MPSC Sample Question Paper 64

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) जनतेचे पोषणमान व राहणीमान उंचावणे आणि सार्वजनिक आरोग्य सुधारणे या बाबी भारतीय संविधानाच्या अनुच्छेत ४७ अन्वये....... प्राथमिक कर्तव्य आहे.
१) केंद्राचे      २) न्यायालयाचे     ३) केंद्र आणि राज्याचे     ४) राज्याचे

२) ज्या व्यक्तीला अटक करून हवालात स्थानबध्द केले आहे. अशा व्यक्तीस अटकेच्या ठिकाणापासून सर्वात जवळच्या दंडाधिकाऱ्यापुढे हजर करण्याचा कालावधी किती?
१) प्रवासाच्या कालावधीसह ३६ तास    २) एकूण २४ तास    ३) ४८ तास   ४) अटकेच्या ठिकाणापासून सर्वात जवळच्या दंडाधिकाऱ्याच्या न्यायालयापर्यंतच्या प्रवासास आवश्यक असलेला अवधी वगळून अटकेपासून २४ तास

३) 'जंगम मालमत्ता' या संज्ञेमध्ये यांचा समावेश होतो.
१) ऋणपत्रे    २) विमापत्र    ३) रोखे     ४) वरील सर्व

४) लहान मुलांसंबंधी अधिकारांच्या संयुक्त राष्ट्राच्या कूट प्रकाराला कोणत्या देशाने सम्मती दिलेली नाही?
१) केनिया     २) भारत    ३) यू एस ए     ४) इंग्लंड

५) खालीलपैकी कोणते कार्य मानवाधिकाराचे हनन या प्रकाराने बघितले जाणार?
१) सार्वजनिक इस्पितळात रोग्याकडे मुद्दाम दुर्लक्ष करणे.
२) मानसिक मंद असलेल्या मनुष्याला वंचित ठेवणे.
३) मंत्र्यास आत्मसुरक्षेच्या दृष्टीने स्वतःबरोबर पिस्तूल नेण्यास परवानगी.
४) दंगा करणाऱ्याचा पोलिसांनी बंदोबस्त करणे.

६) महात्मा गांधी तंटामुक्त गाव मोहीम महाराष्ट्र राज्याच्या शासन निर्णयान्वये ..... पासून सुरु केली.
१) २६ जानेवारी २००९    २) १५ ऑगस्ट २००९     ३) २६ जानेवारी २००७     ४) १५ ऑगस्ट २००७

७) राज्य मानवाधिकार आयोगाच्या अध्यक्षांचा कार्यकाळ पदभार स्वीकारल्यापासून ..... वर्षे किंवा वयाची ..... वर्षे जे आधी पूर्ण होईल तो :
१) १०; ७०     २) ६; ६५     ३) ५; ६०     ४) ५; ७०

८) सच्चर समिती कशाशी संबंधित आहे?
१) अनुसूचित जाती    २) इतर मागासवर्ग    ३) मुस्लीम     ४) वरील सर्व

९) दीनदयाल अक्षमता पुनर्वसन योजना (डी डी आर एस) कशाची तरतूद करते :
१) अक्षम व्यक्तींना साधने / उपकरणे खरेदीसाठी / बसवण्यासाठी अर्थसहाय्य देणे.
२) अक्षम व्यक्तींच्या सक्षमीकरणासाठी राष्ट्रीय पुरस्कार.
३) अक्षम व्यक्तीसाठी व्यावसायिक प्रशिक्षण, कार्यशाळा आणि विशेष शाळा इ. साठी स्वयंसेवी संस्थांना अनुदान देणे.  ४) अक्षम व्यक्तींना राष्ट्रीय शिष्यवृत्ती.

१०) मानव अधिकार संरक्षण अधिनियम, १९९३ च्या कलम ३० अन्वये ..... हे उच्च न्यायालयाच्या मुख्य न्यायाधीशाच्या सहमतीने प्रत्येक जिल्ह्यात एक कोर्ट ऑफ सेशन्सला 'मानवाधिकार न्यायालय' म्हणून अधिसूचनेव्दरे घोषित करू शकेल.
१) भारताची संसद    २) राज्य सरकार    ३) सर्वोच्च न्यायालय     ४) उच्च न्यायालय

११) कमाल जमीन धारणा कायदा दोन टप्प्यांमध्ये लागू करण्यात आला ....
१) १९६१ पर्यंत व १९६२ नंतर  २) १९७१ पर्यंत व १९७२ नंतर  ३) १९७२ पर्यंत व १९८२ नंतर  ४) १९८२ पर्यंत व १९८२ नंतर

१२) "अस्पृश्यता हा हिंदू समाजाचा गँगरीत ग्रस्त अवयव आहे आणि तो दूर करण्यासाठी उपाययोजना केली नाही तर समाज पंगू होईल आणि ______ नष्ट होईल." हे विधान खालीलपैकी कोणी केले?
१) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर  २) छ. शाहू महाराज  ३) महात्मा गांधी  ४) पंडित मदन मोहन मालवीय

१३) खालीलपैकी कोणती विधाने सत्य आहेत?
अ) १० डिसेंबर १९४८ रोजी संयुक्त राष्ट्रांच्या महासभेकडून मानवी हक्कांचा वैश्विक जाहीरनामा स्वीकारण्यात आला जो सदस्य संबोधून आहे.

ब) मानवी हक्कांचा वैश्विक जाहीरनामा सर्व सदस्य राष्ट्रांना बंधनकारक आहे.
१) अ      २) ब       ३) दोन्ही नाही      ४) दोन्ही

१४) मानवी हक्क संरक्षण कायदा, १९९३ नुसार विशेष सरकारी वकील होण्यासाठी कोणती अट आहे?
१) ५ वर्षे वकिलीचा अनुभव   २) ३ वर्षे वकिलीचा अनुभव 

३) ६ वर्षे वकिलीचा अनुभव   ४) ७ वर्षे वकिलीचा अनुभव

१५) बाल संगोपन शिक्षण यासाठी सरकारचे कर्तव्य म्हणून राज्यघटनेच्या कलम ४५ मध्ये कोणत्या वयोगटातील बालकांसाठी सुधारणा केली?
१) १२ वर्षापर्यंतच्या सर्व मुलांसाठी        २) ६ वर्षापर्यंतची सर्व मुलांसाठी   
३) ३ ते १४ वर्ष वयोगटातील सर्व मुले     ४) १४ वर्षापर्यंतची सर्व मुले

१६) राज्यातील विमुक्त जाती, भटक्या जमाती, इ.मा.व.व. विशेष मागास प्रवर्गासाठी नॉन क्रिमीलेयरसाठी असलेली उत्पन्न मर्यादा किती आहे?
१) चार लाख\ पन्नास हजार    २) सहा लाख     ३) चार लाख    ४) तीन लाख पन्नास हजार

१७) मुलांना कायद्यानुसार शिक्षणाचा अधिकार कोणत्या तरतुदीनुसार प्राप्त झालेला आहे?
१) अनुच्छेद २१ (क)     २) अनुच्छेद २२ (क)     ३) अनुच्छेद २० (१)     ४) उपरोक्त सर्व

१८) कोणत्या व्यक्तीकडे मानव अधिकार संबंधी जबाबदारी आहे?
१) शेतकरी    २) कारागीर    ३) शिक्षक    ४) नागरिक

१९) राज्यशासनाने लागू केलेल्या समांतर आरक्षणामध्ये खालीलपैकी कोणत्या प्रवर्गाचे आरक्षण मोडत नाही?
१) महिला आरक्षण    २) खेळाडू आरक्षण    ३) मागासवर्गीय आरक्षण    ४) प्रकल्प ग्रस्त आरक्षण

२०) भारतीय संविधानाच्या अनुच्छेद ३२ अन्वये प्रदान केलेले हक्क बजावण्याकरता समुचित कार्यवाहीव्दारे ..... कडे अर्ज, विनंती करण्याच्या हक्काची हमी देण्यात आली आहे.
१) पंतप्रधान    २) उच्च न्यायालय    ३) सर्वोच्च न्यायालय   ४) २ व ३ दोन्ही बरोबर

उत्तर :
१) ४    २) ४     ३) ४     ४) ३     ५) २     ६) ४     ७) ४     ८) ३     ९) ३      १०) २     
११) ३    १२) ३     १३) ३     १४) ४     १५) २     १६) २    १७) १     १८) ३     १९) ३    २०) ४

MPSC Sample Question Paper 63

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014
 

नमुना प्रश्न
१) महाराष्ट्रात सर्वात जास्त काळ पदावर राहणारे राज्यपाल कोणते?
१) व्यंकटरमण     २) व्ही. व्ही. गिरी    ३) शंकरदयाल शर्मा    ४) पी. सी. अलेक्झांदर

२) मुंबई च्या 'शेरीफ' चा कमाल कार्यकाल किती आहे?
१) पाच वर्षे    २) दोन वर्षे    ३) एक वर्ष    ४) सहा वर्षे

३) राष्ट्रीय महत्त्वाची स्मारके व स्थाने आणि वस्तू यांच्या संरक्षणाची जबाबदारी _____ आहे.
१) केंद्राची    २) राज्याची    ३) केंद्र आणि राज्य दोहोंची   ४) यापैकी नाही

४) श्रीमती देवयानी खोब्रागडे प्रकरणामध्ये शासत्ताच्या सामान्य प्रशासन विभागातील कर्मचारी याने 'दूरदर्शन' वरून प्रसारित होणाऱ्या कार्यक्रमामध्ये अमेरिकन प्रशासनावर टीका केली. शासकीय कर्मचारी याची वरील कृती
१) योग्य आहे   २) म.ना.से. (वर्तणूक) नियमाचा भंग आहे    ३) अशी कृती करण्यापूर्वी शासनाची परवानगी घेणे आवश्यक होते   ४) शासनाची कार्योत्तर मंजुरी घेणे आवश्यक होते.

५) भारतीय संविधानाच्या अनुच्छेद _______ व्दारा प्रदान केलेल्या अधिकारांचा वापर करुण महाराष्ट्र शासन कार्यनियमावली तयार करण्यात आली आहे.
१) १६५     २) १६६     ३) २६५     ४) २६६

६) केंद्र सरकारशी पत्रव्यवहार करताना कोणास उद्देशून पत्रे पाठविण्यात यावीत?
१) संबंधित मंत्री    २) संबंधित मंत्रालयाचे सचिव  ३) मानद सचिव   ४) संचालन

७) राज्य शासनाने किंवा राज्य शासनातर्फे दिलेले सर्व आदेश किंवा निष्पादित केलेले सर्व लेख हे ______ यांच्या नावाने किंवा आदेशावरुन दिल्याचे किंवा निष्पादित केल्याचे समजण्यात येईल.
१) मुख्यमंत्री    २) मुख सचिव    ३) प्रभारी मंत्री    ४) राज्यपाल

८) राज्यपाल कोणाच्या सल्ल्याने एखाद्या मंत्राकडे संबंधित विभागाचे अथवा एकापेक्षा अधिक विभागाचे कामकाज वाटून देतात?
१) मुख्यमंत्री     २) मंत्रिमंडळ    ३) अध्यक्ष विधानसभा   ४) मुख्य न्यायाधीश-उच्च न्यायालय

९) राज्यपाल ज्या दिनांकास आपले अधिकार पद ग्रहण करतील त्या दिनांकापासून _____ अवधीपर्यंत, ते अधिकार पद धारण करतील.
१) २ वर्षे    २) ४ वर्षे    ३) ३ वर्षे    ४) ५ वर्षे

१०) स्वेच्छा निवृत्ती घेण्याकरिता किमान ______ वर्षे शासकीय सेवा असणे आवश्यक आहे.
१) १५     २) २०     ३) ३०     ४) ३३

११) शासन सेवट सरळ सेवा भरतीसाठी भज (क) प्रवर्गासाठी सामाजिक आरक्षणाची टक्केवारी किती आहे?
१) ३ टक्के     २) २.५ टक्के    ३) ३.५ टक्के    ४) २ टक्के

१२) राज्यशासनाच्या सेवेत अनुसूचित जाती प्रवर्गाकरिता आरक्षण ______ टक्के आहे.
१) ४     २) १०     ३) १३     ४) १५

१३) भारत प्रजासत्ताक झाल्यानंतर भाषेच्या आधारावर राज्यांची निर्मिती करण्यास्तव सर्वत्र आंदोलने झाली. सर्वप्रथम सर्वात तीव्र आंदोलने मात्र केली गेली :
१) कन्नडा बोलणाऱ्यांकडून  २) तेलगू बोलणाऱ्यांकडून   ३) मल्याळी बोलणाऱ्यांकडून   ४) मराठी बोलणाऱ्यांकडून

१४) राज्यपालाचे कार्य व अधिकार यासंबंधी खालीलपैकी कोणते विधान चुकीचे आहे.
१) राज्यपाल राज्य शासनाचा कार्यकारी प्रमुख असतो.   २) राज्यपाल राज्यातील विद्यापीठांचा कुलपती असतो.  ३) मुख्यमंत्र्याच्या सल्ल्याप्रमाणे राज्यपाल कोणत्याही मंत्र्याला पदच्युत करू शकतो.
४) राज्यपालाला उच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशांची नेमणूक करण्याचा अधिकार आहे.

१५) आज भारतात एकूण राज्ये व केंद्रप्रशासित प्रदेश तेवढीच आहेत जेवढे महाराष्ट्र राज्यात जिल्हे आहेत.
१) वरील विधान योग्य आहे    २) आकडेवारी बिलकुलच जुळत नाही
३) भारतात एक राज्य / केंद्रप्रशासीत प्रदेश अधिक आहे    ४) महाराष्ट्रात एक जिल्हा अधिक आहे.

१६) सध्या महाराष्ट्रात ______ राज्य वित्त आयोग कार्यरत आहे.
१) चौथा    २) तिसरा     ३) सहावा     ४) पाचवा

१७) एकाच मंत्र्याच्या नियंत्रणाखालील विविध विभागांमध्ये एखाद्या प्रश्नावर मतभेद झाला तर त्या प्रश्नावर निर्णय अधिकार कोणास आहेत?
१) संबंधित प्रभारी मंत्री   २) मुख्यमंत्री    ३) उपमुख्यमंत्री    ४) मुख्यसचिव

१८) शासकीय विधेयकाचा मसुदा परिनिरीक्षणासाठी कोणत्या विभागाकडे संबंधित फायलीसह पाठविण्यात येतो?
१) वित्त विभाग   २) सामान्य प्रशासन विभाग   ३) नियोजन विभाग  ४) विधी व न्याय विभाग

१९) मंत्रालयीन विभागांची सद्यस्थितीत एकूण संख्या ______
१) २८    २) २९     ३) ३०      ४) ३१

२०) कक्ष अधिकारी या पदाच्या कार्यात खालीलपैकी कोणत्या वाबींचा समावेश होत नाही?
१) कार्यासनावर पर्यवेक्षण  २) प्रकरणावर टिप्पणी लिहिणे  ३) प्रकरणाची तपासणी करणे  ४) कार्यालयाचे पर्यवेक्षण करणे.

उत्तर :
१) ४    २) ३     ३) २     ४) २     ५) २     ६) २     ७) ४     ८) १     ९) ४      १०) २     
११) ३    १२) ३     १३) २     १४) ४     १५) १     १६) १    १७) १     १८) ४     १९) २    २०) ४

MPSC Sample Question Paper 62

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) राज्यसरकारने भारत सरकारशी केलेल्या पत्रव्यवहारा संबंधी वस्तुस्थिती जाणून घेण्यासाठी प्रश्न विधान परिषदेत विचारावयाचा असल्यास त्यासाठीचे विवेचन ______ या नियमाव्दारे केलेले आहे.
१) वि.प.नि. ९०     २) वि.प.नि. ८०    ३) वि.प.नि. ६७    ४) वि.प.नि. ५७

२) जेव्हा विधानसभेमध्ये एखाद्या ठरावावर मतदान झाले असेल तेव्हा अशाच आशयाचा प्रश्न उपस्थित करणारा ठराव मतदान झाल्याच्या दिनांकापासून किती कालावधीपर्यंत मांडता येत नाही?
१) सहा महिने     २) एक वर्ष     ३) दोन वर्ष    ४) एक वर्ष सहा महिने

३) एखादा ठराव निधानसभेत स्वीकार्ह व्हावा यासाठी ठरावाचे स्वरुप व तपशील कोणत्या नियमाव्दारे स्पष्ट केलेले आहे?
१) विधानसाथा नियम १०६   २) विधानसभा नियम १०७    ३) विधानसभा नियम १०८  ४) विधानसभा नियम १०९

४) संयुक्त समितीत अनुसरावयाच्या कार्यपद्धतीने विनियमन खालील नियमांद्वारे करण्यात येईल.
१) विधानसाथा नियम  २) विधानपरिषद नियम  ३) विधानसभा व विधानपरिषद नियम एकत्रितपणे  ४) वरीलपैकी कोणतेही नाही.

५) शासकीय आश्वासन समितीमध्ये विधानसाथा अध्यक्ष नामनिर्देशनाव्दारे किती सदस्यांची नेमणूक करू शकतात?
१) १५    २) २०     ३) १९     ४) ११

६) विधान परिषदेमध्ये सदस्याने सूचना उपस्थित केल्यावर त्याची निकड व महत्त्व पाहून सूचना दाखल करुण घेण्याचे अधिकार कोणास असतात?
१) सचिव     २) सदस्य समिती    ३) सभापती    ४) अध्यक्ष

७) विधानसभेत शासकीय ठरावांच्या बाबतीत ______ दिवसांची नोटीस देणे आवश्यक आहे.
१) ३०      २) १५     ३) ८       ४) ७

८) कोणत्या प्रकारच्या विधिमंडळ प्रश्नास 'अग्रक्रम' देऊन यथाशिघ्र त्या प्रश्नाचे उत्तर द्यावयाचे असते?
१) अल्पमुदतीचा सूचना प्रश्न    २) अतारांकित प्रश्न    ३) तारांकित प्रश्न    ४) अशासकीय ठराव

९) अध्यक्षांनी अन्यथा निर्देश दिले नसतील तर ______ इतक्या पूर्ण दिवसांची तारांकित प्रश्नासंबंधीची सूचना देतात.
१) ३० दिवस      २) ४५ दिवस     ३) १५ दिवस     ४) यापैकी एकही नाही

१०) विधानसभेत सर्वसाधारणत: खालील _____ दिवशी पुरेशा सार्वजनिक बाबीवर अर्धा तास चर्चा केली जाते.
१) सोमवार व मंगळवार    २) मंगळवार व बुधवार   ३) मंगळवार व गुरुवार   ४) बुधवार व शुक्रवार

११) विधानसभेमध्ये अशासकीय सदस्यांचे कामकाज चालविण्याकरिता कोणता दिवस आणि वेळ नेमून देण्यात आला आहे?
१) सोमवारचे शेवटचे दोन तास    २) शुक्रवारचे शेवटचे दोन तास    ३) सोमवारचे शेवटचे अडीच तास   ४) शुक्रवारचे शेवटचे अडीच तास

१२) राज्य विधानमंडळातील कामकाज राज्याच्या ______ चालविण्यात येईल.
१) राज्याच्या राजभाषेतून किंवा राजभाषांतून  २) राज्याच्या राजभाषेतून किंवा राजभाषांतून किंवा हिंदीतून किंवा इंग्रजीतून     ३) हिंदीतून      ४) इंग्रजीतून

१३) महाधिवक्ता ____ मर्जी असेपर्यंत अधिकारपद धारण करतील.
१) विधानसभेची    २) मुख्यमंत्र्यांची      ३) राज्यपालांची     ४) राष्ट्रपतींची

१४) मुंबई महानगरपालिका अधिनियम १९८८ च्या कोणत्या कलमाआधारे बृहन्मुंबई विद्युत पुरवठा व परिवहन उपक्रमातील गट-अ (२) आणि त्यावरील श्रेणीच्या पदांवरील नियुक्तीबाबत आयोग सल्ला देते?
१) कलम ८० (अ)      २) कलम ८० (ब)     ३) कलम ८० (क)       ४) कलम ८० (ड)

१५) संयुक्त समितीचा पदसिद्ध सदस्य म्हणून कोणास नियुक्त केले जाते?
१) संबंधित विभागाचा प्रभारी मंत्री  २) संबंधित विभागाचा सचिव ३) सभाबृहाचे अध्यक्ष   ४) मुख्यमंत्री

१६) विधानसभा आश्वासन समितीचे सदस्य किती काळ आपले पद धारण करतील?
१) एक वर्ष २) पाच वर्षे ३) आश्वासनांची पूर्तता होईपर्यंत ४) नवीन समितीची रचना करण्यात येईपर्यंत.

१७) भारतातील राष्ट्रापतीव्दारे होणारी राज्यपालाची निवड पद्धत कोणत्या देशाकडून स्वीकारली आहे?
१) कॅनडा     २) ऑस्ट्रेलिया     ३) यू. एस. ए.       ४५) वरीलपैकी एकही नाही.

१८) विधान परिषद सदस्यास एका अधिवेशन कालावधीमध्ये किती ठरावांची सूचना पाठवण्यास परवानगी देता येऊ शकते?
१) दोन     २) तीन     ३) चार     ४) पाच

१९) विधान परिषदेचे सभापती लोकलेखा समितीमध्ये विधान परिषदेच्या किंती सदस्यांची नामनिर्देशानाव्दारे नियुक्ती करू शकतात?
१) १०      २) ७      ३) १२     ४) ५

२०) निकडीच्या सार्वजनिक महत्त्वाच्या बाबींवर अल्पकालीन चर्चा उपस्थित करण्यासाठी किमान किती सदस्यांची स्वाक्षरी होणे आवश्यक आहे?
१) ३       २) ४      ३) २      ४) ५

उत्तर :
१) ३    २) २     ३) २     ४) ३     ५) ३     ६) ३     ७) ४     ८) १     ९) १      १०) ३     
११) ४    १२) २     १३) ३     १४) २     १५) १     १६) ४    १७) १     १८) ४     १९) ४    २०) १

MPSC Sample Question Paper 61

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न
१) 'राष्ट्रीय आरोग्य धोरण २००२ ने २०१० पर्यंत आरोग्यावर सरकारी खर्च किती टक्के करण्याचा अंदाज केला होता?
१) एकूण आरोग्य खर्चाच्या ३० टक्के   २) एकूण आरोग्य खर्चाच्या २७ टक्के   
३) एकूण आरोग्य खर्चाच्या ३३ टक्के      ४) एकूण आरोग्य खर्चाच्या ३५ टक्के

२) स्वातंत्र्यप्राप्ती पासूनच, शिक्षणाच्या क्षेत्रामध्ये परदेशी राष्ट्रासोबत भारताचा सहयोग सांस्कृतिक कराराचे अभिन्न अंग होते. भारताचे ....... सोबत सांस्कृतिक करार आहेत. जवळजवळ ७५ सांस्कृतिक आदान-प्रदान कार्यक्रमांवर घटक अधिकांश सांस्कृतिक आदान-प्रदान कार्यक्रमाचा एक भाग आहे.
१) १२१ राष्ट्र, क्रीडा     २) १२५ राष्ट्र, क्रीडा     ३) ११८ राष्ट्र, क्रीडा     ४) ११९ राष्ट्र, क्रीडा

३) 'रमाई आवास योजना' महाराष्ट्र शासनाच्या कोणत्या विभागामार्फत राबविण्यात येते?
१) आदिंवासी विकास योजना   २) सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभाग
३) गृहनिर्माण विभाग              ४) सहकार, वस्त्रोद्योग व पणन विभाग

४) 'यशवंत ग्रामसमृद्धी योजना' महाराष्ट्र शासनाच्या कोणत्या विभागामार्फत राबविण्यात येते?
१) महसूल व वन विभाग २) नियोजन विभाग 

३) रोजगार व स्वयंरोजगार विभाग ४) ग्रामविकास व जलसंधारण विभाग

५) खालीलपैकी कोणती वाक्य बरोबर आहेर?
१) आकाशवाणी ची सद्यस्थितीत भारतात २२३ रेडिओ केंद्रे आहेत
२) भारतात दूरदर्शन सेवेची सुरुवात १९७६ पासून झाली
१) फक्त १    २) फक्त २      ३) १ आणि २      ४) यापैकी नाही

६) महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी कार्यक्रमातंर्गत भारत सरकारने कोणासाठी कामाचे दिवस १०० ते १५० केले?
१) अनुसूचित जाती     २) आदिवासी      ३) दारिद्र्य रेषेखालील ग्रामीण जनता
४) या योजनेंतर्गत नोंदणीकृत असलेल्या सर्वांना

७) खालीलपैकी कोणती विधाने बरोबर आहेत?
१) मध्य प्रदेशात सर्वात जास्त दैनिके प्रकाशित होतात.   २) मराठीतले सर्वात पहिले दैनिके 'दर्पण' हे होते.
३) 'बॉम्बे समाचार' हे आजही प्रकाशित होणारे सर्वात जुने वर्तमानपत्र आहे.
४) भारतीय भाषेत प्रकाशित झालेले सर्वात पहिले वर्तमानपत्र 'समाचार दर्पण' हे होते.
१) १ आणि २      २) २ आणि ३     ३) ३ आणि ४     ४) १ आणि ४

८) 'सहजीवनासाठी अध्ययन' हे कोणते मूल्य आहे?
१) सामाजिक मूल्य    २) नैतिक मूल्य     ३) शैक्षणिक मूल्य    ४) सांस्कृतिक मूल्य
१) १ आणि ३      २) २ आणि ४     ३) २      ४) ३

९) खालीलपैकी कोणता घटक ''रोजगारी हमी कायदा २००५" चा भाग नाही?
१) कुटुंबातील किमान एका प्रौढाला रोजगार दिला जाईल.    २) मागणी केल्यावर १५ दिवसाच्या आत रोजगार पुरवला गेला नाही तर बेरोजगारी भत्ता म्हणून रोज किमान वेतन दिले जाईल.   ३) वेतनातील ५ टक्के समाज कल्याण योजनांसाठी योगदान म्हणून कमी केले जटील.  ४) या कार्यक्रमाच्या अंमलबजावणीस जिल्हाधिकारी जबाबदार राहील.

१०) केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या नियम कामांमध्ये खालीलपैकी कशाचा समावेश नाही?
१) प्रदूषण प्रतिबंध    २) प्रदूषण अनुबोधन    ३) प्रदूषण नियंत्रण    ४) प्रदूषणासंबंधी खटले दाखल करणे

११) शिक्षणाचा दर्जा सुधारण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने कोणत्या समित्या नेमल्या?
१) डॉ. अनिल काकोडकर समिती     २) डॉ. अरुण निगवेकर समिती  
३) डॉ. राम ताकवले समिती            ४) डॉ. वेदप्रकाश मिश्रा समिती

१२) लाल बहादूर शास्त्री राष्ट्रीय प्रशासन संस्थेबाबत खालीलपैकी कोणती विधाने सत्य आहेत?
१) ही संस्था जुन्या चालेविले हॉटेलच्या ठिकाणी स्थापन झाली.
२) १९८९ पर्यंत गृह मंत्रालयाच्या अधीन कार्यरत
३) १९८९ पासून मिनिस्ट्री ऑफ पर्सोनेल पब्लिक ग्रिव्हन्सेस आणि पेन्शन मंत्रालयाच्या अधीन कार्यरत.
४) मिड करिअर ट्रेनिंग प्रोग्रामचा ३ आणि ४ टप्पा २०१२ पासून सुरू.

१३) लाल बहादूर शास्त्री अकादमी ऑफ अॅडमिनीस्ट्रेशन मसुरी येथे बरेच अभ्यासक्रम चालतात. यातील फाऊंडेशनल कोर्स मुख्यत्वे असा आहे....
१) ज्ञान केंद्रित  २) कौशल्य प्रधान  ३) धोरण ठरविणे कसब वाढवण्यावर   ४) वरील एकही पर्याय योग्य नाही.

१४) महाराष्ट्रात स्वतंत्र पशू व मत्स्य विद्यापीठाची स्थापना कोठे व केव्हा करण्यात आली?
१) नागपूर, सन १९९७     २) नागपूर, सन १९९८    ३) पुणे, सन १९९७      ४) पुणे, सन १९९८

१५) जल संसाधन मंत्रालयामार्फत 'पाण्याचा प्रतिथेंबा भागे अधिक पिके आणि उत्पन्न' या विषयावर एक उपसमिती ..... यांच्या अध्यक्षतेखाली स्थापन करण्यात आली.
१) डॉ. एम. एस. स्वामिनाथन    २) डॉ. एस. विश्वमोहन     ३) डॉ. पी. सी. अॅलेक्झांडर   ४) डॉ. पी. चिदंबरम

१६) भारतात खालीलपैकी कोणत्या परिस्थितीत प्रशासकीय अधिकाऱ्याने बजावलेल्या स्वेच्छानिर्णय अधिकाराचे न्यायिक पुनर्विलोकन होऊ शकते?
१) प्रशासकीय निर्णयाची योग्यता बघण्यासाठी      २) साक्षी पुराव्याची योग्यता पुनःपडताळण्यासाठी
३) निर्णयप्रक्रिया बरोबर झाली किंवा नाही गे पडताळण्यासाठी    ४) वरीलपैकी एकही नाही.

१७) 'लखिना' काय भूषविते?
१) स्त्रियांच्या क्रीडास्पर्धात लक्षणीय काम करणाऱ्या स्त्रीला मिळणारे पारितोषिक.
२) भारताची सर्वात अलीकडील सॅटेलाईट मोहीम.
३) लेह-लडाख मधील संरक्षण विभागाचे अधिष्ठापन.
४) महाराष्ट्रात रुजू केलेली प्रशासकीय पध्दत.

१८) पुढील विधाने वाचून 'प्रसार भारती' विषयी योग्य विधाने निवडा.
१) वैधानिक स्वायत्त मंडळ आहे.   

२) १९७७ मध्ये प्रसार भारतीची स्थापना झाली.
३) आकाशवाणी, दूरदर्शन आणि केंद्रे प्रसारभारतीच्या स्थापनेनंतर तिचे घटक बनले आहेत.
१) १, २, ३     २) १     ३) ३ आणि २     ४) १ आणि २

१९) मंत्रिमंडळाची बैठक सामान्यतः या दिवशी घेण्यात येते :
१) दर सोमवारी    २) दर मंगळवारी    ३) दर बुधवारी    ४) दर गुरुवारी

२०) राज्य संचालनालयाची मुख्य कार्ये आहेत.
१) मंत्र्यांना तांत्रिक सल्ला देणे.    

२) विभागीय जिल्हा कर्मचाऱ्यांव्दारे कार्य अंमलबजावणी तपासणे.
३) विभागाचे अंदाजपत्रक तयार करणे. 

४) विभागीय अधिकारीवर्गासाठी सेवांतर्गत प्रशिक्षण कार्यक्रम आयोजित करणे.
१) १, ब आणि ३     २) २, ३ आणि ४    ३) १, २ आणि ४    ४) १, २, ३ व ४

उत्तर :
१) ३    २) ३     ३) २     ४) ४     ५) ४     ६) २     ७) ३     ८) ३     ९) २      १०) ४     
११) १    १२) १     १३) १     १४) १     १५) १     १६) ३    १७) ४     १८) २     १९) ३    २०) ४

MPSC Sample Question Paper 60

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न१) "माहितीसाठी", "माहिती व आवश्यक कार्यवाहीसाठी" प्रती पाठवावयाच्या असतात तेव्हा कोणत्या प्रकारच्या प्रत्रव्यवहाराचा नमुना वापरण्यात येतो?
१) शीघ्र पत्र      २) कार्यालयीन आदेश    ३) पृष्ठांकन      ४) प्रसिध्दिपत्रक

२) आरटीआयच्या अनुषंगाने जर एखादी माहिती, जीवन आणि व्यक्तिगत संबद्धतेशी निगडित असेल, तर ती किती वेळात किली जाते?
१) ३० दिवस      २) १५ दिवस     ३) २५ दिवस     ४) ७ दिवस

३) माहितीचा अधिकार कायद्याखाली माहिती मिळण्यासाठी सर्वसाधारण परिस्थितीत करण्यात आलेल्या अर्जाचा निपटारा अर्ज मिळाल्यापासून खालील कालावधीत करावयाचा असतो.
अ) पाच दिवसाच्या आत  ब) सात दिवसाच्या आत क) तीस दिवसाच्या आत ड) तीन महिन्याच्या आत
१) अ फक्त    २) ड फक्त      ३) क फक्त       ४) ब फक्त

४) माहितीचा अधिकार कायद्याखाली माहिती मिळण्यासाठी अर्जदार खालील भाषांमध्ये अर्ज करू शकतो.
अ) कुठलीही भाषा  ब) इंग्रजी  क) हिंदी ड) ज्या प्रदेशामध्ये अर्ज केला जात आहे त्या प्रदेशातील भाषा
१) अ फक्त    २) ब, क, ड     ३) ड फक्त     ४) ब व क फक्त

५) एखाद्या सार्वजनिक प्राधिकरणाकडे मागितलेली माहिती दुसऱ्या सार्वजनिक प्राधिकरणाकडे असल्यास व प्राप्त अर्ज त्या प्राधिकरणाकडे हस्तांतरित करावयाचे असल्यास..... दिवसांपेक्षा जास्त विलंब करता येणार नाही.
१) ५       २) १०      ३) १५      ४) २०

६) कोणाच्या आदेशाशिवाय कोणतीही गोपनीय किंवा गुप्त फाईल औपचारिक अथवा अनौपचारिकरीत्या दुसऱ्या विभागास पाठवता कामा नये?
१) उपसचिव     २) सहसचिव     ३) सचिव     ४) अवरसचिव

७) खालीलपैकी कोणते वर्ष हे भारतातील पर्यावरणासंबंधी वैधानिक कारवाईसाठी एक महत्त्वाची खूप म्हणून मानले जाते; जेव्हा राष्ट्रीय पर्यावरण नियोजन आणि समन्वय समितीची स्थापना झाली?
१) १९७३      २) १९७१      ३) १९७२     ४) १९७४

८) घटनेच्या कलम २२ अंतर्गत, काही गोष्टींचा अपवाद वगळता प्रतिबंधक स्थानबध्द्ते अंतर्गत जास्तीत जास्त किती काळ एखाद्या व्यक्तीला स्थानबध्द केले जाऊ शकते?
१) २ महिने     २) ३ महिने     ३) ४ महिने     ४) ६ महिने

९) माहितीचा अधिकार कायदा २००५ ला राष्ट्रापतींकडून कोणत्या तारखेस अनुमती मिळाली?
१) १५ मार्च २००५    २) २९ ऑगस्ट २००५     ३) १५ जून २००५     ४) ३० ऑक्टोबर २००५

१०) माहिती अधिकार अधिनियम २००५ नुसार राज्य मुख्य माहिती आयुक्तांचा पदावधी (एकूण) ____ वर्षांपेक्षा अधिक असणार नाही.
१) ३ वर्षे      २) ५ वर्षे     ३) वयाच्या ६७ वर्षांपेक्षा     ४) वरीलपैकी कोणतेही नाही

११) १९९० मध्ये माहितीचा अधिकार चळवळ सुरू झाली जेव्हा ______ संघटनेने राजस्थानमधील दुष्काळ निवारण्याच्या कामासंबंधी नोंदी आणि कामगारांचे लेखे याची मागणी केली होती.
१) मजूर किसान संघर्ष संघटना     २) मजदूर कामगार शक्ती संघटना    
३) मजदूर किसान श्रमिक संघटना   ४) मजदूर किसान शक्ती संघटना

१२) खालीलपैकी कोणता उद्देश पर्यावरण (संरक्षण) अधिनियम, १८८६ मध्ये स्पष्टपणे अंतभूर्त नाही?
१) पर्यावरणाचे संरक्षण  २) पर्यावरणाची सुधारणा   ३) वनस्पती इत्यादींना धोक्यापासून वाचविणे  

४) जमिनीचे संवर्धन

१३) कोणत्या दाव्यात 'ध्वनिक्षेपकाच्या वापरावर सार्वजनिक आरोग्याकरिता मर्यादा हे कायदेशीर कारण आहे' असे सर्वोच्च न्यायालयाने निकालात म्हटले आहे?
१) स्टेट ऑफ राजस्थान विरुध्द जी. चावला     २) हिम्मतलाल विरुद्ध पोलिस कमिशनर
३) कृष्णा गोपाल विरुद्ध स्टेट ऑफ एम.पी.     ४) धनालाल विरुध्द आय.जी. पोलीस बिहार

१४) माहितीचा अधिकार अधिनियम, २००५ च्या कलम २ (ह) नुसार खालीलपैकी कोणाचा शासकीय प्राधिकरणाच्या व्याख्येमध्ये समावेश होतो?
१) राज्य शासनाकडून भरीव आर्थिक मदत होणाऱ्या सहकारी संस्था  
२) अशासकीय संस्था की ज्यांना नेमून दिलेले किंवा कायदेशीर तरतूद केलेले अर्थसहाय्य मिळते.
३) सरकारी अनुदान मिळणाऱ्या शैक्षणिक संस्था     ४) वरील सर्व

१५) शासकीय गुपिते अधिनियम १९२३ आणि माहिती अधिकाराचा कायदा २००५ यामध्ये परस्परविरोधी तरतुदी आढळल्यास कोणत्या तरतुदी लागू होतील?
१) शासकीय गुपिते अधिनियम १९२३  २) प्रत्येक केसची परिस्थिती आणि तथ्ये यावर अवलंबून राहील.
३) माहिती अधिकाराचा कायदा २००५ च्या तरतुदी     ४) कोर्टास योग्य वाटेल त्या.

१६) माहिती अधिकार अधिनियम, २००५ हा असा आहे किंवा असे अधिकार प्रदान करतो. (एक निवडा)
१) मूलभूत अधिकार    २) कॉमन लॉं अधिकार    ३) कायद्याने ठरवलेले शुध्द व सामान्य अधिकार
४) "गुप्ततेचा अधिकार" याचे रक्षण करणारा कायदा.

१७) केंद्रीय ग्राहक संरक्षण आयोगाचे अध्यक्ष हे _______
१) सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश     २) उच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश   ३) केंद्र सरकारामेध्ये ग्राहक संरक्षण खात्याचा पदभार असणारे मंत्री   ४) पंतप्रधान

१८) घरगुती हिंसाचार (प्रतिबंध) अधिनियम २००५ च्या अंतर्गत महिलांना संरक्षण या कायद्याअंतर्गत खालीलपैकी कोणाला तक्रार करता येत नाही?
१) आई २) लग्नाशिवाय बरोबर राहणारी स्त्री ३) दत्तक मुलगी  ४) वरील सर्व तक्रार दाखल करू शकतात.

१९) खालीलपैकी कोणते अपंगत्व पी. डब्ल्यू. डी. १९९५ कायद्यामध्ये समाविष्ट केलेले नाही?
अ) अल्प दृष्टी    ब) मती मंद     क) बहिरेपणा    ड) मानसिक आजार
१) अ      २) अ आणि ब      ३) अ, ब आणि ड      ४) वरील तिन्हीपैकी कोणतेही नाही

२०) महिलांचे कौटुंबिक हिंसाचारापासून संरक्षण करण्याबाबत नियम २००६ मधील कलम ३ मध्ये संरक्षण अधिकाऱ्याचा कालावधी किती वर्षाचा दिलेला आहे?
१) किमान तीन वर्षे     २) किमान चार वर्षे     ३) किमान पाच वर्षे    ४) वरीलपैकी वरीलपैकी कुठलेही नाही

उत्तर :
१) ३    २) १     ३) ३     ४) २     ५) १     ६) ३     ७) ३     ८) ४     ९) ३      १०) २     
११) ४    १२) ४     १३) २     १४) ४     १५) ३     १६) ४    १७) ३     १८) ४     १९) ४    २०) १

MPSC Sample Question Paper 59

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) आपल्या शरीरातील उपलब्ध कॅल्शियमपैकी सुमारे ९० टक्के इतका कॅल्शियम ______ मध्ये सामावलेला असतो.
१) स्नायू     २) हाडे     ३) दात     ४) जीभ

२) पिष्टमय पदार्थात खालीलपैकी कोणता घटक नसतो?
१) नायट्रोजन    २) कार्बन    ३) हायड्रोजन    ४) ऑक्सिजन

३) हिवतापास कारणीभूत ठरणाऱ्या डासांचा उपद्रव टाळण्यासाठी _______ या माशांचा वापर आता सर्वमान्य होऊ लागला आहे.
१) गप्पी     २) सुरमाई   ३) पाप्लेत     ४) काटला

४) मधूमेह या विकारात शरीरातील ______ पेशींचा नाश होतो.
१) अल्फा     २) बीटा    ३) गॅमा    ४) सर्व पर्याय बरोबर

५) प्रकाश संश्लेषण क्रियेसंबंधी खाली दिलेल्यातील अयोग्य विधान ओळखा.
१) प्रकाश संश्लेषण क्रिया हिरव्या वनस्पतीतच घडून येते.
२) काही हिरव्या वनस्पतीत प्रकाश संश्लेषण क्रिया अंधारातदेखील घडून येते.
३) प्रकाश संश्लेषण क्रियेत हरितद्रव्य व सूर्यप्रकाशाच्या मदतीने वनस्पती आपले अन्न तयार करतात.
४) प्रकाश संश्लेषण क्रिया कृत्रिम प्रकाशातदेखील घडू शकते.

६) असमपृष्ठरज्जू (अपृष्टवंशीय) प्राण्यांमधील सर्वात मोठी प्रसृष्टी खालीलपैकी कोणती?
१) आदिजीव     २) गोलकृमी    ३) वलयी कृमी     ४) संधिपाद

७) दृष्टीक्षेत्र प्रमस्तिष्काच्या ______ पालीत असते.
१) ललाट     २) पश्चकरोटी     ३) पार्श्व     ४) शंख

८) 'मानवी मेंदूचा डावा प्रमस्तिष्क गोलार्ध शरीराच्या उजव्या बाजूच्या भागांचे व उजवा प्रमस्तिष्क गोलार्ध डाव्या बाजूच्या भागाचे नियंत्रण करतो' हे विधान _______
१) संपूर्णतः खरे आहे     २) अंशतः खरे आहे    ३) संदिग्ध आहे     ४) चूक आहे

९) आपल्या शरीरातील रक्तामध्ये हिमोग्लोबिन हे प्रथिन असते, तर स्नायूंमध्ये प्रामुख्याने _____ हे प्रथिन असते.
१) मायोग्लोबिन     २) बिलिरुबीन     ३) हिमोग्लोबिन    ४) यापैकी नाही

१०) पाश्चारीकरण या पद्धतीव्दारा खालीलपैकी _______ हा नाशवंत पदार्थ टिकविला जातो.
१) दूध     २) लोणी     ३) तूप      ४) पाणी

११) मानवाला कोणत्या शास्त्रीय नावाने ओळखले जाते?
१) हामो सेपीयन    २) अँदरथल     ३) ह्यूमन सेपियन    ४) यापैकी नाही

१२) युरेमिया हा मुत्रपिंडाशी संबंधित रोग ______ या घटकद्रव्याच्या अधिक्यामुळे उद्भवतो.
१) युरिया     २) पाणी     ३) साखर    ४) यापैकी नाही

१३) प्रौढ व्यक्तीत नाडीचे ठोके दर मिनिटास ______ इतके असतात.
१) १८     २) ३६     ३) ७२     ४) १७२

१४) शरीरातील प्रथिनांचा प्रमुख घटक म्हणून खालीलपैकी कोणाचा निर्देश केला जातो?
१) नायट्रोजन      २) ऑक्सिजन      ३) आरगॉन     ४) आयोडिन

१५) बेडकास खालीलपैकी कोणत्या शास्त्रीय नावाने ओळखले जाते?
१) राना टायग्रिना    २) रानातील टायगर   ३) रानातील वाघ    ४) यापैकी नाही

१६) इन्सुलिन हे प्राण्यांच्या ______ या अवयवामधून स्त्रवणारे संप्रेरक आहे.
१) जठर     २) आतडे     ३) यकृत    ४) स्वादूपिंड

१७) तांदूळ अधिक सडल्याने त्यामधील ______ या जीवनसत्त्वाचा नाश होतो
१) B-1    २) B-2    ३) B-3    ४) B-12

१८) खालीलपैकी कोणास वैश्विक द्रावक (Universal Solvent) म्हणून ओळखले जातो?
१) पाणी      २) केरोसिन     ३) खनिज तेल      ४) दूध

१९) मानवाची श्रेष्ठतम बुद्धिमत्ता ही प्रामुख्याने _____ या मेंदूच्या भागामुळे विकसित झाली आहे.
१) प्रमस्तिष्क     २) अप्रमस्तिष्क     ३) मस्तिष्कस्तंभ     ४) मेरुरज्जू

२०) दृष्टीसातत्याचा प्रभाव खालीलपैकी कोणत्या कालावधीने अचूक दर्शविता येतो?
१) १/१० मिनिटे      २) १/१० अँगस्ट्रॉम      ३) १/१० सेकंद     ४) १० सेकंद

उत्तर :
१) २    २) १     ३) १     ४) २     ५) २     ६) ४     ७) २     ८) १     ९) १      १०) १     
११) १    १२) १     १३) ३     १४) १     १५) १     १६) ४    १७) १     १८) १     १९) १    २०) ३

MPSC Sample Question Paper 58

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014
नमुना प्रश्न

१) भारताच्या संविधानातील अनुच्छेद क्र. १७ अन्वये _____ नष्ट करण्यात आली आहे.
१) अस्पृश्यता     २) राज्याची व्याप्ती     ३) सार्वजनिक सेवायोजनाच्या बाबी    ४) किताब

२) अपंग व्यक्ती (समानसंधी संपूर्ण सहभाग व हक्कांचे संरक्षण) अधिनियम १९९५ मधील तरतुदीनुसार खालीलपैकी कोणत्या अपंग प्रवर्गास अपंग आरक्षणाचा फायदा मिळू शकत नाही?
१) अस्थिव्यंग    २) अंशतः कर्णबधिर   ३) मेंदूचा अर्धांगवायू   ४) क्षीणदृष्टी

३) लहान मुलासंबंधी अधिकारांप्रमाणे, कोणत्या वयापर्यंत एखाद्यास बालक म्हणून वागवले जाणार?
१) १४ पासून खाली    २) १८ पासून खाली     ३) १० पासून खाली    ४) ४ पासून खाली

४) दुकाने, सार्वजनिक उपहारगृहे, हॉटेल आणि सार्वजनिक करमणुकीच्या ठिकाणी प्रवेशासंबंधीचा हक्क हा ... हक्क आहे.
१) स्वांतत्र्याचा    २) समानतेचा     ३) धर्मस्वातंत्र्याचा    ४) भारताच्या राज्यक्षेत्रात सर्वत्र मुक्तपणे संचार करण्याचा

५) राज्यशासनाच्या अखत्यारीतील पदांना महिलांसाठी ३० टक्के आरक्षण केव्हा पासून लागू करण्यात आले आहे?
१) २५ मे २००१     २) २५ मे २००५    ३) १८ ऑक्टोम्बर १९९७     ४) वरीलपैकी नाही

६) कोणत्याही अपराधाचा आरोप असलेल्या कोणत्याही व्यक्तीवर स्वतःविरुध्द साक्षीदार होण्याची .....
१) सक्ती करता येते     २) सक्ती केली जाणार नाही    ३) न्यायालय आदेश देऊ शकते   ४) यापैकी नाही

७) माणसांचा अपव्यवहार आणि वेठबिगारी यांना मनाई करणारा हक्क कोणता हक्क आहे?
१) भाषण स्वातंत्र्याचा हक्क     २) पर्याय क्र. ३ व ४     ३) समानतेचा हक्क   ४) शोषनाविरुध्द हक्क

८) भारतीय संविधानाच्या समानतेच्या हक्कासंदर्भातील अनुच्छेदानुसार ______ यांच्याकरिता राज्य कोणतीही विशेष तरतूद करु शकेल.
१) बालके     २) स्त्रिया व बालके     ३) स्त्रिया     ४) यापैकी नाही

९) खालीलपैकी कोणता प्रकार अंतर न करण्याच्या अधिकारात येणार?
१) शैक्षणिक स्तर     २) वय     ३) व्यवसाय     ४) राहण्यासंबंधी गुणवत्ता

१०) संयुक्त राष्ट्र संघटनेच्या साधारणसभेने महाराष्ट्र राज्याच्या जागतिक जाहीरनामा' ____ रोजी संमत केला.
१) २७ डिसेंबर १९४७     २) १० जानेवारी, १९५०    ३) १० डिसेंबर, १९४८     ४) २७ ऑगस्ट, १९४९

११) भारतीय संविधानाच्या अनुच्छेद ४२ अन्वये राज्य हे कामाबाबत न्याय्य व मानवीय परिस्थिती निर्माण करण्यासाठी व ______ सहाय्यासाठी तरतूद करील.
१) आर्थिक    २) प्रसुतीविषयक     ३) न्यायिक    ४) वरीलपैकी कोणतेही नाही

१२) मानव अधिकार संबंधी जबाबदारी कोणत्या एजन्सी कडे आहे?
१) आंतरराष्ट्रीय मजदूर संघ    २) डब्ल्यूएचओ     ३) अंतरराष्ट्रीय व्यापारिक संघ काँग्रेस   ४) संयुक्त राष्ट्र

१३) मानवी हक्क संरक्षण कायदा १९९३ नुसार मानवी हक्क कोणते आहेर?
अ) जीवन व स्वातंत्र्याचे हक्क    ब) जीवन व समता याविषयीचे हक्क  क) समता व प्रतिष्ठा याविषयीचे हक्क
१) फक्त अ     २) फक्त ब    ३) अ आणि ब फक्त    ४) अ, ब आणि क

१४) कैद्यांच्या हक्का संदर्भात पुढीलपैकी कोणते हक्क कैद्यांना देण्यात आलेले नाहीत?
१) तुरुंगात काम करणाऱ्या कैद्यांच्या वेतनात वाढ    २) समानता व न्याय वागणुकीचा हक्क
३) वैवाहिक जोडीदाराची वैवाहिक हक्कासह तुरुंगात भेट   ४) अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याचा हक्क
१) १ आणि २    २) २ आणि ३     ३) १ आणि ३     ४) ३ आणि ४

१५) प्रत्येक जिल्ह्यात कोणत्या कायद्यानुसार बाल कल्याण समितीची स्थापना करणे अनिवार्य आहे?
१) बाल गुन्हेगारी (बाळ निगा व संरक्षण) कायदा २०००
२) बाल गुन्हेगारी (बालनिगा व संरक्षण) सुधारित कायदा २००६
३) बाल हक्क संरक्षण आयोग २००५    ४) बालकांसाठी राष्ट्रीय सनद २००४

१६) एखाद्या व्यक्तीस अस्पृश्यतेच्या आधारावर सार्वजनिक दवाखान्यात प्रवेश नाकारणाऱ्या व्यक्तीस जास्तीत जास्त ..... महिने कारावास व ..... रुपये द्रव्य दंडाची तरतूद नागरी हक्क संरक्षण कायदा, १९५५ अन्वये केली आहे.
१) ८,१५००    २) ६,५००     ३) ४,५००    ४) ३,१०००

१७) वनहक्क कायद्याच्या अंमलबजावणीत खालीलपैकी कोणत्या जिल्ह्याने देशात प्रथम क्रमांक मिळविला आहे?
१) भंडारा     २) ठाणे     ३) गडचिरोली     ४) चंद्रपूर

१८) १८५६ च्या कायद्यात कोणत्या गोष्टींची तरतूद करण्यात आली होती?
१) स्त्री शिक्षण    २) गुलामांच्या व्यापारावर बंदी    ३) विधवांना पुनर्विवाहास परवानगी   ४) सतीबंदी कायदा

१९) संयुक्त राष्ट्रासंगाच्या रासायनिक शस्त्रबंदी करारावर खालीलपैकी कोण, कोणत्या देशांनी स्वाक्षरी केली नाही?
अ) सिरिया    ब) उत्तर कोरिया    क) इजिप्त     ड) पाकिस्तान
१) ब, क आणि ड    २) क, ड आणि अ     ३) ड, अ आणि ब     ४) अ, ब आणि क

२०) 'अॅम्नेस्टी इंटरनॅशनल' ची स्थापना कोणी आणि कुठे केली?
१) इंग्लंड मध्ये एक लेबर वकिलाने      २) युरोपमधील ट्रेड युनियन्स तर्फे
३) अमेरिका मधील युनायटेड नेशन्स   ४) भारतातील असहायोग आंदोलन  

उत्तर :
१) १    २) २     ३) २     ४) २     ५) १     ६) २     ७) ४     ८) २     ९) २      १०) ३     
११) २    १२) ४     १३) ४     १४) ३     १५) २     १६) २    १७) ३     १८) ३     १९) ४    २०) १

महाराष्ट्रातील महत्त्वाचे किल्ले

१) पुणे - शिवनेरी, लोहगड, पुरंदर सिंहगड, राजगड, तोरणा, रोहिदा व प्रचंडगड
२) अहमदनगर - हरिश्चंद्रगड, रतनगड, खर्डा, अहमदनगरचा भुईकोट किल्ला
३) नाशिक - अंलगगड, कुलंगगड, ब्रह्यगिरी, अंकाई-टंकाई, साल्हेर-मुल्हेर
४) औरंगाबाद - देवगिरी किल्ला
५) ठाणे - वसई, अर्नाळा, मलंगगड, भैरवगड, गोरखगड
६) कोल्हापूर - पन्हाळगड, विशाळगड
७) सातारा - सज्जनगड, अजिंक्यतारा, प्रतापगड, पांडवगड, कमळगड, मकरंदगड, वासोटा, केंजळगड
८) रायगड - रायगड, कर्नाळा, लिंगाणा, द्रोणागिरी, जंजिरा, सुधागड, सागरगड, तळगड, अवचितगड
९) रत्नागिरी - जयगड, रत्नगड, पालगड, मंडणगड, कनकदूर्ग, सुवर्णदुर्ग, गोवळकोट
१०) सिंधुदुर्ग - विजयदुर्ग, सिंधुदुर्ग, देवगड, पह्यगड, रामगड, मनोहरगड
११) सांगली - मिरजचा भुईकोट किल्ला, मच्छिंद्रगड, प्रचितगड
१२) उस्मानाबाद - नळदुर्ग, परंडा
१३) अमरावती - गाविलगड

MPSC Sample Question Paper 57

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) कोणत्या खटल्यान्वये सर्वोच्च न्यायालयाने कलम ३६८ नुसार घटनेच्या मूलभूत गाभ्याला धक्का न लावता घटनेच्या कोणत्याही भागात दुरुस्ती करण्याचा अधिकार संसदेला असल्याचे मान्य केले?
१) केशवानंद भारती   २) गोलकनाथ    ३) सज्जन सिंग    ४) शंकरी प्रसाद

२) भारतीय नागरिकाचे कोणते मूलभूत कर्तव्य नाही?
१) देशाचे संरक्षण करणे    २) नियमित कर भरणे    ३) सहा ते १४ वर्षा दरम्यानचे अपत्य किंवा पाल्य यांस शिक्षणाच्या संधी देणे   ४) वरील एकही पर्याय योग्य नाही.

३) कोणत्या खटल्याचा परिणाम म्हणून संसदेने २४ वी घटना दुरुस्ती कायदा संमत केला?
१) गोलकनाथ खटला  २) मिनर्व्हा मिल्स खटला  ३) केशवानंद भारती खटला  ४) शकरी प्रसाद खटला

४) नागरिकांना भारताच्या राज्यक्षेत्रात सर्वत्र ______ लाभावी यासाठी राज्य प्रयत्नशील राहील.
१) सुखशांती   २) एकरुप नागरी संहिता   ३) एकरुप ज्ञान संहिता    ४) विविध भाषा संहिता

५) "भारताची ____, एकता व _____ उन्नत ठेवणे व त्यांचे संरक्षण करणे" हे भारतीय नागरिकाचे कर्तव्य आहे.
१) अस्मिता, एकात्मिकता २) सार्वभौमता, एकात्मता ३) सुरक्षा, एकात्मता ४) सार्वभौमता, विविधता

६) भारतीय नागरिकत्व रद्द करण्यासंबंधातील खालीलपैकी कोणते विधान सत्य नाही?
१) फसवणूक करून, खोटी माहिती दर्शवून किंवा वस्तुस्थिती लपवून नागरिकत्व मिळवले असेल.
२) कृतीतून वा भाषणातून राज्य घटनेशी बेइमानी किंवा द्रोह केला असेल.
३) भारताशी शत्रुत्व किंवा युध्द करण्याऱ्या राष्ट्राला मदत केली असेल.
४) भारताबाहेर सलग पाच वर्षे वास्तव्य केल्यास.

७) "राज्य हे देशाच्या पर्यावरणाचे संरक्षण व संवर्धन करण्यासाठी प्रयत्नशील राहील" हे मार्गदर्शक तत्त्व कोणत्या घटनादुरुस्तीन्वये भारतीय संविधानात समाविष्ट करण्यात आले आहे?
१) ६९     २) ४२     ३) ४४     ४) ४८

८) भारताच्या संविधानाची तत्त्वे / सिद्धांत निर्धारित करण्यासाठी १९ मे १९२८ रोजी मुंबईमध्ये संपन्न सर्वपक्षीय अधिवेशनात कोणाच्या अध्यक्षतेखाली समिती गठीत करण्यात आली?
१) सचिदानंद सिन्हा    २) डॉ. राजेंद्र प्रसाद   ३) प. मोतीलाल नेहरू   ४) प. जवाहरलाल नेहरू

९) ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीची भारतातील व्यापारविषयक मक्तेदारी कोणत्या कायद्यान्वये संपुष्टात आली?
१) १७९३ चा सनदी कायदा    २) १८१३ चा सनदी कायदा    

३) १७७३ चा नियमनाचा कायदा    ४) १८५८ चा भारताच्या सुशासनाचा कायदा

१०) भारताच्या संविधानात नमूद केलेली मूलभूत कर्तव्ये किती आहेत?
१) ११    २) १२        ३) १०     ४) १३

११) राज्यघटनेने मूलभूत हक्कांच्या अंमलबजावणीसाठी निदेश जारी करण्याचे अधिकार ____ दिलेले आहेत.
१) सर्वोच्च न्यायालयास कलम ३२ अन्वये     २) उच्च न्यायालयास कलम २२६ अन्वये
३) सर्वोच्च न्यायालय कलम ३२ अन्वये आणि उच्च न्यायालय कलम २२६ अन्वये असे दोघांनाही
४) कोणतेही न्यायालयास किंवा अधिकरणास

१२) राजकुमारी अमृत कौर या कोणत्या मतदारसंघातून संविधान सभेवर निवडून आल्या होत्या?
१) बिहार    २) किंद्रीय प्रांत    ३) बॉम्बे    ४) पंजाब

१३) राज्यघटनेने प्रशासकीय आणि वैधानिक एकता राखण्यासाठी खालील तत्त्वांचा स्वीकार केला आहे.
अ) एकेरी न्यायव्यवस्था    ब) मूलभूत नागरी व फौजदारी कायद्याबाबत समानता
क) समान अखिल भारतीय सेवा
१) अ, क      २) अ, ब     ३) ब, क      ४) वरील सर्व

१४) योग्य क्रम निवडा
अ) भारताच्या सार्वभौमत्वाचे रक्षण करणे     ब) सार्वजनिक संपत्तीचे संरक्षण करणे
क) नैसर्गिक पर्यावरणाचे रक्षण करणे     ड) संविधानाचा सन्मान करणे

१५) भारतीय संविधानातील कोणता भाग हा महिलांच्या सन्मानाला न शोभणाऱ्या प्रथांचा त्याग करण्याबाबत सुचवितो?
१) मूलभूत अधिकार   २) मूलभूत कर्तव्ये    ३) प्रस्तावना     ४) राज्याच्या उद्दिष्टांची मार्गदर्शक तत्त्वे

१६) घटनेच्या मूलभूत अधिकारांतर्गत खालीलपैकी कोणते कलम योग्य पर्यावरणात प्रतिष्ठीतपणे जगण्याचा अधिकार देते?
१) २१     २) २२     ३) २३     ४) २४

१७) संविधान सभेच्या समित्यांच्या बाबतीत खालीलपैकी कोणती समिती बरोबर जुळत नाही?
समिती     -     अध्यक्ष
१) सुकाणू समिती - डॉ. राजेंद्र प्रसाद     
२) कामकाज समिती - के. एम. मुन्शी
३) मुलभूत हक्क उपसमिती - जे. बी. कृपलानी
४) अल्पसंख्याक उपसमिती - मौलाना अबुल कलाम आझाद

१८) राज्य धोरणांची निदेशक तत्त्वे भारताच्या संविधानातील कोणत्या भागात वर्णन केली आहेत?
१) भाग १     २) भाग २     ३) भाग ३     ४) भाग ४

१९) ९ डिसेंबर १९४६ रोजी दिल्ली येथे घटना समितीची पहिली बैठक घेण्यात आली. या समितीचे तात्पुरते अध्यक्ष म्हणून कोणत्या व्यक्तीने कामकाज पाहिले?
१) डॉ.बी.आर. आंबेडकर २) डॉ. राजेंद्र प्रसाद  ३) डॉ. सचिदानंद सिन्हा  ४) पंडित जवाहरलाल नेहरू

२०) संविधान सभेच्या उदघाटन सत्रामध्ये अध्यक्षांनी कोणत्या देशाच्या सदिच्छा संदेशाचे वाचन केले होते?
अ) संयुक्त राज्य अमेरिका   ब) यू. एस. एस. आर    क) चीन प्रजासत्ताक    ड) ऑस्ट्रेलियाचे सरकार
१) अ, ब, ड   २) अ, क, ड    ३) अ, ब, क     ४) ब, क, ड

उत्तर :
१) १    २) २     ३) ३     ४) २     ५) २     ६) ४     ७) २     ८) ३     ९) २      १०) १     
११) ३    १२) २     १३) ४     १४) २     १५) २     १६) १    १७) ४     १८) ४     १९) ३    २०) २

MPSC Sample Question Paper 56

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न

१) लोकसेवा आयोगाच्या सदस्यांपैकी किमान किती सदस्य हे शासकीय सेवेतील असावेत.
१) १० टक्के   २) ५० टक्के   ३) ६० टक्के    ४) ७५ टक्के

२) खालीलपैकी कोणती प्रकरणे शासनाकडून महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाच्या मान्यतेसाठी पाठविली जात नाहीत?
१) बदलीने नियुक्ती     २) मानीव दिनांक    ३) अनुकंपातत्त्वावरील नियुक्ती    ४) इजा निवृत्ती वेतन

३) महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगामार्फत स्पर्धा परीक्षेव्दारे भरण्यात येणाऱ्या कोणत्या पदासाठी वय गणन्याची तारीख जाहिरात कधीही प्रसिध्द करण्यात आली तरी एकच (१ एप्रिल) असते.
१) दिवाणी न्यायाधीश    २) पोलीस उप-निरीक्षक    ३) उपजिल्हाधिकारी    ४) सहायक

४) खालिकपैकी प्रशासकीय न्यायाधिकरणे कोणती आहेत?
अ) प्राप्तिकर अपिलीय न्यायाधिकरण    ब) कामगार विमा न्यायालय    क) कॉपीराईट बोर्ड    ड) औद्योगिक न्यायालय
१) केवळ अ     २) अ व ब    ३) अ व ब व ड     ४) यापैकी नाही

५) राज्य लोकसेवा आयोगाच्या सदस्यांस निलंबित करण्याचा अधिकार कोणास आहे?
१) राज्य लोकसेवा आयोगाचे अध्यक्ष  २) राज्याचे मुख्यमंत्री  ३) उच्च न्यायालयाचे मुख्य न्यायाधीश  ४) वरीलपैकी नाही

६) राज्य लोकसेवा आयोगाच्या सदस्यांची संख्या खालील अनुच्छेदानुसार निर्धारित करण्यात येते?
१) ३१७    २) ३१८    ३) ३०२    ४) ३२०

७) २०१४ कार्यरत असलेले महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाचे सचिव कोणत्या सेवेतून प्रतिनियुक्तीने आले आहेत?
१) सामान्य राज्यसेवा    २) भारतीय टपालसेवा    ३) भारतीय वनसेवा   ४) भारतीय प्रशासकीय सेवा

८) वार्षिक अहवाल सादर करतांना ज्या प्रकरणी लोकसेवा आयोगाचा सल्ला स्वीकारला नाही अशी प्रकरणे असल्यास, अशा प्रकरणी अस्वीकृतीची कारणे स्पष्ट करणाऱ्या निवेदनाची एक प्रत विधान मंडळासमोर सादर करण्याची तरतूद संविधानाच्या कोणत्या अनुच्छेदाव्दारे करण्यात आली आहे.
१) अनुच्छेद - ३२३     २) अनुच्छेद - ३१७    ३) अनुच्छेद - ३१९    ४) अनुच्छेद - ३१५

९) खालीलपैकी कोणत्या समिती / आयोगाने केंद्र - राज्य संबंधाबाबत शिफारशी केल्या आहेत?
अ) राजमन्नार समिती   ब) सरकारिया आयोग   क) तारकुंडे समिती
१) अ, ब, क    २) अ आणि ब    ३) ब आणि क    ४) अ आणि क

१०) दोन किंवा अधिक राज्यांच्या समूहाकरिता एकच लोकसेवा आयोग नियुक्त केला असेल तर त्याला कोणत्या नावाने संबोधतात -
१) संघ लोकसेवा आयोग    २) राज्य लोकसेवा आयोग  ३) मिश्र लोकसेवा आयोग   ४) संयुक राज्य लोकसेवा आयोग

११) राज्य लोकसेवा आयोगाचे सेवानिवृत्त अध्यक्ष कोणती निवडणूक लढविण्यास पात्र ठरतील?
१) राष्ट्रपती      २) लोकसभा    ३) विधानसभा    ४) वरील सर्व

१२) संघ व राज्य लोकसेवा आयोगाची कार्ये संविधानाच्या कोणत्या अनुच्छेदानव्ये निश्चित करण्यात आली आहेत.
१) अनुच्छेद - ३१७      २) अनुच्छेद - ३१९     ३) अनुच्छेद - ३२०     ४) अनुच्छेद - ३१५

१३) राज्यशासनाच्या नियंत्रणाखालील पदे वगळता अन्य कोणत्या संस्थेतील पदे एमपी,एससी मार्फत भरली जातात?
१) सिडको    २) म्हाडा     ३) बी.एम.सी. व बी.ई.एस.टी.     ४) नवी मुंबई महानगर पालिका

१४) कोणत्या लेखापरीक्षणावर प्रशासकीय सुधार आयोगाने भर दिला आहे?
१) कार्यात्मक लेखा परीक्षण    २) विनियोजन लेखा परीक्षण    ३) पूर्व लेखा परीक्षण   ४) बाह्य लेखा परीक्षण

१५) राज्य लोकसेवा आयोगाचा अध्यक्ष सेवानिवृत्त झाल्यावर खालील पदांवर नियुक्ती स्वीकारण्यास पात्र असेल.
१) संघ लोकसेवा आयोगाचा अध्यक्ष    २) संघ लोकसेवा आयोगाचा सदस्य
३) अन्य लोकसेवा आयोगाचा अध्यक्ष    ४) वरील सर्व

१६) महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाचे अध्यक्ष सेवानिवृत्त होत असतील किंवा राजीनामा देत असतील तेव्हा त्यांच्या रिक्त पदांवरील कार्यभार जेष्ठ सदस्यांनी स्वीकारावा या बाबतचे आदेश देण्याचे प्राधिकार कोणास आहेत?
१) मुख्य सचिव     २) निवृत्त होणारे आयोगाचे अध्यक्ष   ३) राज्यपाल    ४) मुख्यमंत्री

१७) महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगातर्फे घेण्यात येणाऱ्या राज्य सेवा परीक्षेत शासनाच्या विविध विभागातील किती पदांचा समावेश आहे?
१) १६ पदे     २) १७ पदे     ३) १८ पदे     ४) १९ पदे

१८) संविधानाच्या कोणत्या अनुच्छेदान्वये राज्यपालांना महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाच्या कर्मचारी वर्गाच्या सदस्यांची संख्या आणि त्यांच्या सेवाशर्ती याबाबत तरतूद करता येईल?
१) अनुच्छेद - ३१८ (क)      २) अनुच्छेद - ३१९ (ख)     ३) अनुच्छेद - ३१८ (ख)      ४) अनुच्छेद - ३१९ (घ)

१९) राज्य लोकसेवा आयोगाचे सदस्य होण्यासाठी संबंधित व्यक्तीने भारत सरकार किंवा राज्य शासनाच्या नियंत्रणाखाली किती वर्षे सेवा करणे अपेक्षित आहे.
१) २५ वर्षे     २) २० वर्षे     ३) १५ वर्षे     ४) १० वर्षे

२०) लोकसेवा आयोगाचे अध्यक्ष किंवा सदस्यांस पदावरून दूर करताना राष्ट्रपती सदर प्रकरण कोणाकडे चौकशी करिता पाठवितात?
१) राज्यपाल      २) सर्वोच्च न्यायालय    ३) उच्च न्यायालय    ४) लोकसभा

उत्तर :
१) २    २) ३     ३) ३     ४) ४     ५) ४     ६) २     ७) ३     ८) १     ९) २      १०) ४     
११) ४    १२) ३     १३) ३     १४) १     १५) ४    १६) ३    १७) ४     १८) ३     १९) ४    २०) २

MPSC Sample Question Paper 55

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014

नमुना प्रश्न
१) आम्ल पर्जन्यास (Acid Rain) खालीलपैकी कोणते वायू कारणीभूत आहेत?
१) SO₂   २) NO₂   ३) दोन्ही बरोबर    ४) यापैकी नाही

२) जीवनसत्त्वांच्या शोधांचे श्रेय खालीलपैकी कोणास द्यावयास हवे?
१) फूंक    २) रॉबर्ट हूक    ३) लॅडस्टायनर    ४) विल्यम हॉर्वे

३) मॅनेन्जिटिस हा मेंदूचा रोग ______ मुळे होतो.
१) आदिजीव     २) विषाणू    ३) परागकण     ४) जीवाणू

४) एड्स (AIDS) हा रोग विषाणूंमुळे होत असून या रोगात रक्तातील _______ आकाराच्या पेशींना विकार होतो?
१) T    २) a   ३) b   ४) यापैकी नाही

५) 'उत्क्रांतवादाचा सिद्धांत' खालीलपैकी कोणी मांडला?
१) जॉन मेंडेल    २) लॅमार्क      ३) चार्ल्स डार्विन     ४) यापैकी नाही

६) अनुवांशिकतेचा 'उपयोगिता आणि अनुपयोगिता' सिद्धांत (Use and Disuse Theory) कोणी मांडला?
१) मेंडेल      २) डार्विन    ३) लॅमार्क     ४) यापैकी नाही

७) खालीलपैकी कोणते उपकरण रक्तदाब मोजण्यासाठी वापरतात?
१) मॅनोमीटर    २) स्फिग्मोमॅनोमीटर     ३) स्टेथॅस्कोप    ४) लायसीमीटर

८) वनस्पतींमधील मुळकुजव्या रोग ________ या जीवाणूंमुळे होतो.
१) सुडोमोनाज्     २) झाँथोमोनाज्     ३) एरिविनिया     ४) यापैकी नाही

९) किण्व पेशींव्दारे तयार केली जाणारी 'हिपॉटिटस्-बी' ही लस खालीलपैकी कोणत्या रोगावर उपयुक्त आहे?
१) कावीळ     २) मुडदूस     ३) मेनेंन्जिटिस    ४) स्कर्व्ही

१०) रेशिमाकिड्यांचा योग्य जीवनक्रम खालीलपैकी कोणत्या पर्यायाने दर्शविला गेला आहे?
१) अंडी-कोश-अळी-पतंग   २) अंडी-पतंग-कोश-अळी   ३) अळी-अंडी-कोश-पतंग   ४) अंडी-अळी-कोश-पतंग

११) खालीलपैकी कोणता घटक 'क' जीवनसत्त्वाने समृध्द आहे?
१) अंड्यातील पिवळा बलक    २) आवळा    ३) गाजर    ४) कोवळे सूर्यकिरण

१२) माशांच्या यकृताचे तेल व कोवळ्या सूर्यकिरणांव्दारे मानवास कोणत्या जीवनसत्त्वाचा लाभ मिळतो?
१) जीवनसत्त्व 'ड'    २) जीवनसत्त्व 'क'     ३) जीवनसत्व 'इ'    ४) यापैकी नाही

१३) रक्त गोठण्याच्या प्रक्रियेत आवश्यक असलेले प्रोथ्रोब्मिन हे प्रथिन कोणत्या जीवनसत्त्वामुळे तयार होते?
१) जीवनसत्व सी     २) जीवनसत्व डी    ३) जीवनसत्व के     ४) जीवनसत्व इ

१४) ध्वनीतीव्रता _______ या एककात मोजतात
१) हर्टझ (Hz)    २) डेसीबल (db)     ३) डायप्टॉर     ४) डेसीमीटर

१५) ________ रक्तकणिकांना 'सैनिक पेशी' असे संबोधतात.
१) श्वेत रक्तकणिका    २) लोहित रक्तकणिका    ३) फक्त 'अ' बरोबर    ४) दोन्ही बरोबर

१६) धोतरा व टोमॅटो यांचे बिजांकुरण ______ परिस्थितीत योग्यरित्या होते.
१) अंधारात    २) प्रकाशात    ३) सूर्यप्रकाशात     ४) उच्च तापमानास

१७) जाळीदार शिराविन्यास हे _______ वनस्पतींचे वैशिष्ट्ये आहे.
१) एकबीजपत्री    २) व्दिबीजपत्री    ३) दोन्ही बरोबर    ४) दोन्ही चूक

१८) वनस्पती वातावरणातील नायट्रोजनचा स्वीकार ______ च्या स्वरुपात करतात.
१) मुक्त नायट्रोजन    २) नायट्रेटस्       ३) नायट्रस ऑक्साईड     ४) नायट्रिक अॅसिड

१९) पक्षांमध्ये (Birds) ______ या पायाच्या जोडीचे पंखात रुपांतर झालेले असते.
१) अग्रपाद      २) पश्चपाद     ३) दोन्ही बरोबर    ४) दोन्ही चूक

२०) तारामासा ________ च्या सहाय्याने हालचाल (प्रचलन) करतो.
१) छद्मपाद     २) शुंडके      ३) नलिकापाद     ४) तारकाकेंद्र

उत्तर :
१) ३     २) १     ३) ४     ४) १     ५) ३     ६) ३     ७) २     ८) ३     ९) १      १०) ४     
११) २    १२) १     १३) ३     १४) २     १५) ३    १६) १    १७) २     १८) २     १९) १    २०) ३

MPSC Sample Question Paper 54

MPSC Sample Question Paper in Marathi language (MPSC Prashnapatrika) for MPSC Preliminary Exam (State Services Examination), State Services Examination, Maharashtra Engineering Services, Assistant Preliminary Exam, Maharashtra Agricultural Services, MPSC PSI Exam (Police Sub Inspector Examination), MPSC STI (Sales Tax Inspector). Lipik-Tanklekhak Exam 2014नमुना प्रश्न

१) तारेमधून वाहणारी विद्युत धारा नेहमी धन अग्राकडून ______ अग्राकडे वाहते.
१) धन अग्राकडे     २) ऋण अग्राकडे   ३) धन किंवा ऋण अग्राकडे     ४) यापैकी नाही.

२) प्रिझमचा अपवर्तनांक तांबड्या रंगासाठी सर्वांत कमी, तर ________ रंगासाठी सर्वांत जास्त असतो.
१) जांभळ्या     २) काळ्या     ३) निळ्या      ४) पिवळ्या

३) पांढरा रंग हे किती रंगांचे मिश्रण आहे.
१) एक      २) तीन     ३) सात      ४) अकरा

४) १९७१ मध्ये इंदिरा गांधी अणुसंशोधन केंद्राची स्थापना खालीलपैकी कोणत्या ठिकाणी करण्यात आली?
१) कल्पकम     २) मदुराई     ३) तारापूर     ४) नरोरा

५) जेव्हा एखादी वस्तू पृथ्वीकडे ओढली जाते, तेव्हा त्या वस्तूवर कोणत्या बलाची क्रिया होत असते?
१) केंद्रकीय     २) गुरुत्वीय      ३) इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक    ४) यापेक्षा वेगळे उत्तर

६) घड्याळाची दुरुस्ती, रत्नांचे निरीक्षण इत्यादी बाबींसाठी _________ सुक्ष्मदर्शकाचा वापर करतात.
१) साधा     २) इलेक्ट्रॉन     ३) संयुक्त    ४) यापैकी नाही

७) दूरची वस्तू स्पष्ट व विशालित स्वरूपात पाहण्यासाठी खालीलपैकी कोणते उपकरण वापरले जाते?
१) साधा सुक्ष्मदर्शक    २) संयुक्त सुक्ष्मदर्शक     ३) दूरदर्शक (टेलिस्कोप)    ४) यापैकी नाही

८) दूरदर्शन संचात ______ किरण नलिका वापरलेली असते.
१) कॅथोड     २) अॅनोड      ३) क्ष-किरण     ४) यापैकी नाही

९) संवेग, वेग, त्वरण, विस्थापन, बल इत्यादी राशी केवळ ________ ने व्यक्त करता येतात.
१) दिशा     २) परिमाण     ३) १ व २ दोन्ही     ४) यापैकी नाही

१०) खालीलपैकी कोणता रंग हा सात रंगांचे मिश्रण मानल्या गेलेल्या पांढऱ्या रंगाचा घटक होऊ शकत नाही?
१) निळा     २) काळा     ३) तांबडा     ४) आकाशी

११) दृष्टीसातत्ताच्या प्रयोगात वस्तूची दृष्टीपटलावरील प्रतिमा जरी नष्ट झाली तरी तिची संवेदना ________ काळ दिसते.
१) १/१० सेकंद     २) १/१० मिनिटे     ३) १० सेकंद     ४) १० मिनिटे

१२) वनस्पती व प्राणी पेशी, रक्तकणिका, जीवाणू इत्यादी अतिसुक्ष्म वस्तूच्या निरीक्षणासाठी ______ सूक्ष्मदर्शक वापरतात.
१) साधा       २) इलेक्ट्रॉन      ३) संयुक्त      ४) यापैकी नाही

१३) 'The Principia' या ग्रंथात ________ यांनी गतिविषयक तीन नियम स्पष्ट केले आहे.
१) सर आयझॅक न्यूटन    २) अल्बर्ट आइनस्टाइन   ३) मायकेल फॅरेडे    ४) यापैकी नाही

१४) प्रिझममधून जाताना जांभळ्या प्रकाशाचे विचलन सर्वांत जास्त तर _______ प्रकाशाचे विचलन सर्वांत कमी असते.
१) निळ्या      २) तांबड्या     ३) हिरव्या     ४) पिवळ्या

१५) अपवर्तनी दूरदर्शकातील बहिर्वक्र (Telescope) बहिर्वक्र भिंगांची संख्या किती असते?
१) एक     २) दोन     ३) तीन     ४) चार

१६) HCl + NaOH ---> NaCl + H₂O ही कोणत्या प्रकारची अभिक्रिया आहे?
१) ऑक्सीडीकरण     २) उदासिनीकरण    ३) क्षपण     ४) विस्थापन

१७) खालील रासायनिक अभिक्रिया कोणत्या प्रकारची आहे?
Fe (लोखंड) + S (गंधक) ---> FeS (आयर्न सल्फाईड)
१) संयोग अभिक्रिया     २) विस्थापन अभिक्रिया    ३) उदासिनीकरण    ४) यापैकी नाही

१८) न्यूलँडसच्या आवर्तसारणीबाबत खालीलपैकी विधान योग्य आहे?
१) न्यूलँडसने ज्ञात असलेल्या ५६ मूलद्रव्यांची अणु वस्तुमानाप्रमाणे चढत्या क्रमाणे मांडणी केली.
२) यामध्ये प्रत्येक आठव्या मूलद्रव्याचे गुणधर्म पहिल्या मूलद्रव्याप्रमाणे होते.
३) न्यूलँडसच्या अष्टकात कॅल्शियमनंतर प्रत्येक आठव्या मूलद्रव्याचे गुणधर्म पहिल्या मुलद्रव्याप्रमाणे नव्हते.
४) वरील सर्व पर्याय योग्य आहेत.

१९) ग्लुकोजचा द्रवणांक ________ इतका आहे.
१) १५०^०C    २) -१५०^०C     ३) -२१८.४^०C      ४) २१८.४^०C

२०) कार्बनचा अणुअंक ६ आहे. तर कार्बनच्या अणूमध्ये प्रोटॉन्सची संख्या किती?
१) २      २) ४       ३) ६      ४) ८

उत्तर :
१) २     २) १     ३) ३     ४) १     ५) २     ६) १     ७) २     ८) १     ९) ३      १०) २     
११) १    १२) ३     १३) १     १४) २     १५) २    १६) २    १७) १     १८) ४     १९) १    २०) ३