MPSC Funda: June 2014

Sunday, June 29, 2014

MPSC Sample Question Paper 36

नमुना प्रश्न

१) खालीलपैकी मृदु वर्ण कोणते?
१) क्            २) ग्              ३) च्              ४) ट्

२) खालीलपैकी अर्धस्वर कोणते?
१) श्, ष्          २) स्, ग्           ३) य्, र्            ४) ट्, ठ्

३) व्यंजनामध्ये मुख्यमहाप्राण कोणता?
१) ळ्             २) ह्             ३) क्               ४) च्

४) कंठ तालव्य वर्ण कोणते ते ओळखा?
१) य्, र्          २) च्, ह्           ३) ए, ऐ             ४) त्, थ्

५) कठोर वर्ण ओळखा?
१) ग्, घ्         २) ड्, ढ्            ३) त्, थ्            ४) ब्, भ्

६) प्रद्युन्म या शब्दात व्यंजन किती?
१) आठ         २) नऊ             ३) सात              ४) सहा

७) खालीलपैकी कोणते व्यंजन कंठ्य नाही?
१) घ्          २) ह्               ३) ख्                ४) म्

८) 'गौर्यानंद' या शब्दाचा संधी विग्रह करा?
१) गौरी+आनंद २) गौर+आनंद        ३) गोरा+आनंद        ४) गोर्य+आनंद

९) 'ईश्वर + इच्छा ' या शब्दाचा संधी करा?
१) ईश्वरइच्छा   २) ईश्वरेच्छा         ३) ईश्वरिच्छा          ४) ईश्वरीच्छा

१०) ' मंत्रालय' या शब्दाचा प्रचलित विग्रह सांगा?
१) मंत्र+आलय   २) मंत्रा+लय        ३) मंत्री+आलय        ४) मंत्रा+आलय

११) जगत + ईश्वर या विग्रहाची संधी करा?
१) जगतेश्वर      २) जगतईश्वर      ३) जगदीश्वर          ४) जगदेश्वर

१२) 'वाङनिश्चय' या शब्दाची योग्य फोड करा?
१) वाक् + निःश्चय २) वाग + निश्चय ३) वाङ + निश्चय      ४) वाक् + निश्चय

१३) मराठीमध्ये कोणत्या पद्धतीने लिहिल्या जाते?
१) डावीकडून उजवीकडे २) उजवीकडून डावीकडे ३) डावीकडे डावीकडे ४) यापैकी नाही

१४) गवीश्वरचा योग्य विग्रह ओळखा?
१) गवी + ईश्वर   २) गव् + ईश्वर   ३) गो + ईश्वर   ४) गवी + श्वर

१५) महोत्सव या संधीची फोड करा?
१) महा + उत्सव २) मही +उत्सव ३) महो + त्सव   ४) मह + उत्सव

१६) मातृ + छाया या विग्रहाची संधी करा?
१) मातृछाया      २) मात्रोछाया    ३) मातृच्छाया    ४) मातृउच्छाया

१७) संधी करा षट् + मास
१) षटमास        २) षन्मास     ३) षण्मास       ४) षंमास

१८) निष्पाप या शब्दचा शब्द संधीनुसार तयार झालेला दुसरा शब्द ?
१) सच्छील       २) सच्चरित्र     ३)दुष्काळ        ४) सदाचार

१९) 'अ' किवा 'आ' पुढे 'ए' किंवा 'ऐ' आल्यास दोहोबद्दल ऐ होतो या नियमात न बसणारा शब्द लिहा ?
१) एकैक        २) सदैव         ३) गंगैध        ४) मतैक्य

२०) मानु + अंतर या विग्रहाचा संधीयुक्त शब्द कोणता?
१) मानवंतर     २) मनुअंतर     ३) मवंतर        ४) मन्वंतर

उत्तर :
१) २     २) ३     ३) २     ४) ३     ५) ३     ६) ४     ७) ४     ८) ४     ९) २      १०) ४
११) ४    १२) ४     १३) १     १४) ३     १५) १    १६) ३    १७) ३     १८) ३     १९) ३    २०) १

MPSC Sample Question Paper 35

MPSC Sample Question Paper 34

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014
नमुना प्रश्न
१) पांडुरोगावर मात करण्यासाठी (लोहाची कमतरता दूर करण्यासाठी) गरोदर महिला व स्तन्यदा मातांना ______ चा डोस आवश्यक असतो.
१) अॅस्कॉर्बिक आम्ल      २) मॅलिक आम्ल     ३) लॅक्टिक आम्ल     ४) फॉलिक आम्ल

२) अतिमद्यपानामुळे नायसिन (जीवनसत्व बी-५) चा अभाव निर्माण होऊन _______ हा रोग जडतो.
१) बेरीबेरी     २) पेलाग्रा        ३) मुडदूस          ४) रिकेट्स

३) अवटु ग्रंथीमधून (थायरॉईड) स्रवणाऱ्या थायरॉक्झीन व ट्रायआयोडोथायरॉनीन या संप्रेरकांच्या (Hormones) संश्लेषणसाठी _____ या मुलद्रव्याची आवश्यकता असते.
१) मॅग्नेशियम                २) कॅल्शियम       ३) आयोडीन      ४) सोडियम

४) संयोजी उतींच्या कर्करोग _______ नावे ओळखला जातो.
१) ल्युकेमिया       २) लिम्फोमिया       ३) सार्कोमा       ४) कार्सिनोमा

५) अतिलठ्ठपणा (Obesity) या विकारात शरीरातील ________ या घटकाचे प्रमाण कधीही वाढत नाही.
१) पाणी       २) मेद        ३) मेदपेशी      ४) सिंग्ध

६) ग्लुकोज व फ्रुक्टोज या शर्करांचे किण्वन करून ______ तयार केले जाते.
१) गॅलॅक्टोज     २) माल्टोज     ३) इथिल अल्कोहोल          ४) बेंझीन

७) हिपॅटिटिस ही ________ या अवयवाची रोगग्रस्त स्थिती आहे.
१) यकृत                 २) मेंदू         ३) हृदय       ४) डोळे

८) टायफॉईडसारख्या एका ठिकाणाहून दुसरीकडे मोठ्या संख्येने पसरणाऱ्या व्यापक रोगास _______ ही संज्ञा आहे.
१) एपिडेमिक    २) एनडेमिक      ३) पॅनडेमिक            ४) यापैकी नाही

९) मॅक्रोफेज व श्वेत रक्तकणिकांमधून स्रवणाऱ्या _______ या रसायनामुळे विषाणूंच्या संक्रमणाला शरीरातील पेशी प्रतिकारक बनतात.
१) प्रोजेस्टेरॉन     २) टेस्टेस्टेरॉन      ३) इंटरफेरॉन     ४) कारमिन

१०) अन्नातील _________ हे घटक म्हणजे अमिनो आम्लांची बहुवारिके आहेत.
१) प्रथिने      २) जीवनसत्वे         ३) प्रतिपिंडे         ४) पिष्टमय पदार्थ

११) १९९४ पासून भारतात 'पल्स पोलिओ लसीकरण' मोहिमेंतर्गत _______ वर्षाखालील बालकांना प्रतिवर्षी पोलिओचा डोस दिला जातो.
१) १            २) २         ३) ५         ४) ८

१२) टायफॉईडचा जीवाणू ________ या नावाने ओळखला जातो.
१) सालमोनेला टायफी      २) व्हिब्रिओ टायफी      ३) मायकोबॅक्टेरियम लेप्री      ४) यापैकी नाही

१३) हेपॅटिटिसचा विषाणू तोंडाव्दारे मानवी शरीरात प्रवेश करतो व त्यामुळे _______ या अवयवास विकार जडतो.
१) जठर      २) यकृत        ३) आतडे        ४) चेतासंस्था

१४) _______ ही प्रथिन उत्पादिते विषाणू संक्रामणास प्रतिबंध करतात.
१) इंटरल्यूकिन       २) इंटरफेरॉन      ३) एरिथ्रोपायेटिन        ४) सोमॅटोस्टॅटिन

१५) प्रदूषित जमीन व पाणी यांमधील हायड्रोकार्बन्स व तेले ही प्रदूषके वेगळी करण्यासाठी ________ या जीवाणूंचा वापर केला जातो.
१) झॅन्थोमोनास        २) इपिडोमोनास        ३) स्यूडोमोनास           ४) यापैकी नाही

१६) अतिताण, परिहृदरोग इत्यादी गुंतागुंतीचे रोग टाळण्यासाठी आहारातील क्षारांच्या सेवनाचे प्रमाण प्रतिदिनी _____ ग्रॅम इतके असावे.
१) २.० ग्रॅम           २) ३.५ ग्रॅम        ३) ५.० ग्रॅम          ४) १० ग्रॅम

१७) खालीलपैकी कोणता रोग लैंगिकदृष्ट्या पारेषित होऊ शकत नाही?
१) हिवताप      २) सिफिलिस       ३) कँक्राईड        ४) डोनोव्हनॉसिस

१८) आरोग्यविषयक _______ संकल्पनेनुसार आरोग्यावर कृषी, प्राणी, अन्न, शिक्षण, औद्योगिक, संपर्क साधने अशा सर्व सामाजिक घटकांचा परिणाम होतो.
१) जैव आयुर्विज्ञान         २) परिस्थितिकीय   ३) समाजमानसशास्त्रीय       ४) साकल्यवादी

१९) _____ हा घटक फुफ्फुसांचे आजार होण्यास सर्वाधिक कारणीभूत ठरतो.
१) नायट्रोजन ओक्साईड         २) सल्फर डायॉक्साई       ३) हायड्रोजन पेरॉक्साइड   ४) यापैकी नाही

२०) ________ हा घटक शरीरास आवश्यक उर्जेचा सर्वात उत्तम स्रोत आहे.
१) कर्बोदके           २) प्रथिने      ३) जीवनसत्वे        ४) यापैकी नाही

उत्तर :
१) ४       २) २      ३) ३       ४) ३       ५) १       ६) ३       ७) १        ८) १        ९) ३        १०) १
११) ३     १२) १      १३) २      १४) २      १५) ३       १६) ३       १७) १       १८) ४      १९) १       २०) १

Wednesday, June 25, 2014

MPSC Sample Question Paper 33

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) अल्केनचे सामान्य सूत्र कोणते?
१) CHn         २) CnH_2n             ३) CnH_2n+2             ४) CnH_2n-2

२) मुलद्रव्याच्या अनुकेंद्रकातील प्रोटॉन्स व न्यूट्रॉन्स यांची बेरीज म्हणजे.....
१) अणुअंक       २) अणुवस्तुमानांक       ३) रेणूअंक        ४) रेणुभारांक

३) मूलद्रव्यांच्या समस्थानिकांसंबंधी खालीलपैकी योग्य विधान ओळखा.
१) समस्थानिके दर्शविणाऱ्या मूलद्रव्यांचा अणुअंक समान असतो तर अणुवस्तुमानांक भिन्न असतो.
२) समस्थानिकांमधील न्यूट्रॉन्सची संख्या भिन्न असते.
३) समस्थानिकांचे भौतिक गुणधर्म भिन्न असतात, मात्र त्यांचे रासायनिक गुणधर्म समान असतात.
४) सर्व पर्याय योग्य आहेत.

४) मेंडेलिव्हच्या आवर्तसारणीबाबत खालीलपैकी अयोग्य विधान ओळखा.
अ) उपलब्ध ६३ मूलद्रव्यांचे यशस्वी आवर्ती वर्तीकरण करणारा मेंडेलिव्ह हा पहिला संशोधक
ब) अल्कली धातू व हॅलोजनशी साम्य दर्शवत असल्याने हायड्रोजन या मूलद्रव्यास मेंडेलिलीव्हच्या आवर्तसारणीत निश्चित स्थान शकले नाही.
क) कोबाल्टसारख्या जास्त अणुवस्तुमानाच्या मुलद्रव्यास निकेल सारख्या कमी अणुवस्तुमानाच्या अगोदरचे स्थान मिळाले आहे.
ड) मेंडेलिव्हच्या मते मूलद्रव्याचे भौतिक व रासायनिक गुणधर्म हे त्यांच्या अणुअंकाचे आवर्तीफाल आहेत.
१) फक्त ड         २) क, ड        ३) अ, ड          ४) फक्त अ

५) अधातू विद्युतवहन करत नाहीत. मात्र _______ हा अधातू त्यास अपवाद आहे.
१) ब्रोमिन       २) आयोडिन      ३) ग्रॅफाइट       ४) बोरॉन

६) सोडियमच्या (Na) अणूत ११ इलेक्ट्रॉन्स आहेत, तर सोडियमचा अणूअंक किती?
१) ५.५         २) ११        ३) २२        ४) ४४

७) स्थायूरूप ऑक्सिजनचा द्रवणांक _______ इतका नाही?
१) -150⁰C           २) 150⁰C            ३) -218.4⁰C        ४) 218.4⁰C

८) अॅल्युमिनियम (Al) या मूलद्रव्याचा अणूअंक १३ आहे. त्यांचे इलेक्ट्रॉन संरुपण काय असेल?
१) २, ८, ३         २) २, ८, १, २        ३) २, ८, २, १          ४) १, २, २, ८

९) खालीलपैकी कोणते रेडॉक्स अभिक्रियेचे उदाहरण आहे?
१) BaSO₄ + 4C ---> BaS + 4CO
२) 2H₂S + SO₂ ---> 3S + 2H₂O
३) CuO + H₂ ---> Cu + H₂O
४) वरील तिन्ही रेडॉक्स अभिक्रियेची उदाहरणे आहेत.

१०) समभार मूलद्रव्ये म्हणजे ज्यांचा ________ समान असतो, अशी मूलद्रव्ये
१) अणुअंक         २) अणुवस्तुमानांक      ३) रेणुभारांक        ४) सममूल्यभार

११) कार्बनचा अणुअंक ६ आहे. तर कार्बनच्या अणूमध्ये किती इलेक्ट्रॉन असतील?
१) २          २) ४         ३) ६            ४) ८

१२) सोडियम क्लोराइडच्या द्रावणातून (ब्राईन - 10% NaCl) विद्युत प्रवाह प्रवाहित केला असता त्याचे अपघटन होऊन _____ हे आम्लारी संयुग तयार होते.
१) सोडियम हायड्रोक्साइड २) सोडियम कार्बोनेट ३) सोडियम बायाकार्बोनेट   ४) सोडियम क्लोराइड

१३) आवर्तसारणीच्या मध्यातील ३ ते १२ गणातील संक्रामक मूलद्रव्यांच्या बाह्यतम _____ कक्षा अपूर्ण असतात.
१) एक         २) दोन         ३) तीन         ४) चार

१४) ²³Na₁₁ यामध्ये सोडियमचा अणुअंक (Z) किती?
१) ११         २) २३        ३) २२         ४) ४६

१५) अणुकेंद्रकातील प्रोटॉन्स व इलेक्ट्रॉन्सची संख्या समान असते, म्हणून अणू विद्युतदृष्ट्या _____ असतो.
१) क्रियाशील        २) गतिशील          ३) मंद          ४) उदासिन

१६) १९११ मध्ये ________ या संशोधकाने सुवर्णपत्रीच्या प्रयोगाव्दारे थॉमसनचा अनुसिध्दांत खोडून काढला.
१) रुदरफोर्ड        २) जॉन डाल्टन        ३) चॅडविक        ४) हेन्री बेक्वेरेल

१७) खालीलपैकी कोणते संतृप्त हायड्रोकार्बनचे उदाहरण नाही?
१) इथिलिन         २) मिथेन         ३) प्रोपेन         ४) पेन्टेन

१८) अणूचे सर्वप्रथम करणारा माणूस असे कोणाचे वर्णन केले जाते?
१) रुदरफोर्ड        २) जॉन डाल्टन           ३) चॅडविक        ४) जॉन थॉमसन

१९) अॅल्युमीनियम (Al) या मूलद्रव्याचा अणूअंक १३ आहे. त्याची संयुजा किती?
१) २           २) ८           ३) ३         ४) १४

२०) CuSO₄ + Zn ---> ZnSO₄ + Cu ही कोणत्या प्रकारची अभिक्रिया आहे?
१) संयोग           २) विस्थापन             ३) ऑक्सिडीकरण       ४) उदासिनीकरण

उत्तर :
१) ३    २) २    ३) ४     ४) १     ५) ३     ६) २     ७) ३      ८) १      ९) ४      १०) २
११) ३   १२) १    १३) २    १४) १    १५) ४     १६) १     १७) १    १८) ४    १९) ३    २०) २

Monday, June 23, 2014

MPSC Sample Question Paper 32

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) १९५३ साली भारतातील पहिली कापड गिरणी कोणत्या ठिकाणी सुरू झाली?
१) मुंबई       ब) कोलकाता      ३) पुणे        ४) सोलापूर

२) उन्हाळ्याच्या अखेरीस पडणाऱ्या मान्सूनपूर्व पावसाच्या सरींना कोकणात _______ असे नाव आहे.
१) कालवैसाखी      २) आम्रसरी      ३) कॉफी बहार सरी     ४) कोकम बहार सरी

३) महाराष्ट्रात सर्वाधिक म्हणजे सात महानगरपालिका असलेला असलेला जिल्हा कोणता?
१) मुंबई शहर      २) मुंबई उपनगर        ३) ठाणे         ४) पुणे

४) चंद्रपूर जिल्ह्यातील _______ या ठिकाणी युद्धसाहित्य निर्मितीचा कारखाना आहे.
१) वरोडा       २) बल्लारपूर        ३) घुगुस        ४) भद्रावती

५) _____ समुद्रावरून येणाऱ्या मान्सून वाऱ्यांत बाष्पाचे प्रमाण अधिक असून हे वारे सह्याद्री पर्वतात अडविले जाऊन त्यापासून सह्याद्रीत प्रतिरोध पर्जन्य पडतो.
१) अरबी समुद्र        २) हिंदी महासागर     ३) बंगालचा उपसागर     ४) प्रशांत महासागर

६) खालीलपैकी सात बेटांचे शहर कोणते?
१) मुंबई        २) नागपूर       ३) रायगड       ४) औरंगाबाद

७) महाराष्ट्रात खजिनसंपन्न क्षेत्र राज्याच्या एकूण क्षेत्रफळाच्या सुमारे _______ इतकेच आहे.
१) १ टक्के        २) २.५ टक्के      ३) ५.२ टक्के       ४) ८ टक्के

८) क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने महाराष्ट्राचा भारतात कितवा क्रमांक लागतो?
१) पहिला       २) दुसरा        ३) तिसरा         ४) चौथा

९) 'बावन्न दरवाजांचे शहर' कोणास म्हणतात?
१) अहमदनगर         २) औरंगाबाद       ३) अमरावती        ४) मूर्तिजापूर

१०) चंद्रपूर जिल्ह्यातील _______ येथे कागद गिरण्या आहेत.
१) कन्हान        २) मुंढवा        ३) बल्लारपूर       ४) वाणी

११) लोकसंख्येच्या दृष्टीने महाराष्ट्राचा भारतात कितवा क्रमांक लागतो?
१) पहिला       २) दुसरा        ३) तिसरा       ४) चौथा

१२) नागपूर हे शहर ______ नदीवर वसले आहे.
१) नाग       २) इरई       ३) नर्मदा       ४) तवा

१३) १९४९ साली भारतातील पहिला साखर कारखाना अहमदनगर जिल्ह्यातील ______ या ठिकाणी सुरू झाला.
१) नेवासे        २) अकोले        ३) पारनेर       ४) प्रवरा-लोणी

१४) २०११ च्या १५ व्या जनगणनेच्या (अंतरिम) निष्कर्षांनुसार महाराष्ट्रातील स्त्री-पुरुष प्रमाण (Sex Ratio) ... इतके आहे.
१) ९२२         २) ९२५          ३) ९३३          ४) ९४०

१५) महाराष्ट्रातील रायगड जिल्ह्यात ________ येथे जलविद्युतकेंद्र आहे.
१) कोयना         २) जायकवाडी       ३) खोपोली         ४) थळवायशेत

१६) भारतातील 'विक्रम' हे सर्वात पहिले उपग्रह दळणवळण केंद्र पुणे जिल्ह्यातील जुन्नर तालुक्यात ______ येथे आहे.
१) भाटघर        २) वढू         ३) जेजुरी         ४) आर्वी

१७) २००१ ते २००१ दशकात सर्वाधिक लोकसंख्यावाढ झालेला महाराष्ट्रातील तव्दतच भारतातील जिल्हा कोणता?
१) मुंबई उपनगर      २) मुंबई शहर       ३) ठाणे      ४) नागपूर

१८) रत्नागिरी जिल्ह्यात जैतापूरजवळील माडबन येथील अणुऊर्जा प्रकल्पास ______ या देशाचे तांत्रिक सहकार्य लाभत आहे.
१) रशिया        २) फ्रान्स          ३) जर्मनी         ४) जपान

१९) महराष्ट्र राज्य हातमाग महामंडळाचे मुख्यालय कोणत्या ठिकाणी आहे?
१) नागपूर       २) मुंबई        ३) पुणे       ४) सोलापूर

२०) क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने महाराष्ट्रातील सर्वात मोठा जिल्हा कोणता?
१) मुंबई शहर       २) मुंबई उपनगर       ३) नागपूर       ४) अहमदनगर

उत्तर :
१) १    २) २    ३) ३    ४) ४     ५) १     ६) १     ७) २    ८) ३    ९) २    १०) ३
११) २   १२) १    १३) ४    १४) २    १५) ३     १६) ४     १७) ३    १८) २    १९) १    २०) ४

Sunday, June 22, 2014

Jagatil other Indian Rajygtnevril effect Rajygtnecha

जगातील इतर राज्यघटनेचा भारतीय राज्यघटनेवरील प्रभाव

अनुकरणप्रिय अशा भारतीय राज्यघटनेच्या परिपूर्ततेसाठी प्रमुख देशांच्या राज्य घटनांमधून वैशिष्ट्यांची निवड

- संसदीय लोकशाहीची राज्यघटनेतील कल्पना इंग्लंडच्या राज्यघटनेवरून घेण्यात आली आहे.

- संघराज्याची संकल्पना अमेरिका व कॅनडा या संघराज्यांच्या राज्यघटनेतून स्वीकारण्यात आली आहे.

- न्यायालयीन पुनर्विलोकनाची संकल्पना अमेरिकेच्या राज्यघटनेवरून स्वीकारण्यात आली आहे.

- भारतीय राज्यघटनेतील आणीबाणीची संकल्पना जर्मनीतील वायमर प्रजासत्ताकच्या घटनेवर आधारित

आहे.

- भारतीय राज्यघटनेतील मुलभूत हक्कांची संकल्पना अमेरिकन स्वातंत्र्ययुद्धाचा जाहीरनामा व फ्रान्सच्या

जनतेने मिळविलेली स्वातंत्र्याची सनद यावर आधारित आहे.

- मार्गदर्शक तत्त्वांची संकल्पना आयर्लंडच्या राज्यघटनेवरून स्वीकारण्यात आलेली आहे.

- सातव्या परिशिष्टातील तीन सुचींची संकल्पना ऑस्ट्रेलियाच्या राज्यघटनेवरून स्वीकारण्यात आहे.

- भारतात दिल्ली व पुदुच्चेरी या दोन देन्द्रशासित प्रदेशांमध्ये स्वतंत्र विधानसभा अस्तित्वात असून त्यांच्या

लादस्यांची संख्या अनुक्रमे दिल्ली (७०) व पुदुच्चेरी (३०) इतकी आहे.

MPSC Sample Question Paper 31

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न
१) १९९२ मध्ये _________ लामितीच्या शिफारशींनुसार सेबीला वैधानिक दर्जा प्रदान करण्यात आला.
१) नरसिंहन       २) रंगराजन      ३) मालेगाम      ४) फेरवानी

२) खालीलपैकी कोणते विधान सयुक्तिक अथवा सत्य आहे?
१) आर्थिक वृद्धी म्हणजे विशिष्ट कालखंडात होणारा राष्ट्रीय उत्पादनाचा विस्तार होय.
२) एखाद्या प्रदेशातील लोकांची राहणीमान पातळी आर्थिक वृध्दीवर अवलंबून असते.
३) प्रत्येक अर्थव्यवस्था उच्चतम आर्थिक वृद्धी साधण्याचा प्रयत्न करत असते कारण लोकांची राहणीमान पातळी उत्तरोत्तर वाढवत नेणे हा तिचा मुख्य उद्देश असतो.
४) वरील सर्व पर्याय सत्य आहेत.

३) प्रा. हॅरिसन यांच्या मते _______ हा राष्ट्राच्या संपत्तीचा अंतिम आधार आहे.
१) खनिज संसाधन     २) जल संसाधन     ३) मानव संसाधन    ४) भूसंसाधन

४) गुंतवणूकदारांच्या हितसंरक्षणासंदर्भात अभ्यास करण्यासाठी जुलै १९९५ मध्ये सेबीने कोणाच्या अध्यक्षतेखाली समिती नेमली होती?
१) नरसिंहन       २) एम. जे. फेरवानी     ३) वाय. एच. मालेगाम    ४) सी. रंगराजन

५) १९२१ या वर्षी भारतातील लोकसंख्येची घनता _________ इतकी होती.
१) ६५       २) ८१       ३) १२१       ४) २०१

६) एखाद्या व्यापारी बँकेत मूळ प्राथमिक ठेव रु. १०,००० इतकी आहे. यापैकी रोख रकमेची टक्केवारी २० टक्के गृहित धरल्यास ती बँक मूळ प्राथमिक ठेविपासून किती पतनिर्मिती करू शकेल?
१) रु. ५०००       २) रु. १०,०००      ३) रु. २०,०००      ४) रु. ५०,०००

७) खालील विधानांपैकी कोणते विधान सत्य आहे?
१) डॉ. मार्शल यांनी राष्ट्रीय उप्तन्नाची व्याख्या करताना एकूण उत्पादनाचे मूल्य या घटकास महत्व दिले आहे.
२) राष्ट्रीय उप्तन्नाचे मापन करताना 'स्थूल राष्ट्रीय उत्पादन' ही मूलभूत महत्त्वाची संकल्पना ठरते.
३) प्रा. पिगू यांच्या मते राष्ट्रीय उत्पन्न या संकल्पनेत 'एकूण प्राप्ती' या घटकास महत्व आहे.
४) वरील सर्व विधाने सत्य आहेत.

८) मानव विकास अहवाल ही संकल्पना सर्वप्रथम ______ या वर्षी मांडण्यात आली.
१) १९५१      २) १९७५      ३) १९९०       ४) २००१

९) प्रच्छन्न किंवा छुप्या बेकारीमध्ये श्रमिकांची सीमांत उत्पादकता ______ असते.
१) सर्वाधिक       २) कमी       ३) सर्वात कमी        ४) शून्य

१०) शेअर्सच्या (रोखे) खरेदीविक्रीशी संबंधित गुंतवणुकदारांना व्यापारी बँकेत ______ खाते उधडावे लागते.
१) डी-मॅट       २) चालू       ३) बचत       ४) रिकरिंग (आवर्ती)

११) खालील विधानांचा अभ्यास करून त्याखाली दिलेला उत्तराचा योग्य पर्याय निवडा.
विधान अ) साखरेचे मूल्य ठरविताना उसाचे मूल्य विचारात घेतले जात नाही.
विधान ब) साखरेच्या किंमतीत ऊस या कच्च्या मालाचे मूल्य मोजलेले असते.
१) विधान अ बरोबर, ब चूक
२) विधान अ चूक, ब बरोबर
३) विधान अ व ब ही दोन्ही विधाने बरोबर असून ब हे अ चे कारण आहे.
४) विधान अ व ब दोन्ही बरोबर, मात्र ब हे चे कारण नाही.

१२) मध्यम लोकसंख्येच्या घनतेच्या प्रदेशात लोकसंख्येची घनता प्रतिचौरस किलोमीटर ________ इतकी असते.
१) ० ते १५०       २) १५१ ते ४५०      ३) ४५१ ते ६००     ४) ६०१ ते ८००

१३) २००१ मध्ये भारतातील ______ टक्के उत्पादक लोकसंख्या तृतीय क्षेत्रात कार्यरत होती.
१) १२.४         २) २७.२       ३) ६०.४        ४) ७५

१४) सामान्य भारतीय व्यक्तीस तिच्या रोजच्या आहारातून किमान _______ उष्मांकांची जरुरी असते.
१) १८५०        २) २०००        ३) २२५०        ४) २५००

१५) खालील विधानांचा अभ्यास करून त्याखाली दिलेल्या पर्यायांमधील योग्य पर्याय निवडा.
अ) राष्ट्राच्या नियोजन प्रक्रियेत घटक राज्यांना सहभागी करून घेण्यासाठी ऑगस्ट १९५२ मध्ये राष्ट्रीय विकास परिषदेची स्थापना करण्यात आली.
ब) राष्ट्रीय विकास परिषदेत सर्व घटक राज्यांचे मुख्यमंत्री, सर्व केंद्रीय कॅबिनेट मंत्री, नियोजन आयोगाचे सर्व सदस्य यांचा समावेश होतो.
क) पंतप्रधान हाच राष्ट्रीय विकास परिषदेचा अध्यक्ष असतो.
ड) मात्र अपवादात्मक परिस्थितीत केंद्रीय अर्थसचिव राष्ट्रीय विकास परिषदेचे अध्यक्षपद भूषवितात.
१) फक्त अ बरोबर २) फक्त अ आणि ब बरोबर    ३) अ, ब आणि क बरोबर     ४) सर्व विधाने बरोबर

१६) खालीलपैकी कोणते विधान सत्य आहे?
अ) जागतिक व्यापार संघटना वस्तू, व्यापार, सेवा व बौद्धिक संपदांची देवाणघेवाण या बाबींशी संबंधित असून विनाअडथळा व्यापार हा संघटनेचा मुख्य उद्देश आहे.
ब) जागतिक व्यापार संघटना ही मुक्त व्यापार संघटना नाही, मात्र संघटनेची नियमावली उदार व सर्व समावेशक स्पर्धेस अनुकूल आहे.
१) फक्त अ बरोबर     २) फक्त ब बरोबर     ३) अ व ब दोन्ही बरोबर    ४) अ व ब दोन्ही चूक

१७) मानव विकास निर्देशांकात सातत्याने अग्रेसर असलेले राज्य म्हणून भारतातील ______ या राज्याचा उल्लेख करता येईल.
१) केरळ         २) तामिळनाडू        ३) महाराष्ट्र         ४) कर्नाटक

१८) देशात जन्मदर व बालमृत्यू यांचे प्रमाण ठरविताना _______ व्यक्तींमागील प्रमाण विचारात घेतले जाते.
१) प्रति शंभर       २) प्रति हजारी       ३) प्रति लक्ष       ४) यापैकी नाही

१९) खालीलपैकी कोणत्या आर्थिक साधनांचा उल्लेख 'कागदी सोने' म्हणून केला जातो.
१) TDS        २) SDR          ३) MTR                 ४) PER

२०) कोणत्या अर्थतज्ज्ञास लोकसंख्या शास्त्रज्ञ म्हणून ओळखले जाते?
१) जॉन माल्थस्     २) कार्ल मार्क्स       ३) एंजेल        ४) यापैकी नाही

उत्तर :
१) १    २) ४    ३) ३    ४) ३     ५) २     ६) ४     ७) ४    ८) ३    ९) ४    १०) १
११) ३   १२) २    १३) २    १४) ३    १५) ३     १६) ३     १७) १    १८) २    १९) २    २०) १

Friday, June 20, 2014

MPSC Sample Question Paper 30

१) 'जिल्हाधिकारी' हा जिल्हा परिषदेचा अध्यक्ष असावा, अशी शिफारस _____ समितीने केली होती.
१) बलवंतराव मेहता   २) अशोक मेहता ३) ल. ना. बॉगिरयार    ४) वसंतराव नाईक

२) ग्रामपंचायतीस खालीलपैकी कोणता कर आकारण्याचा अधिकार आहे?
१) जमीन महसूल    २) विक्री कर    ३) अबकारी कर   ४) स्थानिक जत्रा कर

३) ग्रामपंचायतींना आपल्या मालकीची संपत्ती भाडे (लीज) तत्वावर द्यावयाची झाल्यास त्याकरीता त्यांना कोणाच्या परवानगीची आवश्यकता असते?
१) जिल्हाधिकारी    २) मुख्य कार्यकारी अधिकारी ३) विभागीय आयुक्त   ४) ग्रामविकास मंत्री

४) 'महाराष्ट्र राज्य जिल्हा परिषद व पंचायत समिती अधिनियम १९६१' अन्वये सामान्यतः _______ इतक्या खेड्यांसाठी पंचायत समितीची रचना करण्यात आली आहे.
१) २५        २) ५०         ३) ७५          ४) १००

५) 'अ' जीवनसत्वाच्या अभावामुळे खालीलपैकी कोणता रोग उदभवतो?
१) रातांधळेपणा      २) बेरीबेरी      ३) स्कर्व्ही    ४) 'अ', 'ब', 'क' तिन्ही

६) 'टाल्कम पावडर' तयार करताना खालीलपैकी कशाचा उपयोग केला जातो?
१) केंल्शिअम सिलिकेट   २) मेंग्नेशिअम सिलिकेट   ३) सोडीअम सिलिकेट    ४) सिलिकोंन

७) खालीलपैकी सर्वात हलका वायू कोणता?
१) हायड्रोजन       २) हेलिअम        ३) ऑक्सिजन    ४) कार्बन-डाय-ओंक्सइड

८) 'स्ट्रेप्ट्रोमायसिन' हे औषध कोणत्या रोगावर प्रभावी आहे?
१) क्षयरोग          २) कॉलरा ३) विषमज्वर   ४) मलेरिया

९) मानवी रक्तगटाच्या शोधकार्याबद्दल ______ या शास्त्रज्ञास नोबेल पारितोषिकाचा सन्मान लाभला होता.
१) कार्ल लँडस्टेनर   २) जोनास साल्क       ३) रोबर्ट कोंक      ४) इर्निको फर्मी

१०) रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने इंटरनेट बँकिंगसाठी परवाना दिलेली सार्वजनिक क्षेत्रातील पहिली बँक ____
१) पंजाब नेंशनल बँक    २) देना बँक         ३) केंनरा बँक    ४) सिंडीकेट बँक

११) रिझर्व्ह बँकेचे पहिले संग्रहालय कोठे स्थापन झाले आहे?
१) चेन्नई        २) हैद्राबाद   ३) कोलकत्ता      ४) मुंबई

१२) इ.स. १८९८ मध्ये बनारस येथे 'हिंदू विद्यालया' ची स्थापना कोणी केली?
१) डॉ. राजेंद्र प्रसाद    २) अनी बेझंट     ३) लॉर्ड कर्जन     ४) स्वामी विवेकानंद

१३) इ.स. १९१५-१६ मध्ये सुरू केल्या गेलेल्या जस्टिस आंदोलनाचे नेते म्हणून कोणाचा नामनिर्देश कराल?
१) इ.व्ही. रामस्वामी नायकर     २) लोकमान्य टिळक    ३) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

४) महात्मा ज्योतीबा फुले

१४) सन १९३४ मध्ये ______ यांनी 'समाजवादी कॉंग्रेस' ची स्थापना केली.
१) डॉ. राजेंद्र प्रसाद    २) जयप्रकाश नारायण    ३) सुभाषचंद्र बोस     ४) खान अब्दुल गफार खान

१५) श्री गुरु गोबिंदसिंघजी यांचा जन्म कोठे झाला?
१) नांदेड    २) अमृतसर    ३) नानाकसाहिब    ४) पाटना

१६) नांदेड नगरपरिषदेची स्थापना कोणते वर्षात करण्यात आली?
१) १९३५    २) १९४८    ३) १९६१       ४) १९९७

१७) नांदेड जिल्ह्यात गोदावरी नदीची सर्वात मोठी उपनदी कोणती आहे?
१) आसना        २) सिध्दा      ३) मांजरा ४) सीता

१८) 'तीरु' ही कोणती नदीची उपनदी आहे?
१) पैनगंगा       २) मांजरा        ३) लेंडी      ४) गोदावरी

१९) नांदेड जिल्ह्यात एकूण पाणलोट क्षेत्र किती आहेत?
१) २५          २) ३६       ३) ४९        ४) ६४

२०) आंतरराष्ट्रीय न्यायालयात निर्णय घेण्यासाठी कमीत कमी किती न्यायाधीश उपस्थित असणे आवश्यक असते?
१) १०        २) ९          ३) ८        ४)

उत्तर :
१) १    २) ४    ३) २    ४) ४     ५) १     ६) २     ७) १    ८) १    ९) १    १०) १
११) ४   १२) २    १३) १    १४) २    १५) ४   १६) १    १७) ३    १८) ३    १९) ३   २०) ९

Thursday, June 19, 2014

MPSC Sample Question Paper 29

१) २८ मजूर रोज ८ तास काम करून एक काम २५ दिवसांत संपवितात. तेच काम ४० मजूरांना २० दिवसांत संपवायचे असल्यास, रोज किती तास काम करावे लागेल?
१) ५          २) ६         ३) ७             ४) ८

२) 'अ', 'ब', 'क' हे तिघे मिळून एक काम ८ दिवसांत करतात. एकटा 'ब' ते काम २० दिवसात पूर्ण करतो. तर 'क' ला तेच काम करण्यास ३० दिवस लागतात. तर 'अ' तेच काम स्वतंत्रपणे किती दिवसांत पूर्ण करेल?
१) ३०          २) २०          ३) २५          ४) २४

३) २८ माणसे एक काम काही दिवसांत पूर्ण करतात. जर दिवसांची संख्या २/३ केली, तर आणखी किती माणसे कामावर घ्यावी लागतील?
१) ४२          २) ७          ३) १४           ४) २८

४) एक पाण्याची टाकी एका नळाने ८ तासात भरले. तर दुसऱ्या नळाने ४ तासात रिकामी होते. दोन्ही नळ एकाच वेळी चालू केले, तर भरलेली टाकी किती तासात रिकामी होईल?
१) ४             २) ८            ३) ६          ४) ५

५) १२ टक्के अल्कोहोल असलेल्या ४० लीटर द्रावणात किती लीटर पाणी ओतावे म्हणजे आल्कोहोलचे प्रमाण ८ टक्के होईल?
१) ६०            २) ३०           ३) २०          ४) ४०

६) १२ : x : २७ या तिन्ही संख्या प्रमाणात आहेत, तर x = किती?
१) २४            २) २१           ३) १८          ४) १४

७) १० वर्षापूर्वी मुलगा व वडील यांच्या वयांचे गुणोत्तर १:७ होते. परंतु १० वर्षानंतर त्यांच्या वयांचे गुणोत्तर १:२ होईल, तर वडिलांचे आजचे वय किती?
१) २४ वर्षे            २) ३८ वर्षे            ३) ३६ वर्षे            ४) २८ वर्षे

८) एका गावात मराठी जाणणारे ८२ टक्के, हिंदी जाणणारे ७६ टक्के लोक असून दोन्ही भाषा जाणणारे २,२४४ लोक आहेत. जर त्या गावात दोन्ही भाषा न जाणणारे ८ टक्के लोक असल्यास, त्या गावाची लोकसंख्या किती?
१) ६,८००           २) ५,१००        ३) ३,४००        ४) यापैकी नाही.

९) चहा पावडरचा भाव २५ टक्के वाढला. घरात चहा पावडरची किती टक्के कपात करावी म्हणजे खर्चात वाढ होणार नाही?
१) २५ टक्के       २) २० टक्के        ३) ३० टक्के         ४) १५ टक्के

१०) वसंतने एक घड्याळ १५ टक्के नफ्याने विकले, जर त्याने ते घड्याळ ८ टक्के नफ्याने विकले असते तर त्याला ४२ रुपये कमी मिळाले असते, तर त्या घड्याळाची खरेदीची किंमत किती?
१) ७०० रु          २) ८०० रु           ३) ५०० रु             ४) ६०० रु

११) एका दोन अंकी संख्येतील अंकांची बेरीज ११ आहे. त्या संख्येतील अंकांची अदलाबदल करून येणारी संख्या मूळ संख्येपेक्षा ६३ ने लहान आहे, तर मूळ संख्या कोणती?
१) ७४               २) २९               ३) ८३      ४) ९२

१२) दोन संख्यांचा गुणाकार ३८४ असून त्यांचा भागाकार ६ आहे, तर त्यापैकी लहान संख्या कोणती?
१) ४८             २) ८     ३) २४ ४) १२

१३) एका समव्दिभुज काटकोन त्रिकोणाचे क्षेत्रफळ ३६ चौसेमी आहे, तर त्यांच्या कर्णाची लांबी किती?
१) ६v२                २) ६    ३) १२       ४) ६v३

१४) एक माकड १५ मी. उंच असलेल्या खांबावर चढण्याचा प्रयत्न करते. ते एका मिनिटाला ५ मी. चढते व दुसऱ्या मिनिटाला ३ मी. खाली घसरते, असे करता करता ते किती मिनिटात त्या खांबाचे टोक गाठेल?
१) ६              २) १०    ३) १५    ४) ११

१५) खालीलपैकी कोणाचा भारताच्या घटना समितीमध्ये समावेश नव्हता?
१) पं. जवाहरलाल नेहरू    २) बे. महमंदअली जीना   ३) वल्लभभाई पटेल    ४) आचार्य कृपलानी

१६) 'घटनेतील कलम '५१ अ' अनुसार मतदानाचा हक्क बजाविणे हे भारतीयनागरिकाचे मूलभूत कर्तव्य ठरते' हे विधान.....
१) संपुर्णत: चुकीचे आहे                 २) पूर्णतः बरोबर आहे

३) वस्तुस्थितीशी सुसंगत नाही          ४) अंशत: बरोबर आहे

१७) राष्ट्रपतीची निवड करण्याच्या प्रक्रियेत खालीलपैकी कोणाचा सहभाग नसतो?
१) लोकसभा सदस्य    २) राज्यसभा सदस्य ३) विधानसभा सदस्य    ४) विधानपरिषद सदस्य

१८) ....... घटनादुरुस्तीनुसार भारतीय घटनेत सर्वाधिक, मूलगामी व व्यापक दुरुस्त्या करण्यात आल्या आहेत.
१) सव्विसाव्या      २) बेचाळीसाव्या     ३) चव्वेचालीसाव्या    ४) शहत्तराव्या

१९) खालीलपैकी कोणत्या कलमातील तरतुदींनुसार 'भारतरत्न' व 'पद्य' सन्मान प्रदान केले जातात?
१) कलम १८             २) कलम ११    ३) कलम ३२           ४) कलम १३

२०) खालीलपैकी कोणती संस्था स्थानिक स्वराज्य संस्था नाही?
अ) नगरपालिका    २) महानगरपालिका   ३) कटक मंडळ     ४) राज्य परिवहन महामंडळ

उत्तर :
१) ३    २) ४    ३) ३    ४) २     ५) ३     ६) ३     ७) २    ८) ३    ९) २    १०) ४
११) ४   १२) २    १३) ३    १४) ४    १५) २    १६) ०    १७) ४    १८) २    १९) १    २०) ४

Sunday, June 15, 2014

MPSC Sample Question Paper 28

3) a popular place 4) a public house

In the following two questions, four parts of a sentence are given. Find out the correct sequence, which, when arranged form a meaningful sentence. Choose the correct answer from the choices given.

3) P as well as her spiritual excellence
    Q India has always
    R been as inspiration for the world
    S for her fabulous wealth
1) SRPQ          2) RSPQ       3) QPSR     4) QRSP

4) P he had never though much
   Q about the origin of
   R wealth nor about
   S the inequity of human conditions
1) PQRS         2) PRSQ       3) RQSP      4) QSRP

Following two questions have sentences with two blanks followed by four options. From the options select the pair of words that can best complete the given sentences.

5) Kookaburra is an Australian bird which is _______ from the other birds by its ________
1) original, loud 2) unfamiliar,mellifluous

3) significant, unclear 4) distinguished, raucous

6) For some politicians, charm is a more _________ adopted to get votes and ______ criticism
1) prerequisite, distort 2) affection, alleviate 3) tool, inflict 4) ruse, condone

In the following two questions four choices are given. Three of them belong to the same category. Identify the 'odd man' out.

7) 1) tornado 2) twister 3) volcano 4) cyclone

8) 1) rancour 2) malice 3) rgards 4) resentment

9) Monkey's cry is called as _________

a) caw         2) gibber     3) twitter    4) scream

१०) एका टेनिस खेळाच्या स्पर्धेत एकूण दहा खेळांडूनी भाग घेतला होता, प्रत्येकाने प्रत्येकाशी एकदा सामना खेळल्यास एकूण स्पर्धेत किती सामने खेळले गेले?
१) ३६      २) ४५     ३) २०     ४) १००

११) २१ ते ३० पर्यन्तच्या सम व विषम संख्यांच्या बेरजेतील फरक किती?
१) १३०      २) १२५      ३) ५५     ४) ५

१२) पाच अंकी मोठ्यात मोठी सम व चार अंकी लहानात लहान विषम संख्यांतील फरकातील सर्व अंकांची बेरीज पुढीलपैकी कोणती?
१) ४४      २) ४३     ३) ४२      ४) ४१

१३) १९ सुतार १९ दिवसांत १९ खिडक्या तयार करतात, तर एक सुतार १९ खिडक्या किती दिवसांत तयार करील
१) १९      २) ३८     ३) २८९     ४) ३६१

१४) प्रत्येक मुलाला ८ याप्रमाणे चॉकलेट वाटल्यास शेवटच्या मुलाला ६ चॉकलेट कमी पडतात. तीच चॉकलेट प्रत्येकाला ७ प्रमाणे वाटल्यास शेवटच्या मुलाला एक चॉकलेट जास्त मिळते, तर कमीत कमी एकूण किती चॉकलेट होती.
१) ५०     २) ५६    ३) ५२     ४) ५४

१५) ५४८ * २ या संख्येला १२ ने निःशेष भाग जातो, तर * च्या जागी कोणता अंक येईल?
१) १      २) ३      ३) ५     ४) ७

१६) पाच क्रमवार सम संख्यांची सरासरी ३६ आहे. तर त्यापैकी सर्वात लहान संख्या ही सर्वात मोठ्या संख्येच्या किती पट आहे?
१) ५/४      २) ३/४      ३) ४/५     ४) ४/३

१७) सचिनच्या सलग पाच डावांतील धावा अनुक्रमे ८०, ९०, १००, १०० व m आहेत. जर त्या पाच डावांची त्याची सरासरी धावसंख्या १०० असेल. तर त्याने पहिल्या डावापेक्षा शेवटच्या डावात किती अधिक धावा काढल्या?
१) ५०           २) २०        ३) १३०        ४) १०

१८) अशी लहानात लहान संख्या शोधून काढा, की जिला १२ ने भागल्यास बाकी ५ उरते, १८ ने भागल्यास बाकी ११ उरते व २४ ने भागल्यास बाकी १७ उरते?
१) १३७          २) ६५         ३) २०३        ४) ७९

१९) ताशी ६० कि.मी. वेगाने जाणाऱ्या ४८० मीटर लांबीच्या मालगाडीस ४२० मी. लांबीचा बोगदा ओलांडण्यास किती वेळ लागेल?
१) १ मि. ४ से.         २) ५४ से         ३) १ मि. १२ से.   ४) ४५ से

२०) मुंबई ते अमरावती हे ७५० कि.मी. अंतर आहे. एकाच वेळी सकाळी ६ वा. परस्परविरुध्द दिशेने निघालेल्या गाड्यांचा वेग अनुक्रमे ताशी ५५ कि.मी. व ताशी ७० कि.मी. असल्यास, दोकन्ही गाड्या एकमेकींस किती वाजता भेटतील?
१) स. ११ वा.       २) स. ११.३० वा     ३) दु. १२.३० वा     ४) दु. १२ वा

उत्तर :
1) 1    2) 1    3) 4    4) 1     5) 4    6) 2    7) 3    8) 3    9) 2   १०) २   ११) ४

१२) ३ १३) ४ १४) १ १५) ३ १६) ३ १७) १ १८) २ १९) २ २०) ४

MPSC Sample Question Paper 27

३) खाई त्याला खवखवे             ४) असंगाशी संग अन प्राणाशी गाठ

6) Kalyani lives ______ Delhi ______ Lajpat Nagar
1) in, of     2) at, in     3) in, at    4) on, upon

7) Distribute the sweets ________ both of them
1) between      2) in      3) among    4) do, upon

8) A short time before he _______, the professor ______ a will leaving his property to the beloved.
1) dies, has written    2) has died, wrote   3) died, wrote   4) died, had written

9) Mrs. Woodhouse ______ here _______ 1984 and has made India her home.
1) has staying, from          2) has been staying, since

3) had been staying, for 4) has stayed, from

10) Nebulous
1) vague 2) small 3) unimportant 4) insufficient

11) Quibble
1) argue 2) quarrel 3) combat 4) oppose

Choose the option which is opposite in meaning to the given word

12) Dearth
1) charitable      2) scarcity     3) abundance   4) wealth

13) Juxtaposition
1) combination      2) opposite     3) difference     4) separation

14) Impede
1) promote         2) jeer       3) banter     4) pour

Each of the following questions consists of four choices. Choose the correct word that can be substituted in place of the statement / word given in the question.

15) A gown worn by a priest
1) peacock       2) cock        3) frock      4) cassock

16) Madness for money
1) kleptomania       2) pyromania    3) nymphomania     4) plutomania

17) Loss of memory
1) amnesia       2) anesthesia     3) psychic    4) absent-minded

Choose the correct meaning conveyed by the phrase mentioned in Bold.

18) To strike oil
1) to have lucky success 2) to have found on oil well

3) to have a close escape 4) to face difficulties.

19) Elbow room
1) special room for the guests 2) to give enough space to move

3) to give freedom 4) to give a new chance.

20) Harp on the same string
1) to play music 2) to keep someone away

3) to dwell tediously on the same subject   4) to praise someone

उत्तर :
१) १    २) १    ३) ४    ४) ३     ५) ३    6) 3    7) 1    8) 4    9) 2    10) 1
11) 1   12) 3    13) 4    14) 1    15) 4 16) 4    17) 1    18) 1    19) 2    20) 3

MPSC Sample Question Paper 26

३) क्रिया दाखवून वाक्याचा अर्थ पूरा करते          ४) नामाच्या ऐवजी येते

१२) मराठीत लिंगानुसार बदलणारी सर्वनामे किती?
१) दोन          २) चार          ३) तीन     ४) पाच

१३) 'आजची पूजा चांगली झाली' या वाक्यात आलेल्या विशेषणाचे प्रकार ओळखा
१) अव्यवसाधित विशेषण       २) विधी विशेषण       ३) उत्तर विशेषण       ४) नामसाधित विशेषण

१४) खालील कोणता शब्द विशेषण नाही?
१) निस्तेज     २) निर्धास्त     ३) निरोप    ४) निराश

१५) 'त्या राजाला मुकूट शोभतो' या वाक्यातील कर्म ओळखा
१) राजाला    २) मुकूट    ३) शोभतो    ४) त्या

१६) मला दररोज एवढा डोंगर चढवत नाही.
१) शक्य क्रियापद    २) प्रायोजक क्रियापद ३) संयुक्त क्रियापद   ४) साधित क्रियापद

१७) वाक्यातील कालवाचक क्रियाविशेषण शोधा - 'सदा सर्वदा योग तुझा घडावा'
१) योग          २) तुझा        ३) सदासर्वदा         ४) घडावा

१८) 'चमचम' हे कोणत्या प्रकारचे क्रियाविशेषण आहे?
१) गतिदर्शक         २) स्थितीदर्शक    ३) अनुकरणदर्शक    ४) प्रकारदर्शक

१९) हे शब्दाला जोडून येतात म्हणून त्यांना _____ असे म्हणतात.
१) उभयान्वयी         २) केवलप्रयोगी   ३) शब्दयोगी    ४) क्रियाविशेषण

२०) 'चाकूमुळे' यातील मुळे हे कोणते अव्यय आहे?
१) उभयान्वयी      २) केवलप्रयोगी   ३) क्रियाविशेषण ४) शब्दयोगी

उत्तर :
१) २    २) ४    ३) २    ४) १     ५) ४     ६) २     ७) ४    ८) ३    ९) २    १०) २
११) ४   १२) ३    १३) २    १४) ३    १५) २    १६) १    १७) ३    १८) ३    १९) ३    २०) ४

Friday, June 13, 2014

प्रबोधन Prabodhan

प्रबोधन चळवळीचा अर्थ

प्रबोधन व चळवळ हे दोन भिन्न शब्द

प्रबोधन - "आचार, विचार व व्यवहारात दोष उप्तन्न झालेल्या समाजास बुद्धिनिष्ठ व विज्ञाननिष्ठ पद्धतीने पुन्हा जागृत करण्याची प्रक्रिया म्हणजे प्रबोधन".

चळवळ - एखादी मार्गदर्शक व्यक्ती वा विचार प्रनालीपासून प्रेरणा घेऊन विशिष्ट समुदायाने सर्व समाजाच्या हितासाठी केलेला एकत्रित प्रयत्न म्हणजे चळवळ.

महाराष्ट्रातील प्रबोधन चळवळीस कारणीभूत घटक :
१) पाश्चात्य संस्कृतीतील न्याय व समतावादी तत्त्वांचा प्रभाव.
२) पाश्चात्य शिक्षणाचा प्रभाव.
३) र्खिती मिशनर्यांचे सुधारणा कार्य.
४) वैज्ञानिक व भौतिक सुधारणा
५) धर्म व विचारप्रसाराची साधने : वृत्तपत्रे, नियतकालिके
६) धार्मिक व समाजसुधारणा चळवळींची गरज
७) धार्मिक सुधारणांचा प्रारंभ प्रथम बंगालमध्ये व नंतर महाराष्ट्रात झाला.

प्रबोधनाची चळवळ रुजविण्याचे व वाढविण्याचे कार्य ज्यांनी केले -
जगन्नाथ शंकरसेठ - १८०३ ते १८६५
बाळशास्त्री जांभेकर - १८१२ ते १८४६
दादोबा पांडुरंग तर्खडकर - १८१४ ते १८८२
भाऊ महाजन - १८१५ ते १८९०
गोपाळ हरी देशमुख - १८२३ - १८९२
डॉ. भाऊ दाजी लाड - १८२४ ते १८७४
विष्णुबुवा ब्रह्यचारी - १८२५ ते १८७१
महात्मा जोतिबा फुले - १८२७ ते १८९०

MPSC Sample Question Paper 25

नमुना प्रश्न

१) मुखातुन निघणाऱ्या ध्वनीला काय म्हणतात?
१) शब्द       २) वर्ण        ३) अक्षर         ४) व्यंजन

२) अनुस्वार व विसर्ग यांना काय म्हणतात?
१) ध्वनी        २) स्वरादी      ३) अक्षर        ४) व्यंजन

३) 'क्ष्' हे संयुक्त व्यंजन कोणत्या वर्णापासुन तयार होते?
१) क + ष       २) क् + ष      ३) क + ष्      ४) क् + ष्

४) श्, ष्, स् या वर्णाला काय म्हणतात?
१) ध्वनी         २) मृदु वर्ण       ३) घर्षके         ४) अनुनासिक

५) खालील शब्दांत पर सवर्णाने लिहलेला शब्द कोणता?
१) चंचल         २) चञ्चल        ३) चन्चल         ४) चन्-चल

६) खालीलपैकी परवर्ण कोणता?
१) क्ष्           २) ज्ञ्             ३) प्            ४) ई

७) व्यंजनाचा उच्चार पूर्ण होण्यास यांचे सहाय्य घ्यावे लागते.
१) स्वर         २) वर्ण            ३) मुलध्वनी         ४) ध्वनी

८) पंच हा शब्द पर - सवर्णाने लिहा.
१) पंच          २) पंण्च          ३) पंन्च          ४) पञ्च

९) झेंडू मधील 'झ' ह्या वर्णाने उच्चारस्थान कोणते?
१) तालव्य       २) दंततालव्य          ३) कंठ्य          ४) कंठोष्ट्य

१०) ........... हा भाषेचा मूळ घटक आहे.
१) स्वर          २) वर्ण            ३) व्यंजन         ४) शब्द

११) एकाच उच्चार स्थानापासून निघणाऱ्या स्वरांना काय म्हणतात?
१) स्वर          २) अक्षर           ३) विजातीय      ४) सजातीय

१२) ज्या वर्णाचा स्वतंत्रपणे उच्चार करता येतो त्यांना काय म्हणतात?
१) शब्द          २) स्वर            ३) तप्त          ४) ध्वनी

१३) 'ज्ञानेश्र्वर' या शब्दात एकूण किती व्यंजने आहेत?
१) सात           २) सहा            ३) पाच         ४) आठ

१४) अर्थपूर्ण अक्षर समुहाला काय म्हणतात?
१) अक्षर          २) वर्ण             ३) शब्द         ४) वाक्य

१५) संयुक्त व्यंजनात स्वर मिसळला की काय तयार होते?
१) जोडाक्षर        २) संयुक्त स्वर       ३) बाराखडी         ४) द्वित्त

१६) ज्या वर्णांच्या उच्चाराआधी स्वरांचा उच्चार करावा लागतो त्याला काय म्हणतात?
१) स्वर           २) व्यंजने          ३) स्वरादी         ४) वर्ण

१७) खालीलपैकी सजातीय स्वरांची जोडी कोणती?
१) अ-इ           २) उ-ए            ३) इ-ई           ४) ऊ-ए

१८) दोन स्वर एकत्र येऊन तयार झालेल्या स्वरांला काय म्हणतात?
१) व्यंजन         २) संयुक्त व्यंजन           ३) स्वर           ४) संयुक्त स्वर

१९) एका व्यंजनात परत तेच व्यंजन मिसळले तर काय होते?
१) अक्षर          २) द्विप्त            ३) कठोर वर्ण       ४) संयुक्त व्यंजन

२०) 'चाक 'या शब्दातील 'च' या वर्णाचे स्थान ओळखा?
१) तालव्य        २) दंततालव्य       ३) कंठ्य           ४) कंठोष्ट्य

उत्तर :
१) २     २) २     ३) ४     ४) ३     ५) ४     ६) ४     ७) १     ८) ३     ९) २      १०) ४
११) १    १२) १     १३) ३     १४) ४     १५) ३    १६) २    १७) ३     १८) ४     १९) ४    २०) १

Sunday, June 8, 2014

MPSC Sample Question Paper 24

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न१) पेशीतील तरल द्रव्याला पद्रव्य असे नाव कोणत्या संशोधकाने दिले?
१) रॉबर्ट हूक     २) लिवेन हूक     ३) रॉबर्ट ब्राऊन      ४) जोहान्स पुरकिंजे

२) मानवी शरीरातील _______ या पेशी अमिबाप्रमाणे आपला आकार बदलून हानीकारक सूक्ष्मजीवांना गिळंकृत करतात.
१) चेतापेशी     २) पांढऱ्या रक्तपेशी      ३) लोहित रक्तपेशी        ४) रक्तबिंबिका

३) _________ या संशोधकाने चेतासंस्थेच्या अभ्यासासाठी उपयुक्त असणाऱ्या 'काळी अभिक्रिया' या रंजनतंत्राचा शोध लावला.
१) रॉबर्ट हूक     २) कॅमिलो गॉल्जी      ३) जोहान्स पुरकिंजे       ४) एडवर्ड जेन्नर

४) 'मेदमय समुद्रात तरंगणारे प्रथिनांचे हिमनग' या शब्दांत पेशीच्या कोणत्या अंगकाचा उल्लेख केला जातो?
१) पेशीभित्तिका      २) प्रद्रव्यपटल      ३) पेशीद्रव्य       ४) मायटोकॉर्ण्डिया

५) खालीलपैकी कोणते अंगक पेशींची 'परिवहन संस्था' म्हणून ओळखले जाते?
१) गॉल्जा संकूल     २) आंतर्द्र्व्यजालिका     ३) तंतुकणिका     ४) हरितलवके

६) वनस्पतींमधील प्रकाश संश्लेषण क्रियेत पेशीतील _______ हा घटक महत्त्वाची भूमिका पार पाडतो.
१) तंतुकणिका      २) लयकारिका         ३) रायबोसोम्स       ४) हरितलवक

७) पेशीविभाजनाव्दारे नवीन पेशींची निर्मिती जिच्यामध्ये होते, अशी एकमेव वनस्पती वनस्पती ऊती म्हणजे ______
अ) स्थायी ऊती       २) सरल स्थायी ऊती     ३) जटील ऊती      ४) विभाजी ऊती

८) एड्सचा विषाणू HIV च्या पारेषणासंबंधी खालीलपैकी कोणते विधान असत्य किंवा गैरलागू आहे?
१) HIV चे पारेषण डास किंवा इतर विषारी कीटकांच्या दंशामुळे होते.
२) एड्सग्रस्त लैंगिक संबंधांमुळे HIV चे पारेषण होते.
३) एड्सग्रस्त व्यक्तीच्या संदूषित राक्तदानाव्दारे HIV चा प्रसार होतो.
४) एड्स संक्रामित आईपासून तिच्या गरोदरपणात नवजात बाळाला HIV चे पारेषण होऊ शकते.

९) हत्तीरोग ________ मुळे होतो.
१) प्रोटोझोआ        २) मेटाझोआ      ३) कवक      ४) विषाणू

१०) मूळांच्या व खोडांच्या अग्रभागी असणाऱ्या ________ या ऊतींमध्ये मूळ व खोडांची लांबी वाढते.
१) प्ररोह विभाजी ऊती     २) पार्श्वविभाजी ऊती     ३) आंतरिय विभाजी ऊती    ४) जटील ऊती

११) परिहृदरोगामुळे संभवनीय मृत्यूचा धोका कशामुळे टाळता येऊ शकतो?
१) धूम्रपान बंद केल्याने    २) नियमित व्यायामीने     ३) वजन कमी केल्याने     ४) आहार कमी केल्याने

१२) विक्षेपण हे _______ या रोगाचे वैशिष्ट्य आहे.
१) हिवताप      २) कर्करोग      ३) कुष्ठरोग      ४) क्षयरोग

१३) एड्ससारख्या जगभर फैलावणाऱ्या सार्वदेशिक रोगास ________ ही संज्ञा दिली जाते.
१) एनडेमिक      २) एपिडेमिक      ३) पॅनडेमिक      ४) यापैकी नाही

१४) काळपुळी हा रोग ______ पासून होतो.
१) आदिजीव       २) विषाणू      ३) जीवाणू     ४) सर्व पर्याय बरोबर

१५) ______ हे संप्रेरक शरीरातील ग्लुकोज, मेद व अमिनो आम्ले यांचे चयापचय नियंत्रित करते.
१) हिमोग्लोबीन      २) इन्सुलिन      ३) ग्लोब्यूलीन       ४) अल्ब्यूमिन

१६) पोषणद्रव्यांपैकी _____ हा घटक म्हणजे कार्बन, हायड्रोजन व ऑक्सिजन यांच्यापासून बनलेली सेंद्रीय संयुगे आहेत.
१) कर्बोदके      २) प्रथिने      ३) मेद      ४) जीवनसत्त्वे

१७) पानांच्या अथवा फांदीच्या तळाशी असलेल्या _______ या ऊती अतिशय क्रियाशील असतात.
१) प्ररोह विभाजी ऊती    २) पार्श्वविभाजी ऊती    ३) आंतरिय विभाजी ऊती     ४) जटील ऊती

१८) आरोग्यविषयक _______ संकल्पनेनुसार आरोग्य म्हणजे लोकांच्या सामाजिक, राजकीय, मानसशास्त्रीय, सांस्कृतिक व अर्थशास्त्रीय घटकांचा परिणाम होय.
१) जैव आयुर्विज्ञान      २) परिस्थितिकीय     ३) समाजमानसशास्त्रीय     ४) साकल्यवादी

१९) कावीळ हा रोग मानवी शरीरातील _______ या अवयवास जडतो.
१) जठर      २) यकृत       ३) आतडे      ४) मोठे आतडे

२०) भारतात (विशेषतःहिमालय परिसरात) राष्ट्रीय गलगंड नियंत्रण कार्यक्रम _______ पासून राबविला जात आहे.
१) १९५१       २) १९६२      ३) १९७६       ४) १९८६

उत्तर :
१) ४    २) २    ३) २    ४) २     ५) २     ६) ४     ७) ४    ८) १    ९) २    १०) १
११) १   १२) २    १३) ३    १४) ३    १५) २    १६) १    १७) ३    १८) ३    १९) २    २०) २

Friday, June 6, 2014

MPSC Sample Question Paper 23

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) मानवी शरीरातील पाण्याचे प्रणाम सुमारे _________ इतके आहे.
१) १० टक्के      २) २५ टक्के      ३) ४० टक्के      ४) ६५ टक्के

२) कांदे, बटाटे इत्यादींना कोंब न फुटण्यासाठी त्यावर _______ या किरणोत्सारी प्रारणांचा मारा केला जातो.
१) अल्फा       २) बीटा      ३) गॅमा       ४) सर्व पर्याय बरोबर

३) सीरम बिलिरुबीन या द्रव्याच्या अधिक्यामुळे _______ हा रोग होतो.
१) कावीळ       २) युरेमिया     ३) गाऊट     ४) किटोसीस

४) 'पॉलीफेजिया' या मधुमेहाच्या लक्षणात वजन खपच कमी होते, तर 'पॉलिडिप्सीया' या मधुमेहाच्या लक्षणात _____
१) खूप तहान लागते     २) तहान लागत नाही     ३) भूक लागत हानी     ४) सर्व बरोबर

५) प्रति १ ग्रॅम आकारमानाचा विचार करता आहारातील _______ या घटकांपासून प्रथिने किंवा शार्करांच्या तुलनेत तिप्पट जड ऊर्जा उपलब्ध होते.
१) जीवनसत्त्वे      २) मेद (स्निग्ध)       ३) क्षार        ४) पाणी

६) पित्ताशयात साठविलेल्या पित्ताचा मूळ स्रोत खालीलपैकी कोणता?
१) यकृत      २) पित्ताशय       ३) स्वादूपिंड     ४) लहान आतडे

७) मानवी त्वचेतील _______ या स्तरातील पेशींच्या सुत्रीविभाजनाने नवीन पेशी सतत निर्माण होत असतात.
१) माल्फीधीस्तर    २) अंतर्चर्म      ३) वर्नकपेशी    ४) स्वेदारंर्धे

८) शरीराचा तोल सांभाळण्याच्या कार्याशी मेंदूचा कोणता भाग निगडीत आहे?
१) प्रमस्तिष्क     २) अनुमस्तिष्क     ३) मस्तिष्कस्तंभ    ४) यापैकी नाही

९) दृष्टीपटलाच्या खालीलपैकी कोणत्या भागात पदार्थांची सुस्पष्ट प्रतिमा तयार होते?
१) मोतिबिंदू    २) काचबिंदू     ३) अंधबिंदू      ४) पीतबिंदू

१०) दृष्टीपटलातील _______ दंडपेशीत असलेल्या ______ या जांभळ्या रंगद्रव्यामुळे दंडपेशी मंद प्रकाशात संवेदनक्षम असतात.
१) ऱ्होडोप्सिन     २) आयोडोप्सीन     ३) दोन्ही बरोबर      ४) यापैकी नाही

११) दृष्टीपटलाच्या दंड्पेशीतील ऱ्होडोप्सीन या रंगद्रव्याचा प्रमुख घटक खालीलपैकी कोणता?
१) जीवनसत्त्व 'अ'      २) जीवनसत्त्व 'ब'     ३) जीवनसत्त्व 'क'      ४) जीवनसत्त्व 'इ'

१२) कोणत्या आदिजीवास आपला जीवनक्रम पूर्ण करण्यासाठी माणूस व डास या दोन पोशिंद्यांची गरज असते?
१) सारकॉप्टीस स्केबी     २) व्हिब्रिओ कॉलरी     ३) प्लाझमोडियम व्हायव्हॅक्स      ४) यापैकी नाही

१३) पेशींची उर्जाकेंद्रे (House power) कोणास म्हणतात?
१) मायटोकॉण्ड्रिया     २) हरितलवके      ३) आंतरद्रव्यजलिका      ४) पेशीतील केंद्रक

१४) 'हिल-प्रक्रिया' कोणत्या जैवरासायनिक प्रक्रियेशी संबंधित आहे?
१) प्रकाश संश्लेषण      २) बाष्पीभवन      ३) पेशी विभाजन      ४) यापैकी नाही

१५) सजीवांच्या पुनरुत्पादन क्रियेशी खालीलपैकी कोणते जीवनसत्त्व संबंधित आहे?
१) जीवनसत्त्व 'व'      २) जीवनसत्त्व 'क'      ३) जीवनसत्त्व 'इ'     ४) जीवनसत्त्व 'के'

१६) हिरव्या वनस्पतींप्रमाणे स्वतःचे अन्न स्वतःच निर्माण करणारा (स्वंयजीवी) आदिजीव म्हणून खालीलपैकी कोणाचा निर्देश करता येईल?
१) अमिबा      २) प्लाझमोडियम      ३) एन्टाबिमा      ४) युग्लिना

१७) प्राणीसृष्टीत सर्वप्रथम उत्पन्न झालेले जीव म्हणून कोणाचा निर्देश करता येईल?
१) कंटकीचर्मी     २) आदिजीव    ३) पक्षी      ४) सरिसृप

१८) अमिबाच्या वैशिष्ट्यपूर्ण पोषण पद्धतीस _______ हे नामाभिमान आहे.
१) सोल-जेल पोषण    २) प्राणीसदृश्य पोषण     ३) अन्नभक्षण      ४) यापैकी नाही

१९) पक्षांना (Birds) पायांच्या _______ जोड्या असतात.
१) एक       २) दोन      ३) तीन       ४) चार

२०) वाळवी व ट्रायकोनिंफा यांच्यामध्ये _______ ही जीवनपद्धती आढळते.
१) स्वतंत्र जीवनपद्धती     २) सहजीवन     ३) परजीवन     ४) यापैकी नाही

उत्तर :
१) ४    २) ३    ३) १    ४) १     ५) २     ६) १     ७) १    ८) २    ९) ४    १०) १
११) १   १२) ३    १३) १    १४) १    १५) ३    १६) ४    १७) २    १८) २    १९) २    २०) २

Thursday, June 5, 2014

MPSC Sample Question Paper 22

१) भारतातील क्षेत्रफळाने सर्वात मोठे राज्य कोणते?

१) महाराष्ट्र २) गुजरात ३) मध्य प्रदेश ४) राजस्थान

२) भूशास्त्रीय जडणघडणदृष्ट्या भारतातील _________ हा प्राकृतिक विभाग सर्वात शेवटी (सर्वात अलीकडील काळात) निर्माण झाला आहे.

१) व्दिपकल्पीय पठार २) हिमालय ३) उत्तर भारतीय मैदान ४) यापैकी नाही

३) भारतातील खालीलपैकी कोणते एक शहर दोन घटक राज्ये व एका केंद्रशासित प्रदेशाची राजधानी आहे.

१) चंदीगढ २) रांची ३) दिल्ली ४) जयपूर

४) हिमालयाची निर्मिती ________ या सागराचा तळ उचलल्याने झाली असे मानले जाते.

१) तेथिसा २) गोंडवाना ३) पँजिया ४) लॉरेशिया

५) भारताचा रेखावृत्तीय विस्तार किती आहे?

१) ८^०४' पूर्व ते ३६^०६' पूर्व रेखांश २) ८^०४' दक्षिण ते ३६^०६' दक्षिण अक्षांश

३) ६८^०७' ते ९७^०२५' पूर्व रेखांश ४) ६८^०७' पश्चिम ते ९७^०२५' पश्चिम रेखांश

६) भारताच्या मुख्य भूमीच्या (अंदमान - निकोबार व लक्षव्दीप बेटे वगळता) किनारपट्टीची एकूण लांबी किती?

१) ५२१४ किमी २) ३२१४ किमी ३) ६१०० किमी ४) ७५१७ किमी

७) विहिरी व कूपनलिका या भूजलस्रोतांव्दारे भारतातील एकूण सिंचित क्षेत्रापैकी ______ क्षेत्र ओलिताखाली आणले गेले आहे.

१) २५ टक्के २) ५२ टक्के ३) ६१ टक्के ४) ७५ टक्के

८) दामोदर ही ________ या नदीची उपनदी आहे.

१) गंगा २) ब्रह्मपूत्रा ३) हुगळी ४) तिस्ता

९) सतलज नदीवरील भाक्रा धरणाच्या जलाशयाचे नाव काय आहे?

१) राणाप्रतापसागर २) गोविंदसागर ३) अर्जुनसागर ४) नाथसागर

१०) सरदार सरोवर हा वादग्रस्त प्रकल्प कोणत्या नदीवर बांधण्यात येत आहे?

१) गंगा २) ब्रम्हपुत्रा ३) नर्मदा ४) चंबळ

११) भारतात एकूण जमिनीपैकी बिगर लागवडीखालील क्षेत्र सुमारे १३ टक्के तर पडीत क्षेत्राचे प्रमाण _______ आहे.

१) २ टक्के २) ८ टक्के ३) १२ टक्के ४) १४ टक्के

१२) भारतात लागवडीखालील एकूण क्षेत्रापैकी ३४ टक्के इतके क्षेत्र _______ या पिकाखालील आहे.

१) तांदूळ २) ज्वारी ३) गहू ४) बाजरी

१३) भारतातील एकूण ज्वारी उत्पादनापैकी सर्वाधिक (५२ टक्के) उत्पादन ________ या राज्यात होते.

१) महाराष्ट्र २) आंध्र प्रदेश ३) गुजरात ४) प. बंगाल

१४) उत्तर प्रदेशातील ________ या राज्यात चामड्यापासून पादत्राणे बनविण्याचा व्यवसाय जोरात चालतो.

१) मिर्झापूर २) अलाहाबाद ३) कानपूर ४) लखनौ

१५) भारतात सापडणाऱ्या दगडी कोळशाचे प्रमुख प्रकार व त्यामधील कार्बंनप्रमाण यांची यादी दिली आहे. त्यांच्या जोड्या जुळविणारा उत्तराचा योग्य पर्याय निवडा.

दगडी कोळसा कार्बन

अ) पीट १) ५० टक्के हून कमी

ब) लिग्नाइट २) ६५ ते ७५ टक्के

क) बिट्युमेनी ३) ८५ ते ९० टक्के

ड) अँर्थासाईट ४) ९० ते ९५ टक्के

१) अ-१, ब-२, क-३, ड-४ २) अ-१, ब-३, क-२, ड-४ ३) अ-१, ब-४, क-३, ड-२ ४) अ-४, ब-२, क-३, ड-१

१६) भारतातील एकूण उर्जासंसंधनांपैकी _______ इतकी ऊर्जा दगडी कोळशापासून मिळते.

१) ५० टक्के २) ६७ टक्के ३) ७२ टक्के ४) ६० टक्के

१७) भारतातील एकूण वीजनिर्मितीत ७० टक्के इतका वाटा ________ प्रकारचा आहे.

१) औष्णिक विद्युत २) जलविद्युत ३) अणुविद्युत ४) पवनविद्युत

१८) खालीलपैकी कोणता उर्जेचा अक्षय्य स्रोत नाही?

१) सौर ऊर्जा २) दगडी कोळसा ३) पवन ऊर्जा ४) भूऔष्णिक ऊर्जा

१९) हिमाचल प्रदेशातील ________ येथे भूऔष्मिक ऊर्जेवर चालणारे विद्युत केंद्र कार्यरत आहे.

१) धुवरण २) मणिकरण ३) उत्तरण ४) कुलू

२०) भारतातील रस्ते विकासासंदर्भात १९४४ साली ______ करार करण्यात आला.

१) मुंबई करार २) दिल्ली करार ३) पुणे करार ४) नागपूर करार

उत्तर :
१) ४ २) ३ ३) १ ४) १ ५) ३ ६) ३ ७) ३ ८) ३ ९) २ १०) ३
११) २ १२) १ १३) १ १४) ३ १५) १ १६) २ १७) १ १८) २ १९) २ २०) ४