्णतेचा _______ आहे.
१) सुवाहक      २) अर्धवाहक     ३) दुर्वाहक     ४) यापैकी नाही

४) विजेच्या दिव्यातील तंतू (Filament) ______ या उच्च द्रवणांकाच्या मिश्रधातूपासून बनविलेला असतो.
१) टंगस्टन      २) मॅग्नेशीअम      ३) तांबे      ४) प्लॅटिनम

५) कॅल्शियम क्लोराइड व बर्फ यांच्या गोठणमिश्रणामध्ये तापमान ______ पर्यंत खाली उतरते.
१) ५⁰C       २) ५५⁰C     ३) -५⁰C      ४) -५५⁰C

६) प्रकाशसंश्लेषण क्रियेत वनस्पती आपले अन्न तयार करतात हे ______ ऊर्जेचे रासायनिक ऊर्जेत रूपांतर होय.
१) यांत्रिक       २) प्रकाश      ३) औष्मिक      ४) यापैकी नाही

७) विजेरी संच (Battery) तयार करण्यासाठी दोन किंवा अधिक घट कोणत्या पद्धतीने जोडले जातात?
१) एकसर मांडणी     २) समांतर मांडणी    ३) एकसर किंवा समांतर मांडणी   ४) यापैकी नाही

८) सुस्पष्ट दृष्टीचे लघुत्तम अंतर _________ इतके असते.
१) २.५ सेंमी      २) २५ सेमी     ३) २५ इंच      ४) २.५ इंच

९) वस्तू वर्तुळाकार भ्रमण करताना तिची दिशा बदलते व वेगाचे परिमाण ________
१) एकसमान राहते     २) बदलते      ३) वाढते     ४) निश्चित सांगता येणार नाही.

१०) विशिष्ट रोधाचे एकक खालीलपैकी कोणत्या पर्यायात दर्शविलेले आहे?
१) ओहम      २) मीटर     ३) ओहम-मीटर     ४) ओहम-अॅम्पीअर

११) जवळच्या वस्तू स्पष्ट दिसणे व दूरच्या वस्तू अस्पष्ट दिसणे या प्रकारच्या डोळ्यातील विकारास कोणती संज्ञा आहे?
१) मायोपिया       २) हायपरमेट्रोपिया      ३) प्रिसबायोपिया    ४) यापैकी नाही

१२) व्होल्ट हे विभवांतराचे एकक आहे, तर _______ हे विद्युत रोधाचे एकक आहे.
१) अॅम्पिअर      २) ओहम-मीटर     ३) ओहम     ४) कुलोम     

१३) वस्तू लंबरूप दिशेने फेकल्यास तिच्या वेगाची दिशा _________
१) बदलते          २) भरकटते      

३) बदलत नाही मात्र वेगाचे परिमाण कमी होत जाते    ४) निश्चित सांगता येणार नाही.

१४) दूरदृष्टीता (हायपरमेट्रोपिया) हा नेत्रविकार दूर करण्यासाठी कोणत्या प्रकारचे भिंग योग्य आहे?
१) अंतर्वक्र     २) बहिर्वक्र     ३) साधा चष्मा    ४) नंबरी चष्मा

१५) 'अॅम्पीअर' हे विद्युत धारेचे एकक आहे तर कुलोम हे ______ चे एकक आहे.
१) विभवांतर     २) विचरण      ३) विद्युत प्रभार     ४) विद्युत रोध

१६) एखादी वस्तू कोणत्याही दिशेने फेकल्यास खालीलपैकी कोणता परिणाम अनुभवता येईल?
१) वेग समान राहतो परंतु दिशा बदलते.         २) वेग बदलतो परंतु दिशा राहते.
३) वेगाचे परिमाण व दिशा दोन्ही बदलतात.     ४) निश्चित सांगता येणार नाही.

१७) चष्मे बनविणाऱ्यांच्या मते बहिर्वक्र भिंगाची शक्ती _______ असते.
१) धन      २) ॠण      ३) धन किंवा ॠण     ४) यापैकी नाही

१८) वाहकाची भौतिक अवस्था कायम असताना वाहकाच्या दोन टोकांमधील विभवांतर (V) व वाहकातून जाणारी विद्युतधारा (I) यांचे गुणोत्तर ______ असते.
१) व्यस्त      २) अस्थिर     ३) स्थिर     ४) यापैकी नाही

१९) तापमान, आकारमान, घनता, चाल या केवळ ________ ने व्यक्त करता येतात.
१) दिशा     २) परिमाण     ३) १ व २ दोन्ही     ४) यापैकी नाही.

२०) इंद्रधनुष्य हे प्रकाशाच्या ________ चे उदाहरण आहे.
१) परावर्तन      २) अपवर्तन    ३) पूर्ण आंतरिक परार्वतन   ४) अपस्करण

उत्तर :
१) १     २) १     ३) ३     ४) १     ५) ४     ६) २     ७) १     ८) २     ९) १      १०) ३     
११) १    १२) ३     १३) ३     १४) २     १५) ३    १६) ३    १७) १     १८) ३     १९) २    २०) ४

MPSC Sample Question Paper 41

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

खाली दिलेल्या प्रश्न १ ते १० मधील गटात न बसणारे पद ओळखा 
१) २५, ४२, ४९, ८१
१) २५     २) ४२     ३) ४९      ४) ८१

२) २१, २८, ३६, ४९
१) २१      २) २८      ३) ४९      ४) ४९

३) १०, २६, ५१, ८२
१) १०       २) २६      ३) ५१     ४) ८२

४) ८, २७, ६४, १२५
१) ८     २) २७      ३) ६४     ४) १२५

५) ६, २०, ४२, ६४
१) ८     २) २०     ३) ४२     ४) ६४

६) २/४, ५/१५, ४/८, ९/१८
१) १/४     २) ५/१५     ३) ४/८     ४) ९/१८

७) १३२, १७६, २७५, २५४
१) १३२    २) १७६     ३) २७५     ४) २५४

८) १५३, १४३, १२६, १३४
१) १५३     २) १४३     ३) १२६    ४) १३४

९) १५, ३७, ४८, ८०
१) १५     २) ३७      ३) ४८      ४) ४०

१०) २३, ३४, ४५, ५५
१) २३     २) ३४     ३) ४५     ४) ५५

खाली दिलेल्या अक्षरमालिकांमध्ये प्रश्नचिन्हांच्या जागी कोणते पद येईल ते ओळखा. 
11) A, C, E, G, ?
1) D     2) F    3) I     4) K

12) A, E, D, H, ? K, J
1) G    2) E     3) I     4) L

13) AC, BC, EC, DE, ?, FG
1) AD    2) BD     3) EH     4) EG

14) AZ, BY, ? DW
1) AY    2) BZ    3) CX     4) CW

15) AOC, BPD, ?, DRF
1) CQE      2) NBP      3) AOB     4) BPC

16) AN, CP, ER, ?
1) BO    2) DQ     3) FS     4) GT

17) AM, BL, CK, DJ, ?
1) ZN    2) EI     3) FH     4) GH

18) AB, YZ, CD, WX, EF, ?
1) BA    2) ZY    3) UV     4) VU

19) ACE, XYZ, BDF, UVW, CEG, ?
1) RST   2) NOP   3) TSR    4) ANB

20) ACD, BDE, ?, DFG
1) ACE   2) CDF   3) ANB   4) CEF

सविस्तर माहिती
१) ४४ ही वर्गसंख्या नाही.
२) ३६ ही ७ च्या पाढ्यातील संख्या नाही.
३) ५१ ही n² + n सूत्राने व्यक्त होते. अन्य संख्या n² + 1 सूत्रानुसार आहेत.
४) ६४ ही वर्ग व घनसंख्या आहे. बाकी तीन केवळ घनसंख्या आहेत.
५) ६४ ही वर्गसंख्या अन्य संख्या n² + n सूत्रानुसार आहेत.
६) ५/१५ या संख्येचे संक्षिप्त रूप १/३ येते. बाकी संख्यांचे १/२ येते.
७) २५४ बाकी तीन संख्यांमध्ये पहिल्या व तिसऱ्या अंकांची बेरीज बरोबर मधली संख्या.
८) १५३ मधील अंकांचा गुणाकार १५. बाकी संख्यांमधील अंकांचा गुणाकार १२.
९) ३७ ही संख्या n² + 1 सूत्रानुसार बाकी संख्या n² - 1 सूत्रानुसार
१०) ५५ या संख्येस ११ ने निःशेष भाग जातो. अन्य संख्यांमध्ये ११ ने भागताना १ बाकी उरते.
११) I एकआड एक अक्षरांचा क्रम.
१२) दोन अक्षरमालांचा समावेश A, D,G,J व E, H, K, N
१३) एकआड एक अक्षरमाला. सम स्थानावर BC, DE, FG असा सलग क्रम. विषम स्थानावर AC, CE, EG असा क्रम.
१४) प्रत्येक पदात पहिली अक्षरे चढत्या क्रमाने ABCD व दुसरी अक्षरे ZYXW अशी उतरत्या क्रमाने.
१५) इंग्रजी वर्णमाला, त्रिकोणी रचना
१६) GT. प्रत्येक पदातील पहिली अक्षरे एकाआड एक ACEG व दुसरी अक्षरेदेखील एकाआड एक NPRT.
१७) प्रत्येक पदातील पहिली अक्षरे ABCDE अशा चढत्या क्रमाने व दुसरी अक्षरे MLKJI अशी उतरत्या क्रमाने.
१८) UV. एकआड एक मालिका.
१९) RST. एकआड एक मालिका. विषम स्थानावरील पडे एकआड एक अक्षरांचा गट. समस्थानावरील पदे सलग अक्षरांचा गट.
२०) CEF. प्रत्येक पदात पहिल्या दोन अक्षरांत एक अक्षराचा फरक. दुसरी व तिसरी अक्षरे सलग.

उत्तर :
१) २     २) ३     ३) ३     ४) ३     ५) ४     ६) २     ७) ४     ८) १     ९) २      १०) ४     
११) ३    १२) १     १३) ४     १४) ३     १५) १    १६) ४    १७) २     १८) ३     १९) १    २०) ४

MPSC Sample Question Paper 40

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) १९१७ साली कोलकाता विद्यापीठाच्या शैक्षणिक सुधारणांसंबंधी नेमलेल्या ______ या कमिशनमध्ये आशुतोष मुखर्जी व डॉ. झियाउद्दीन अहमद या भारतीय सदस्यांचा समावेश होता.
१) सॅदलर कमिशन     २) थॉमस रॅले कमिशन    ३) हरटॉग कमिशन    ४) सार्जंट कमिशन

२) भारतात १९५३ साली भाषावर राज्य पुनर्रचना आयोग खालीलपैकी कोणाच्या अध्यक्षतेखाली नेमण्यात आला?
१) फाजल अली     २) यशवंतराव चव्हाण     ३) प. हृदयनाथ कुंझरू     ४) सरदार पण्णीकर   

३) 'मिरात-उल-अखबार' हे फारसी भाषेतील वृत्तपत्र भारतात कोणी सुरू केले.
१) दिनशॉ वाच्छा     २) फिरोजशहा मेहता     ३) राजा राममोहन रॉय      ४) महात्मा गांधी

४) पं. जवाहरलाल नेहरू यांचे निधन कधी झाले?
१) १३ सप्टेंबर १९६२    २) २७ मे १९६४     ३) १० जानेवारी १९६६    ४) यापैकी नाही

५) लॉर्ड कर्झन याने १९०४ मध्ये भारतीय विद्यापीठांचा कायदा मंजूर केला. ________ कमिशनच्या शिफारशी याकामी अतिशय महत्त्वाच्या ठरल्या.
१) सॅडलर कमिशन     २) थॉमस रॅले कमिशन    ३) हरटॉग कमिशन     ४) सार्जंट कमिशन

६) भारतात खालीलपैकी कोणते राज्य (भाषिक तत्त्वावर) सर्वप्रथम अस्तित्वात आले?
१) आंध्र प्रदेश      २) तामिळनाडू       ३) कर्नाटक       ४) महाराष्ट्र

७) १९८२ च्या दरम्यान भारत व रशिया या राष्ट्रांत मैत्रीपूर्ण व सलोख्याचे संबंध निर्माण करण्याच्या कामी भारताचे रशियातील तत्कालिन राजदूत _____ यांचे योगदान महत्त्वपूर्ण आहे.
१) डॉ. राधाकृष्णन     २) विजयालक्ष्मी पंडित     ३) बलवंतराय मेहता     ४) अशोक मेहता

८) जॉर्ज बार्लो या गव्हर्नर जनरलच्या काळात १८०६ साली ______ येथील सैनिकांनी केलेला उठाव हा ब्रिटिशांविरुध्दचा पहिला सैनिकी उठाव मानला जातो.
१) वेल्लोर       २) मंगळूर      ३) मडिकेरी     ४) लाहोर

९) प्लासीच्या लढाईने (जून १७५७) भारतात इंग्रजी सत्तेचा पाया रोयला गेला, तर १७६४ च्या _______ या युद्धाने हा पाया मजबूत झाल्याचे मानले जाते.
१) प्लासीची दुसरी लढाई     २) बक्सारचे युद्ध     ३) पानिपतचे युद्ध      ४) मेवाडचे युध्द

१०) १९ डिसेंबर १९६१ रोजी भारतातील ______ हे राज्य पोर्तुगीजांच्या जोखडातून मुक्त करण्यात आले.
१) गोवा      २) सिक्किम       ३) आंध्र प्रदेश       ४) केरळ

११) १९०६ मध्ये बारिंद्र घोष व भूपेंद्र दत्त यांनी _______ हे पत्रक क्रांतिकारी विचारांच्या प्रसारार्थ प्रकाशित केले.
१) वंदे मातरम     २) युगांतर     ३) यंग इंडिया     ४) यंग बंगाल

१२) १८५७ च्या उठावापूर्वी भारताच्या विविध भागात इंग्रजी सत्तेविरुद्ध झालेल्या अनेक उठावांपैकी धोटा नागपूर भागातील १८२७ चा ________ उभाव प्रसिद्ध आहे.
१) संथाळांचा     २) पालेगारांचा      ३) कोलामांचा     ४) मोपलांचा

१३) १८२९ मध्ये सतीची अनिष्ट प्रथा बंद करण्यासाठी लॉर्ड विल्यम बेंटिक यास ______ या भारतीय प्रबोधनाच्या अग्रदूताचे मोलाचे सहकार्य लाभले.
१) आर.आर.रॉय     २) गोपाळकृष्ण गोखले     ३) महात्मा गांधी     ४) यापैकी नाही

१४) _____ या ब्रिटिशाने बंगालच्या फाळणीस प्रामाणिकपणे विरोध केला.
१) मॅक्डोनाल्ड     २) अॅण्ड्र्यू फ्रेझर     ३) सर हेन्री कॉटन      ४) सर विल्यम वॉर्ड

१५) असहकार चळवळीदरम्यान महाराष्ट्रातील ______ या शहरात झेंडा सत्याग्रह लक्षवेधी ठरला होता.
१) पुणे     २) नाशिक      ३) नागपूर     ४) सोलापूर

१६) प्रार्थना समाजाने समाज प्रबोधनासाठी ______ हे वृत्तपत्र सुरू केले होते.
१) प्रार्थना समाचार    २) सुबोध पत्रिका      ३) दिग्दर्शन     ४) प्रार्थना

१७) सप्टेंबर १९४८ मध्ये _______ या संकेतिक मोहिमेंतर्गत पोलिसी कारवाईव्दारे हैद्राबाद हे संस्थान भारतीय संघराज्यात विलिन करण्यात आले.
१) ऑपरेशन कंटूर     २) ऑपरेशन पोलो     ३) ऑपरेशन ग्रीनहंट      ४) ऑपरेशन ब्लू स्टार

१८) १९४२ च्या आंदोलनाच्या काळात नंदूरबार येथील ______ या शाळकरी विद्यार्थ्याने हौतात्म्य स्वीकारले.
१) बाबू गेनू     २) शिरीषकुमार      ३) सुशील सेन       ४) विनयकुमार

१९) भारतात स्त्री-दास्याच्या विमोचनाची पहिली चळवळ उभारण्याचे श्रेय _______ यांना द्यावयास हवे.
१) महात्मा फुले     २) राजा राममोहन रॉय     ३) आगरकर      ४) महात्मा गांधी

२०) 'भारतीय स्वांतत्र्याची पहिली हाक' (First Voice of Freedom) या शब्दांत डॉ. शिशिरकुमार मित्रा यांनी _____ या संस्थेचा गौरव केला.
१) प्रार्थना समाज     २) आर्य समाज      ३) ब्राह्यो समाज     ४) रामकृष्ण मिशन

उत्तर :
१) १     २) १     ३) ३    ४) २    ५) २     ६) १     ७) १     ८) १     ९) २      १०) १     
११) २    १२) ३     १३) १     १४) ३     १५) ३    १६) २    १७) २     १८) २     १९) २    २०) ०

MPSC Sample Question Paper 39

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) सध्या भारताचा जागतिक व्यापारातील हिस्सा सुमारे _______ टक्क्यांच्या आसपास आहे.
१) २.५ टक्के        २) २ टक्के       ३) १.५ टक्के       ४) ०.८ टक्के

२) नियोजन आयोगाच्या मते भारतात ________ कॅलरीजपेक्षा कमी उपभोग घेणाऱ्या ग्रामीण भागातील व्यक्ती दारिद्र्यरेषेखाली जीवन जगतात.
१) २१००       २) २२५०       ३) २४००      ४) २६००

३) लोकसंख्याविषयक राष्ट्रीय धोरण देशात प्रथम एप्रिल १९७६ मध्ये राबविण्यात आले, तर दीर्घकालीन उद्दिष्ट्ये असलेले सुधारित राष्ट्रीय लोकसंख्याविषयक धोरण _______ यावर्षी राबविण्यात आले.
१) २०००       २) २००१      ३) २००२      ४) २००३

४) २००८ साली उद्भवलेल्या जागतिक मंदीमुळे माहिती व तंत्रज्ञान क्षेत्रात ______ बेकारी निर्माण झाली होती.
१) हंगामी      २) छुपी      ३) ऐच्छिक      ४) चक्रीय

५) देशात १९५२ पासून शासकीय पातळीवर कुटुंबनियोजन कार्यक्रम राबविण्यास सुरुवात झाली, तर स्वतंत्र अशा केंद्रीय कुटुंब नियोजन खात्याची स्थापना _____ या वर्षी करण्यात आली.
१) १९५०      २) १९६०       ३) १९६६      ४) १९७०

६) नियोजन आयोगासंदर्भात खालीलपैकी अयोग्य विधान ओळखा?
१) नियोजन आयोग ही घटनेच्या कक्षेबाहेरील संस्था आहे.
२) पंतप्रधान हा नियोजन आयोगाचा पदसिद्ध संस्था असतो.
३) नियोजन आयोगात निम्म्याहून अधिक राज्यांच्या मुख्यमंत्र्यांचा समावेश होतो.
४) नियोजन आयोग ही एक सल्लागारी संस्था आहे.

७) भारतात दर हजार पुरुषांमागे किमान ________ वा त्याहून अधिक स्त्रिया हे अनुकूल स्त्री-प्रमाण मानले गेले आहे.
१) ६५०     २) ८००      ३) ९५०      ४) १५००

८) भारतातील नियोजनाची प्रमुख उद्दिष्टे खालीलपैकी कोणत्या शब्दांत समर्पकपणे व्यक्त करता येतील.
१) बेरोजगारी व दारिद्र्यनिर्मूलन
२) मागेल त्याला काम व कसेल त्याची जमिन
३) पंचवार्षिक योजनांची अमंलबजावणी
४) दारिद्र्य निर्मूलन, रोजगार निर्मिती व सामाजिक न्यायासह स्वयंपूर्ण आर्थिक विकास.

९) 'सरकारद्वारे सार्वजनिक क्षेत्रातील निर्गुंतवणूक म्हणजे खासगीकरण' हे कोणाचे मत आहे?
१) पिटर ड्रकर     २) डी.आर. पेंडसे     ३) एम.एन. श्रीनिवासन    ४) अॅडम स्मिथ

१०) देशातील बँकिंग क्षेत्रामध्ये आमुलाग्र सुधारणा होण्यामागे १९९१ साली नेमण्यात आलेल्या _____ या समितीचे योगदान मोलाचे आहे.
१) नरसिंहन समिती     २) केळकर समिती      ३) चेलय्या समिती    ४) सप्तर्षी समिती

११) नियोजन आयोग ही घटनेच्या कक्षेबाहेरील सल्लागारी संस्था आहे, तर राष्ट्रीय विकास परिषद ही संस्था घटनेच्या ____
१) कक्षेबाहेरील आहे.     २) कक्षेतील आहे.     ३) दोन्ही बरोबर.   ४) दोन्ही चूक.

१२) देशातील करपद्धती सुलभ बनविण्यासंदर्भात देशात २००२ च्या दरम्यान ______ यांच्या अध्यक्षतेखाली समिती नेमण्यात आली होती?
१) राजा चेलय्या    २) विजय भाटकर    ३) विजय केळकर     ४) मनमोहन सिंग

१३) जागतिक अर्थव्यवस्थेचा विचार करता भारत हे ______ राष्ट्र आहे.
१) विकसित     २) अविकसित      ३) विकसनशील      ४) सर्व पर्याय बरोबर

१४) भारतात कृषी वित्तपुरवठा क्षेत्रात 'शिखर बँक' म्हणून कोणती बँक कार्य करते?
१) रिझर्व्ह बँक     २) स्टेट बँक      ३) नाबाई      ४) भू-विकास बँक

१५) ______ या अर्थतज्ञाने 'जनरल थिअरी' या ग्रंथात राजकोषीय धोरणाचे महत्त्व स्पष्ट केले.
१) जे.एम. केन्स    २) जॉन माल्थस    ३) अॅडम स्मिथ     ४) डॉ. रघुराम राजन

१६) भारतीय नियोजनाच्या संदर्भात एम. विश्वेश्वरैय्या यांनी १९३४ मध्ये लिहिलेला ______ हा ग्रंथ विशेष प्रचलित आहे.
१) भारतीय अर्थव्यवस्था २) भारतासाठी नियोजित अर्थव्यवस्था  ३) भारतीय अर्थकारण ४) अर्थशास्त्र व नियोजन   

१७) भारतातील दारिद्र्यविषयक तथा बेरोजगारीविषयक स्थितीचे सर्वेक्षण करणाऱ्या अभ्यासगटांमध्ये खालीलपैकी कोणाच्या समावेश करता येणार नाही?
१) न्या. भगवती समिती (१९७३)      २) जैन-मिन्हास-तेंडूलकर गट (१९८७)
३) प्रा. लकडावाला गट (१९८९)        ४) यशवंतराव चव्हाण समिती (१९८२)

१८) ६ ऑगस्ट १९५२ रोजी ________ ची स्थापना करण्यात आली.
१) नियोजन आयोग   २) राष्ट्रीय विकास परिषद   ३) राष्ट्रीय आर्थिक परिषद   ४) नियोजन परिषद

१९) १९९१ नंतर भारतीय अर्थव्यवस्थेचे बदलते स्वरूप खालीलपैकी कोणत्या शब्दात वर्णन करता येईल?
१) संमिश्र अर्थव्यवस्थेकडून मुक्त अर्थव्यवस्थेकडे  २) मुक्त अर्थव्यवस्थेकडून संमिश्र अर्थव्यवस्थेकडे
३) समाजवादाकडून भांडवलशाही अर्थव्यवस्थेकडे  ४) यापैकी नाही

२०) भारतातील राज्ये व केंद्रशासित प्रदेश यांचा एकत्रितरित्या विचार करता २०११ च्या जनगणनेनुसार खालीलपैकी कोणत्या राज्य व केंद्रशासित प्रदेशात लोकसंख्येची घनता सर्वात कमी आहे?
१) अरुणाचल प्रदेश    २) हिमाचल प्रदेश    ३) दमण-दीव    ४) नागालँड

उत्तर :
१) ३     २) ३     ३) १    ४) ४    ५) ३     ६) ३     ७) ३     ८) ४     ९) १      १०) १     
११) १    १२) ३     १३) ३    १४) ३     १५) १    १६) २    १७) ७     १८) २     १९) १    २०) १

MPSC Sample Question Paper 38

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) मुंबई येथे स्वत:च्या राहत्या घरात मुलींची शाळा कोणी सुरू केली?
१) रा. गो. भांडारकर    २) महर्षी वि. रा. शिंदे     ३) महात्मा फुले      ४) गो. ग. आगरकर

२) हिंदूस्थानात राजकीय हक्क देण्यासाठी ब्रिटीश सरकारने १९१९ मध्ये _______ यांच्या अध्यक्षतेखाली कमिटी भारतात पाठविली.
१) लॉर्ड एल्फिन्सटन     २) लॉर्ड मेकॉले      ३) लॉर्ड साऊथबरो     ४) लॉर्ड रिडिंग

३) खालीलपैकी कोणास मुंबईचे शिल्पकार म्हणून ओळखले जाते?
१) नाना शंकरसेथ     २) फिरोजशहा मेहता      ३) लोकमान्य टिळक     ४) भाऊ दाजी लाड

४) हिंदूस्थानात राजकीय हक्क देण्यासाठी ब्रिटिश सरकारने १९२७ मध्ये _______ यांच्या अध्यक्षतेखाली समिती नियुक्त केली.
१) सर जॉन सायमन    २) लॉर्ड अटेनबरो      ३) लॉर्ड साऊथबरो     ४) सर विव्हियन

५) १९३० साली नाशिकच्या काळाराम मंदिर सत्याग्रहाचे नेतृत्त्व कोणी केले?
१) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर     २) दादासाहेब गायकवाड     ३) बाबासाहेब बोले     ४) यापैकी नाही

६) डेबुजी झिंगरोजी जानोरकर म्हणजेच ......
१) संत तुकडोजी महाराज २) संत गाडगे महाराज ३) संत केवलानंद महाराज ४) संत निरुपानंद महाराज

७) २१ नोव्हेंबर १९५५ रोजी संयुक्त महाराष्ट्र आंदोलनात _______ आंदोलक हुतात्मा झाले.
१) ९        २) १५        ३) ७३        ४) १०६

८) महाराष्ट्र राज्य आदिवासी विकास संचालनालयाची स्थापना कधी झाली?
१) १९७२        २) १९७५         ३) १९८३        ४) १९९२

९) १९६१ च्या कायद्यानुसार भारतातील खालील ठिकाणी उच्च न्यायालयांची स्थापना करण्यात आली .......
१) मुंबई, मद्रास, कोलकाता     २) मुंबई, कोलकाता, दिल्ली 

३) दिल्ली, मद्रास, कोलकाता   ४) दिल्ली, अहमदाबाद, मुंबई

१०) ______ हे वर्ष आंतरराष्ट्रीय महिला वर्ष म्हणून साजरे करण्यात आले.
१) १९७५       २) १९८०        ३) १९८१        ४) १९९१

११) महाराष्ट्र शासनाच्या _______ विभागामार्फत आदिवासींच्या विविध योजना राबविल्या जातात.
१) सामान्य प्रशासन     २) ग्रामविकास      ३) समाजकल्याण      ४) आदिवासी विभाग

१२) १८६९ मध्ये मुंबईत स्थापन झालेल्या इस्ट इंडिया असोशिएशनच्या शाखेचे अध्यक्ष कोण होते?
१) दादाभाई नौरोजी       २) नाना शंकरसेथ      ३) भाऊ दाजी लाड      ४) दादोबा नौरोजी

१३) १९७५ मध्ये ______ या देशात अंतराष्ट्रीय महिला परिषद संपन्न झाली.
१) चीन       २) थायलंड       ३) भारत        ४) मेक्सिको

१४) नागरी भागात एकत्रित कुटुंबपद्धती न आढळण्याचे कारण -
१) शहरी जीवनमानाचा वाढता खर्च     २) जागेची टंचाई
३) व्यवसायिक गतिशिलता            ४) सर्व पर्याय बरोबर

१५) अस्पृश्य समाजातील विद्यार्थ्यांच्या शिक्षणासाठी 'डिप्रेस्ड क्लासेस एज्युकेशन सोसायटी' ही संस्था कोणी स्थापना केली?
१) वि.रा. शिंदे       २) डॉ. बाबासाबेडकर आंबेडकर    ३) धों.कें. दर्वे       ४) महात्मा फुले

१६) महात्मा गांधी यांनी _______ यांना भिल्लांचे धर्मगुरू म्हणून संबोधले होते.
१) ठक्कर बाप्पा      २) शामराव परुळेकर    ३) दामूआण्णा टोकेकर     ४) गोदावरी परुळेकर

१७) शहरीकरणाची प्रक्रिया गतिमान होण्यासाठी कोणते घटक कारणीभूत ठरले?
१) जागतिकीकरण    २) आधुनिकीकरण     ३) औद्योगीकरण      ४) सर्व बरोबर

१८) नाना शंकरसेठ हे मुंबईचे अनभिषिक्त सम्राट होते असे कोणी म्हटले आहे?
१) पंडित नेहरू      २) प्र.के. अत्रे       ३) धनंजय कीर      ४) यशवंतराव चव्हाण

१९) 'जेंव्हा मी जात चोरली होती' या विद्रोही कथासंग्रहाचे लेखक कोण?
१) नामदेव ढसाळ       २) बाबूराव बागूल     ३) केशव मेश्राम         ४) दादासाहेब गायकवाड

२०) प्रबोधनकाळात दक्षिण भारतातील देवदासी प्रथेविरुध्द कोणी आवाज उठविला?
१) वि.रा. शिंदे       २) राजाराममोहन रॉय      ३) पेरियार नायकर      ४) ईश्वरचंद्र विद्यासागर

उत्तर :
१) १     २) २     ३) १    ४) ४    ५) २     ६) २     ७) २     ८) १     ९) १      १०) १     
११) ३    १२) ३     १३) ४    १४) ४    १५) २    १६) १    १७) ४     १८) २     १९) २    २०) ३

पर्यावरणविषयक environmental

हरितगृह वायू

- कार्बन डायॉक्साइड, नायट्रस ऑक्साईड, मिथेन, क्लेरोफ्लुरोकार्बन या वायूंना हरितगृह वायू (ग्रीन होऊन गॅसेस) म्हणून ओळखले जाते.

- हे वायू सूर्यापासून पृथ्वीवर मिळालेली उष्णता रोखून धरतात.

- हरितगृह परिणामामुळे जागतिक तापमानवाढीचा (ग्लोबल वॉर्मिंग) धोका उदभवतो आहे. कार्बन डायॉक्साइड हा प्रमुख हरितगृह वायू यास सर्वाधिक कारणीभूत आहे.

- महत्त्व : हरितगृह परिणाम मानवी जीवनास हितकारक आहे, कारण या वायूंनी पृथ्वीवरील उष्णता रोखून धरली नसती तर पृथ्वीचे तापमान खूपच कमी होऊन जीवसृष्टीच्या अस्तित्वासच धोका उत्पन्न झाला असता.

ओझोन थर

- वातावरणाच्या स्थितांबर या स्तरावर ओझोन थर आढळतो.

- ओझोन (O₂) वायू सूर्यप्रकाशातील अतिनील किरणांमधील 'UV-B' हा घातक घटक शोषून घेतो.

ओझोन छिद्र

- अतिनील किरणांचे सातत्याने शोषण करत असल्याने वातावरणातील ओझोन थरात घट होतो व ती दीर्घकाळ टिकून राहते. यासच ओझोन छिद्र म्हणतात. उदा. अंटार्क्टिंकावरील ओझोन छिद्र.

पर्यावरणाचे कायदे

- जल (प्रदूषण व नियंत्रण) अधिनियम : १९७४

- हवा (प्रदूषण प्रतिबंध व नियंत्रण) अधिनियम : १९८१

- पर्यावरण (संरक्षण) कायदा : १९७

MPSC Sample Question Paper 37

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न
 

१) पाण्याचे असंगत आचरण अभ्यासण्यासाठी _____ उपकरण वापरतात.
१) हेअरचे       २) होपचे       ३) किपचे      ४) यापैकी नाही

२) सिलिकॉन या मुलद्रव्याचे वर्णन खालीलपैकी कोणत्या शब्दात समर्पकपणे करता येईल?
१) वाहक     २) रोधक      ३) अर्धवाहक      ४) यापैकी नाही

३) समुद्रसपाटीपासून अधिक उंचीच्या ठिकाणी अन्न लवकर शिजविण्यासाठी प्रेशर कुकरचा वापर करतात, कारण प्रेशर कुकरमध्ये _________
१) वाफेचा दाब जास्त असल्याने पाण्याचा उत्कलनांक वाढतो.
२) वाफेचा दाब कमी असल्याने पाण्याचा उत्कलानांक वाढतो.
३) वाफेचा दाब कमी असल्याने पाण्याचा उत्कलनांक कमी होतो.
४) यापेक्षा वेगळे उत्तर.

४) पुढील विधानाची पूर्ती करा. विद्युत रोधामुळे वाहक तारेच्या _______
१) लांबीत वाढ होते व तार तुटते.                         २) औष्मिक ऊर्जेत वाढ होते व तार तापते.
३) औष्मिक ऊर्जेत वाढ होते व तार थंड होते.      ४) कोणताही बदल होत नाही.

५) बर्फाचे दोन तुकडे हातात घेऊन एकमेकांवर थोड्या वेळासाठी दाबल्यास पुनर्घटन प्रक्रियेनुसार
१) दोन्ही तुकडे एकजीव होतात.
२) दोन्ही तुकड्यांमध्ये विलगतेची खाच दृष्टीस पडते.
३) दोन्ही तुकडे काही काळ एकजीव होतात व दाब काढताच पूर्ववत वेगळे होतात.
४) यापेक्षा वेगळे उत्तर.

६) 'वाहक तारेतील विद्युत रोध तिच्या लांबीशी समप्रमाणात आणि काटछेदाशी व्यस्त प्रमाणात बदलतो हे विधान ____
१) पूर्णत: बरोबर आहे.     २) अंशतः बरोबर आहे.     ३) संदिग्ध आहे.      ४) चूक आहे.

७) मेण, शिसे या स्थायू पदार्थांचे द्रवण होताना दाब वाढविल्यास त्यांचा द्रवणांक वाढतो व त्यांचे _____ होते.
१) आकुंचन      २) प्रसरण        ३) अ व ब दोन्ही बरोबर     ४) यापैकी नाही

८) खालीलपैकी तारेच्या विशिष्ट रोधाचे एकक कोणते?
१) व्होल्ट        २) ओहम        ३) ओहम-मीटर         ४) अँम्पीअर

९) बर्फ, ओतीव लोखंड या पदार्थांचे द्रवन होताना दाब वाढविल्यास त्यांचा द्रवणांक कमी होतो आणि पदार्थाचे ______ होते.
१) आकुंचन      २) प्रसरण        ३) अ व ब दोन्ही बरोबर     ४) यापैकी नाही

१०) खाली दिलेल्या 'अ' गटातील संज्ञा व 'ब' गटातील त्यांची एकके यांच्या जोड्या जुळवून योग्य पर्याय निवडा.
'अ' गट (संज्ञा)     'ब' गट (एकके)
१) विभवांतर       अ) ओहम
२) विद्युतधारा      ब) अॅम्पीअर
३) विद्युत प्रभार   क) ओहम मीटर   
४) विद्युत रोध      ड) व्होल्ट
५) विशिष्ट रोध     इ) कुलोम
१) १-अ, २-ब, ३-क, ४-ड, ५-इ                   २) १-इ, २-ड, ३-ब, ४-अ, ५-क
३) १-इ, २-ड, ३-अ, ४-क, ५-ब                  ४) १-ड, २-ब, ३-इ, ४-अ, ५-क

११) एक वातावरण दबास पाण्याचे वाफेत रुपांतर झाल्यावर वाफेचे आकारमान हे पाण्याच्या आकारमानापेक्षा सुमारे ______ पट असते.
१) ११७ पट       २) ११०० पट       ३) १६७० पट      ४) ५००० पट

१२) जेव्हा दोन वस्तूंची टक्कर होते, तेव्हा त्या वस्तूंचा आघातापूर्वीचा एकूण संवेग हा त्यांच्या आघातानंतरच्या एकूण ___
१) संवेगापेक्षा जास्त असतो.     २) संवेगापेक्षा कमी असतो.     ३) संवेगाइतकाच असतो.    ४) यापैकी नाही.

१३) बर्फाच्या द्रवणाचा अप्रकट उष्मा ८० Cal/g इतका तर पाण्याच्या बाष्पनाचा अप्रकट उष्मा _____ इतका आहे.
१) ५४ Cal/g        २) ५४० Cal/g       ३) ५४० kCal/g        ४) यापैकी नाही.

१४) १ ज्यूल बरोबर किती अर्ग?
१) १०^३              २) २०^२               ३) १०^१०                 ४) १०^७

१५) पदार्थाचे द्रवण होताना त्याने ग्रहण केलेला उष्मा हा त्याचे गोठण होताना त्याने मुक्त केलेल्या अप्रकट उष्म्यापेक्षा ____ असतो.
१) अधिक         २) कमी        ३) उष्म्याएवढाच        ४) यापैकी नाही

१६) घड्याळातील लंबकाची गती हे गतीच्या कोणत्या प्रकाराचे उदाहरण आहे?
१) स्थानांतरणीय       २) परिवलन        ३) कंपन        ४) यापैकी नाही

१७) पाण्याचे तापमान -४⁰C पेक्षा कमी केल्यास पाण्याचे ______ होते.
१) आकुंचन           २) प्रसरण        ३) अ व ब दोन्ही बरोबर     ४) यापैकी नाही

१८) संवेग परिवर्तनाचा दर प्रयुक्त बलाशी _______ असतो.
१) समानुपाती       २) व्यस्तानुपाती      ३) अ व ब दोन्ही बरोबर      ४) यापैकी नाही

१९) पाण्याची घनता ______ तापमानास महत्तम असते.
१) ४⁰C         २) -४⁰C         ३) -४०⁰C         ४) ४⁰F

२०) वस्तूमान आणि वेग यांचा गुणाकार म्हणजे _________
१) वजन        २) गुरुत्व त्वरण        ३) त्वरण        ४) संवेग 


उत्तर :
१) २   २) ३    ३) १    ४) २    ५) १     ६) १     ७) १     ८) ३     ९) १      १०) ४     
११) ३    १२) ३     १३) २    १४) ४    १५) ३    १६) ३    १७) २     १८) १     १९) १    २०) ४